< Matthew 10 >
1 And having called His twelve disciples to Himself, He gave to them power over unclean spirits, so as to be casting them out, and to be healing every disease and every sickness.
Pewnego dnia Jezus przywołał dwunastu uczniów i dał im władzę uwalniania ludzi od złych duchów i uzdrawiania wszelkich chorób i dolegliwości.
2 And of the twelve apostles the names are these: first, Simon, who is called Peter, and his brother Andrew; James of Zebedee, and his brother John;
Byli to: Szymon (zwany też Piotrem) i Andrzej—jego brat, Jakub i Jan—synowie Zebedeusza,
3 Philip, and Bartholomew; Thomas, and Matthew the tax collector; James of Alpheus, and Lebbeus who was surnamed Thaddeus;
Filip, Bartłomiej, Tomasz, Mateusz (poborca podatkowy), Jakub—syn Alfeusza, Tadeusz,
4 Simon the Zealot, and Judas Iscariot, who also delivered Him up.
Szymon Gorliwy i Judasz z Kariotu—ten, który później wydał Jezusa.
5 These twelve Jesus sent forth, having given command to them, saying, “Do not go away to the way of the nations, and do not go into a city of the Samaritans,
Tych dwunastu uczniów Jezus posłał, dając im następujące wskazówki: —Nie chodźcie do pogan ani do miast Samarii.
6 and be going rather to the lost sheep of the house of Israel.
Idźcie jedynie do Izraelitów, którzy jak zagubione owce odeszli od Boga.
7 And going on, proclaim, saying that the kingdom of the heavens has come near;
Mówcie im: „Nadchodzi królestwo niebieskie!”.
8 be healing [those] ailing, raising the dead, cleansing lepers, casting out demons—freely you received, freely give.
Uzdrawiajcie chorych, wskrzeszajcie zmarłych, leczcie trędowatych i uwalniajcie od demonów. Róbcie to za darmo, bo za darmo to otrzymaliście!
9 Do not provide gold, nor silver, nor brass in your girdles,
Nie bierzcie ze sobą pieniędzy,
10 nor leather pouch for the way, nor two coats, nor sandals, nor staff—for the workman is worthy of his nourishment.
torby z zapasową odzieżą i obuwiem ani laski podróżnej. Ten bowiem, kto pracuje, powinien otrzymać to, co mu się należy.
11 And into whatever city or village you may enter, inquire who in it is worthy, and abide there, until you may go forth.
Wchodząc do jakiegoś miasta lub wsi, dowiedzcie się, kto tam jest godnym człowiekiem. Pozostańcie u niego aż do opuszczenia tej miejscowości.
12 And coming into the house greet it,
Wchodząc do jego domu, pozdrówcie tych, którzy w nim mieszkają.
13 and if indeed the house is worthy, let your peace come on it; and if it is not worthy, let your peace return to you.
Jeśli to pobożni ludzie, Bóg obdarzy ich pokojem. Jeśli nie—pokój pozostanie z wami.
14 And whoever may not receive you nor hear your words, coming forth from that house or city, shake off the dust of your feet,
Jeśli nie zostaniecie przyjęci i nie będą chcieli was słuchać, odchodząc z tego domu i miasta, strząśnijcie z nóg nawet tamtejszy kurz.
15 truly I say to you, it will be more tolerable for the land of Sodom and Gomorrah in the day of judgment than for that city.
Zapewniam was: W dniu sądu złym mieszkańcom Sodomy i Gomory lżej będzie niż temu miastu.
16 Behold, I send you forth as sheep in the midst of wolves, therefore be wise as the serpents, and pure as the doves.
Posyłam was jak owce między wilki. Bądźcie więc sprytni jak węże, ale nieskazitelni jak gołębie.
17 And take heed of men, for they will give you up to Sanhedrins, and in their synagogues they will scourge you,
Uważajcie na siebie! Postawią was przed sądami, będą was biczować w synagogach
18 and before governors and kings you will be brought for My sake, for a testimony to them and to the nations.
oraz oskarżać przed władzami za to, że Mnie naśladujecie. Będzie to dla was okazja do przedstawienia im dobrej nowiny. W ten sposób dotrze ona do wielu narodów.
19 And whenever they may deliver you up, do not be anxious how or what you may speak, for it will be given you in that hour what you will speak;
Nie martwcie się jednak, co i jak macie mówić. We właściwym czasie otrzymacie stosowne słowa.
20 for you are not the speakers, but the Spirit of your Father that is speaking in you.
Bo to nie wy będziecie mówić, lecz Duch waszego Ojca będzie mówił przez was!
21 And brother will deliver up brother to death, and father child, and children will rise up against parents, and will put them to death,
Bracia będą wzajemnie się wydawać na śmierć, ojcowie zdradzą własne dzieci, a dzieci—rodziców.
22 and you will be hated by all because of My Name, but he who has endured to the end, he will be saved.
