Proverbs 1
1 Proverbs of Solomon, son of David, king of Israel:
Sentencoj de Salomono, filo de David, reĝo de Izrael:
2 For knowing wisdom and instruction, For understanding sayings of intelligence,
Por scii saĝon kaj moralinstruon; Por kompreni parolojn de prudento;
3 For receiving the instruction of wisdom, Righteousness, judgment, and uprightness,
Por ricevi instruon pri saĝo, Vero, justo, kaj honesto;
4 For giving to simple ones—prudence, To a youth—knowledge and discretion.
Por doni al la malkleruloj spriton, Al la junulo scion kaj singardemon.
5 (The wise hear and increase learning, And the intelligent obtain counsels.)
Saĝulo aŭdu kaj plimultigu sian scion, Kaj prudentulo akiros gvidajn kapablojn,
6 For understanding a proverb and its sweetness, Words of the wise and their acute sayings.
Por kompreni sentencon kaj retoraĵon, La vortojn de saĝuloj kaj iliajn enigmojn.
7 Fear of YHWH [is the] beginning of knowledge, Fools have despised wisdom and instruction!
La timo antaŭ la Eternulo estas la komenco de sciado. Saĝon kaj instruon malpiuloj malestimas.
8 Hear, my son, the instruction of your father, And do not leave the law of your mother,
Aŭskultu, mia filo, la instruon de via patro, Kaj ne forĵetu la ordonon de via patrino;
9 For they [are] a graceful wreath to your head, And chains to your neck.
Ĉar ili estas bela krono por via kapo, Kaj ornamo por via kolo.
10 My son, if sinners entice you, do not be willing.
Mia filo, se pekuloj vin logos, Ne sekvu ilin.
11 If they say, “Come with us, we lay wait for blood, We watch secretly for the innocent without cause,
Se ili diros: Iru kun ni, Ni embuskos por mortigi, Ni senkaŭze insidos senkulpulojn;
Kiel Ŝeol ni englutos ilin vivajn, Kaj la piulojn kiel irantajn en la tombon; (Sheol h7585)
13 We find every precious substance, We fill our houses [with] spoil,
Ni trovos diversajn grandvaloraĵojn, Ni plenigos niajn domojn per rabaĵo;
14 You cast your lot among us, One purse is—to all of us.”
Vi lotos meze inter ni, Unu monujo estos por ni ĉiuj:
15 My son! Do not go in the way with them, Withhold your foot from their path,
Mia filo, ne iru la vojon kune kun ili; Gardu vian piedon de ilia vojstreko,
16 For their feet run to evil, And they hurry to shed blood.
Ĉar iliaj piedoj kuras al malbono, Kaj rapidas, por verŝi sangon.
17 Surely in vain is the net spread out before the eyes of any bird.
Ĉar vane estas metata reto Antaŭ la okuloj de ĉiu birdo.
18 And they lay wait for their own blood, They watch secretly for their own lives.
Kaj ili embuskas sian propran sangon, Ili insidas siajn proprajn animojn.
19 So [are] the paths of every gainer of dishonest gain, It takes the life of its owners.
Tiaj estas la vojoj de ĉiu, kiu avidas rabakiron; Ĝi forprenas la vivon de sia posedanto.
20 Wisdom cries aloud in an out-place, She gives forth her voice in broad places,
La saĝo krias sur la strato; Ĝi aŭdigas sian voĉon sur la placoj;
21 She calls at the head of the multitudes, In the openings of the gates, In the city she says her sayings:
Ĝi vokas en la ĉefaj kunvenejoj, ĉe la pordegaj enirejoj; En la urbo ĝi diras siajn parolojn.
22 “Until when, you simple, do you love simplicity? And have scorners desired their scorning? And do fools hate knowledge?
Ĝis kiam, ho malkleruloj, vi amos nescion? Kaj al blasfemantoj plaĉos blasfemado, Kaj senprudentuloj malamos scion?
23 Turn back at my reproof, behold, I pour forth my spirit to you, I make known my words with you.
Returnu vin al mia predikado; Jen mi eligos al vi mian spiriton, Mi sciigos al vi miajn vortojn.
24 Because I have called, and you refuse, I stretched out my hand, and none is attending,
Ĉar mi vokis, kaj vi rifuzis; Mi etendis mian manon, kaj neniu atentis;
25 And you slight all my counsel, And you have not desired my reproof.
Kaj vi forĵetis ĉiujn miajn konsilojn, Kaj miajn predikojn vi ne deziris:
26 I also laugh in your calamity, I deride when your fear comes,
Tial ankaŭ mi ridos ĉe via malfeliĉo; Mi mokos, kiam timo vin atakos.
27 When your fear comes as destruction, And your calamity comes as a windstorm, When adversity and distress come on you.
Kiam la timo atakos vin kiel uragano, Kaj via malfeliĉo venos kiel ventego, Kiam venos al vi mizero kaj sufero:
28 Then they call me, and I do not answer, They seek me earnestly, and do not find me.
Tiam ili min vokos, sed mi ne respondos; Ili min serĉos, sed min ne trovos.
29 Because that they have hated knowledge, And have not chosen the fear of YHWH.
Tial ke ili malamis scion, Kaj timon antaŭ la Eternulo ili ne deziris havi,
30 They have not consented to my counsel, They have despised all my reproof,
Ili ne deziris miajn konsilojn, Ili malestimis ĉiujn miajn predikojn:
31 And they eat of the fruit of their way, And they are filled from their own counsels.
Ili manĝu la fruktojn de sia agado, Kaj ili satiĝu de siaj pripensoj.
32 For the turning of the simple slays them, And the security of the foolish destroys them.
Ĉar la kapricoj de la malsaĝuloj ilin mortigas, Kaj la senzorgeco de la senorduloj ilin pereigas.
33 And whoever is listening to me dwells confidently, And [is] quiet from fear of evil!”
Sed kiu min aŭskultas, tiu loĝos sendanĝere, Kaj estos trankvila, kaj ne timos malbonon.
