Proverbs 10
1 Proverbs of Solomon. A wise son causes a father to rejoice, And a foolish son [is] an affliction to his mother.
| پەندەکانی سلێمان: کوڕی دانا باوکی شاد دەکات، بەڵام کوڕی گێل دڵتەنگییە بۆ دایکی. |
2 Treasures of wickedness do not profit, And righteousness delivers from death.
| بێ سوودە گەنجینەی داهاتی ناڕەوایی، بەڵام ڕاستودروستی فریادەکەوێت لە مردن. |
3 YHWH does not cause the soul of the righteous to hunger, And He thrusts away the desire of the wicked.
| یەزدان ناهێڵێت ڕاستودروستان تووشی برسیێتی بن، بەڵام ئارەزووی بەدکاران بەتاڵ دەکاتەوە. |
4 Poor [is] he who is working [with] a slothful hand, And the hand of the diligent makes rich.
| دەستی تەمبەڵ دەبێتە هۆی هەژاری، بەڵام دەستی کۆڵنەدەر دەوڵەمەندی بەدواوەیە. |
5 Whoever is gathering in summer [is] a wise son, Whoever is sleeping in harvest [is] a son causing shame.
| ئەوەی لە هاوین کۆدەکاتەوە، کوڕێکی وریایە، بەڵام ئەو کوڕەی لە کاتی دروێنەدا دەخەوێت، مایەی شەرمەزارییە. |
6 Blessings [are] for the head of the righteous, And the mouth of the wicked covers violence.
| بەرەکەت بۆ سەر ڕاستودروستانە، بەڵام دەمی بەدکاران توندڕەوی دەشارێتەوە. |
7 The remembrance of the righteous [is] for a blessing, And the name of the wicked rots.
| یادکردنەوەی ڕاستودروستان بۆ بەرەکەتە، بەڵام ناوی بەدکاران دەڕزێت. |
8 The wise in heart accepts commands, And a talkative fool kicks.
| ئەوەی دڵی دانا بێت فەرمان وەردەگرێت، بەڵام گێلی زۆربڵێ وێران دەبێت. |
9 Whoever is walking in integrity walks confidently, And whoever is perverting his ways is known.
| ئەوەی ڕێگای ڕاست بگرێت ئاسوودە دەبێت، بەڵام ئەوەی ڕێگای خوار بگرێت لێی ئاشکرا دەبێت. |
10 Whoever is winking the eye gives grief, And a talkative fool kicks.
| چاوقوچان دەبێتە هۆی ئازار، گێلی زۆربڵێش دەکەوێت. |
11 A fountain of life [is] the mouth of the righteous, And the mouth of the wicked covers violence.
| دەمی کەسی ڕاستودروست سەرچاوەی ژیانە، بەڵام دەمی بەدکاران توندڕەوی دەشارێتەوە. |