Wszyscy was znienawidzą za to, że należycie do Mnie. Ale ci, którzy wytrwają do końca i nie zaprą się Mnie, zostaną uratowani!
23 And whenever they may persecute you in this city, flee to the other, for truly I say to you, you may not have finished [going through] the cities of Israel until the Son of Man may come.
Gdy spotka was prześladowanie w jednym mieście, uciekajcie do drugiego! Zapewniam was: Nie zdążycie obejść wszystkich miast Izraela, a Ja, Syn Człowieczy powrócę.
24 A disciple is not above the teacher, nor a servant above his lord;
Uczeń nie przewyższa nauczyciela, a sługa—swego pana.
25 sufficient to the disciple that he may be as his teacher, and the servant as his lord; if the master of the house they called Beelzebul, how much more those of his household?
Wystarczy, że będą jak ich nauczyciel lub pan. Skoro Mnie, pana domu, nazwano Belzebubem, władcą demonów, to tym bardziej spotka to domowników.
26 You may not, therefore, fear them, for there is nothing covered that will not be revealed, and hid that will not be known;
Ale nie bójcie się ich! Nie ma bowiem niczego ukrytego, co by ostatecznie nie wyszło na jaw.
27 that which I tell you in the darkness, speak in the light, and that which you hear at the ear, proclaim on the housetops.
To, co teraz mówię wam pod osłoną nocy, rozpowiadajcie z nastaniem dnia. To, co słyszycie na ucho, rozgłaszajcie publicznie!
28 And do not be afraid of those killing the body, and are not able to kill the soul, but rather fear Him who is able to destroy both soul and body in Gehenna. (Geenna )
Nie bójcie się tych, którzy uśmiercają ciało, lecz nie mogą zabić duszy! Lękajcie się Boga, który i duszę, i ciało może zatracić w piekle. (Geenna )
29 Are not two sparrows sold for an assarion? And one of them will not fall on the ground without your Father;
Ile kosztuje para wróbli? Można ją kupić już za kilka drobnych monet. A jednak żaden z nich nie spadnie na ziemię bez wiedzy waszego Ojca w niebie.
30 and of you—even the hairs of the head are all numbered;
Przecież On wie nawet ile macie włosów na głowie!
31 therefore, do not be afraid, you are better than many sparrows.
Nie bójcie się więc! Jesteście dla Niego cenniejsi niż całe stado wróbli!
32 Everyone, therefore, who will confess in Me before men, I also will confess in him before My Father who is in the heavens;
Jeśli więc jakiś człowiek wyzna przed innymi ludźmi, że należy do Mnie, to i Ja przyznam się do Niego przed moim Ojcem w niebie.
33 and whoever will deny Me before men, I also will deny him before My Father who is in the heavens.
Lecz jeśli ktoś wyprze się Mnie wobec ludzi, i Ja się go wyprę przed moim Ojcem w niebie.
34 You may not suppose that I came to put peace on the earth; I did not come to put peace, but a sword;
Nie myślcie, że przyszedłem przynieść na ziemię pokój! Wręcz przeciwnie—miecz podziału!
35 for I came to set a man at variance against his father, and a daughter against her mother, and a daughter-in-law against her mother-in-law,
Przyszedłem poróżnić syna z ojcem, córkę—z matką, a synową—z teściową.
36 and the enemies of a man are those of his household.
Nawet najbliżsi staną się wrogami!
37 He who is cherishing father or mother above Me, is not worthy of Me, and he who is cherishing son or daughter above Me, is not worthy of Me,
Kto kocha ojca lub matkę bardziej niż Mnie, nie jesteś Mnie godny. I kto kocha syna lub córkę bardziej niż Mnie, nie jest Mnie godny.
38 and whoever does not receive his cross and follow after Me, is not worthy of Me.
Kto nie bierze swojego krzyża i nie idzie ze Mną, nie jest Mnie godny.
39 He who found his life will lose it, and he who lost his life for My sake will find it.
Kto zabiega o swoje życie, utraci je. Lecz ten, kto poświęci życie dla Mnie, odnajdzie je.
40 He who is receiving you receives Me, and he who is receiving Me receives Him who sent Me;
Kto was przyjmuje, Mnie przyjmuje. A kto Mnie przyjmuje, przyjmuje Ojca, który Mnie posłał.
41 he who is receiving a prophet in the name of a prophet, will receive a prophet’s reward, and he who is receiving a righteous man in the name of a righteous man, will receive a righteous man’s reward,
Kto przyjmuje proroka—dlatego, że jest on prorokiem—otrzyma nagrodę należną prorokowi. Kto przyjmuje prawego człowieka—dlatego, że jest on prawy—otrzyma nagrodę należną prawemu człowiekowi.
42 and whoever may give to drink to one of these little ones a cup of cold water only in the name of a disciple, truly I say to you, he may not lose his reward.”
Nawet jeśli ktoś poda kubek wody najmniejszemu z moich uczniów—właśnie dlatego, że jest on moim uczniem—zapewniam was: nie ominie go nagroda!