Proverbs 10
1 Proverbs of Solomon. A wise son causes a father to rejoice, And a foolish son [is] an affliction to his mother.
Syn mądry rozwesela ojca: ale syn głupi smutkiem jest matki swojej.
2 Treasures of wickedness do not profit, And righteousness delivers from death.
Nie pomogą skarby niezbożności; ale sprawiedliwość wyrywa od śmierci.
3 YHWH does not cause the soul of the righteous to hunger, And He thrusts away the desire of the wicked.
Nie dopuści Pan łaknąć duszy sprawiedliwego; ale majętność niezbożników rozproszy.
4 Poor [is] he who is working [with] a slothful hand, And the hand of the diligent makes rich.
Do nędzy przywodzi ręka zdradliwa; ale ręka pracowita ubogaca.
5 Whoever is gathering in summer [is] a wise son, Whoever is sleeping in harvest [is] a son causing shame.
Kto zbiera w lecie, jest syn roztropny; kto dosypia we żniwa, jest syn pohańbienia.
6 Blessings [are] for the head of the righteous, And the mouth of the wicked covers violence.
Błogosławieństwo jest nad głową sprawiedliwego; ale usta bezbożnych pokrywają nieprawość.
7 The remembrance of the righteous [is] for a blessing, And the name of the wicked rots.
Błogosławiona jest pamiątka sprawiedliwego; ale imię niezbożnych śmierdzi.
8 The wise in heart accepts commands, And a talkative fool kicks.
Mądre serce przyjmuje przykazanie; ale głupi od warg swoich upadnie.
9 Whoever is walking in integrity walks confidently, And whoever is perverting his ways is known.
Kto chodzi w szczerości, chodzi bezpiecznie; ale kto jest przewrotnym w drogach swoich, wyjawion będzie.
10 Whoever is winking the eye gives grief, And a talkative fool kicks.
Kto mruga okiem, przynosi frasunek, ale głupi od warg swoich upadnie.
11 A fountain of life [is] the mouth of the righteous, And the mouth of the wicked covers violence.
Usta sprawiedliwego są źródło żywota; ale usta niezbożników pokrywają nieprawość.
12 Hatred awakens contentions, And love covers over all transgressions.
Nienawiść wzbudza swary; ale miłość wszystkie przestępstwa pokrywa.
13 Wisdom is found in the lips of the intelligent, And a rod [is] for the back of him who is lacking understanding.
W wargach roztropnego znajduje się mądrość; ale kij na grzbiecie szalonego.
14 The wise lay up knowledge, and the mouth of a fool [is] near ruin.
Mądrzy tają umiejętność; ale usta głupiego bliskie upadku.
15 The wealth of the rich [is] his strong city, The ruin of the poor [is] their poverty.
Majętność bogatego jest miastem jego mocnem; ale nędza jest ubogich zniszczeniem.
16 The wage of the righteous [is] for life, The increase of the wicked for sin.
Praca sprawiedliwego jest ku żywotowi; ale dochód niepobożnych jest ku grzechowi.
17 A traveler to life [is] he who is keeping instruction, And whoever is forsaking rebuke is erring.
Ścieszką żywota idzie, kto przyjmuje karność; ale kto gardzi strofowaniem, w błąd się zawodzi.
18 Whoever is covering hatred with lying lips, And whoever is bringing out an evil report is a fool.
Kto pokrywa nienawiść wargami kłamliwemi, i kto rozgłasza hańbę, głupi jest.
19 In the abundance of words transgression does not cease, And whoever is restraining his lips [is] wise.
Wielomowność nie bywa bez grzechu; ale kto powściąga wargi swoje, ostrożny jest.
20 The tongue of the righteous [is] chosen silver, The heart of the wicked—as a little thing.
Srebro wyborne jest język sprawiedliwego; ale serce niezbożnych za nic nie stoi.
21 The lips of the righteous delight many, And fools die for lack of heart.
Wargi sprawiedliwego wiele ich żywią; ale głupi dla głupstwa umierają.
22 The blessing of YHWH—it makes rich, And He adds no grief with it.
Błogosławieństwo Pańskie ubogaca, a nie przynosi z sobą utrapienia.
23 To execute inventions [is] as play to a fool, And wisdom to a man of understanding.
Za śmiech sobie ma głupi, popełnić niecnotę, ale mąż roztropny dzierży się mądrości.
24 The feared thing of the wicked meets him, And the desire of the righteous is given.
Czego się boi niezbożnik, to nań przychodzi; ale czego żądają sprawiedliwi, Bóg im daje.
25 As the passing by of a windstorm, So the wicked is not, And the righteous is a perpetual foundation.
Jako przemija wicher, tak się niepobożni nie ostoją; ale sprawiedliwy ma grunt wieczny.
26 As vinegar to the teeth, And as smoke to the eyes, So [is] the slothful to those sending him.
Jako ocet zębom, i jako dym oczom, tak jest leniwy tym, którzy go posyłają.
27 The fear of YHWH adds days, And the years of the wicked are shortened.
Bojaźń Pańska dni przyczynia; ale lata niezbożnego ukrócone bywają.
28 The hope of the righteous [is] joyful, And the expectation of the wicked perishes.
Oczekiwanie sprawiedliwych jest wesele, ale nadzieja niezbożnych zginie.
29 The way of YHWH [is] strength to the perfect, And ruin to workers of iniquity.
Droga Pańska jest mocą szczeremu; ale strachem tym, którzy broją złości.
30 The righteous is not moved for all time, And the wicked do not inhabit the earth.
Sprawiedliwy się na wieki nie poruszy; ale niezbożnicy nie będą mieszkali na ziemi.
31 The mouth of the righteous utters wisdom, And the tongue of contrariness is cut out.
Usta sprawiedliwego rozmnażają mądrość; ale język przewrotny będzie wycięty.
32 The lips of the righteous know a pleasing thing, And the mouth of the wicked perverseness!
Wargi sprawiedliwego znają, co się Bogu podoba; ale usta niepobożnych są przewrotne.