12 Hatred awakens contentions, And love covers over all transgressions.
| ڕق ناکۆکی دەوروژێنێت، بەڵام خۆشەویستی هەموو یاخیبوونێک دادەپۆشێت. |
13 Wisdom is found in the lips of the intelligent, And a rod [is] for the back of him who is lacking understanding.
| لە لێوەکانی تێگەیشتوو دانایی هەیە، کوتەکیش بۆ پشتی تێنەگەیشتووانە. |
14 The wise lay up knowledge, and the mouth of a fool [is] near ruin.
| داناکان زانیاری کۆدەکەنەوە، بەڵام دەمی گێل فەوتانێکی نزیکە. |
15 The wealth of the rich [is] his strong city, The ruin of the poor [is] their poverty.
| سامانی دەوڵەمەند شاری قەڵابەندیەتی، بەڵام فەوتانی هەژاران نەدارییانە. |
16 The wage of the righteous [is] for life, The increase of the wicked for sin.
| کرێی کەسی ڕاستودروست ژیانە، بەڵام داهاتی بەدکار گوناهە. |
17 A traveler to life [is] he who is keeping instruction, And whoever is forsaking rebuke is erring.
| ئەوەی چاوی لە تەمبێکردنە لەسەر ڕێچکەی ژیانە، بەڵام ئەوەی واز لە سەرزەنشت بهێنێت گومڕا دەبێت. |
18 Whoever is covering hatred with lying lips, And whoever is bringing out an evil report is a fool.
| ئەوەی ڕق بشارێتەوە لێوەکانی درۆ دەکەن، ئەوەی بوختان بڵاو بکاتەوە گێلە. |
19 In the abundance of words transgression does not cease, And whoever is restraining his lips [is] wise.
| قسەی زۆر بێ گوناه نابێت، بەڵام ئەوەی زمانی خۆی بگرێت وریایە. |
20 The tongue of the righteous [is] chosen silver, The heart of the wicked—as a little thing.
| زمانی کەسی ڕاستودروست زیوی پوختەکراوە، بەڵام دڵی بەدکاران کەم بەهایە. |
21 The lips of the righteous delight many, And fools die for lack of heart.
| لێوەکانی کەسی ڕاستودروست ڕابەرایەتی زۆر کەس دەکەن، بەڵام گێلەکان بە تێنەگەیشتوویی دەمرن. |
22 The blessing of YHWH—it makes rich, And He adds no grief with it.
| بەرەکەتی یەزدان دەوڵەمەندی بەدواوەیە و هیچ زەحمەتێکیش ناخاتە پاڵی. |
23 To execute inventions [is] as play to a fool, And wisdom to a man of understanding.
| وەک پێکەنینە بۆ گێل بەدکاری کردن، بەڵام دانایی بۆ کەسی تێگەیشتوو. |
24 The feared thing of the wicked meets him, And the desire of the righteous is given.
| ئەوەی بەدکار لێی دەترسێت، بەسەری دێت، ئەوەی ڕاستودروستانیش ئارەزووی دەکەن، پێیان دەبەخشرێت. |
25 As the passing by of a windstorm, So the wicked is not, And the righteous is a perpetual foundation.
| وەک تێپەڕبوونی گەردەلوول خراپەکاریش ئاوا نامێنێت، بەڵام کەسی ڕاستودروست هەتاهەتایە جێگیر دەبێت. |
26 As vinegar to the teeth, And as smoke to the eyes, So [is] the slothful to those sending him.
| وەک سرکە بۆ ددان و دووکەڵ بۆ چاو، کەسی تەمبەڵیش بۆ ئەوانەی دەینێرن ئاوایە. |
27 The fear of YHWH adds days, And the years of the wicked are shortened.
| لەخواترسی ڕۆژانی ژیانت زیاد دەکات، بەڵام ساڵانی بەدکاران کورت دەبێت. |
28 The hope of the righteous [is] joyful, And the expectation of the wicked perishes.
| هیوای ڕاستودروستان خۆشییە، بەڵام ئاواتی بەدکاران لەناودەچێت. |
29 The way of YHWH [is] strength to the perfect, And ruin to workers of iniquity.
| ڕێگای یەزدان پەناگایە بۆ ئەوانەی ڕێگای ڕاست بگرن، بەڵام لەناوچوونە بۆ ئەوانەی خراپە دەکەن. |
30 The righteous is not moved for all time, And the wicked do not inhabit the earth.
| کەسی ڕاستودروست هەرگیز نالەقێت، بەڵام خراپەکاران لە خاکەکە نیشتەجێ نابن. |
31 The mouth of the righteous utters wisdom, And the tongue of contrariness is cut out.
| دەمی کەسی ڕاستودروست دانایی لێ دەڕوێت، بەڵام زمانی درۆودەلەسە دەبڕدرێتەوە. |
32 The lips of the righteous know a pleasing thing, And the mouth of the wicked perverseness!
| لێوەکانی کەسی ڕاستودروست پەسەندیی دەزانن، بەڵام دەمی بەدکاران درۆودەلەسە. |
