Luke 12
1 At which time the myriads of the multitude having been gathered together, so as to tread on one another, He began to say to His disciples, first, “Take heed to yourselves of the leaven of the Pharisees, which is hypocrisy;
Samantalang nangagkakatipon ang libolibong tao, na ano pa't nagkakayapakan silasila, ay nagpasimula siyang magsalita muna sa kaniyang mga alagad, Mangagingat kayo sa lebadura ng mga Fariseo, na ito'y pagpapaimbabaw nga.
2 and there is nothing covered that will not be revealed, and hid that will not be known;
Datapuwa't walang bagay na natatakpan, na hindi mahahayag: at natatago, na hindi malalaman.
3 because whatever you said in the darkness will be heard in the light, and what you spoke to the ear in the inner-chambers will be proclaimed on the housetops.
Kaya nga, ang anomang sinabi ninyo sa kadiliman ay maririnig sa kaliwanagan, at ang sinalita ninyo sa bulong sa mga silid, ay ipagsisigawan sa mga bubungan.
4 And I say to you, my friends, do not be afraid of those killing the body, and after these things are not having anything more to do;
At sinasabi ko sa inyo mga kaibigan ko, Huwag kayong mangatakot sa mga pumapatay ng katawan, na pagkatapos niyan ay wala na silang magagawa.
5 but I will show to you whom you may fear: fear Him who, after the killing, is having authority to cast into Gehenna; yes, I say to you, fear Him. (Geenna g1067)
Datapuwa't ipinagpapauna ko sa inyo kung sino ang inyong katatakutan: Katakutan ninyo yaong pagkatapos na pumatay, ay may kapangyarihang magbulid sa impierno; tunay, sinasabi ko sa inyo, Siya ninyong katakutan. (Geenna g1067)
6 Are not five sparrows sold for two assaria? And one of them is not forgotten before God,
Hindi baga ipinagbibili ang limang maya sa dalawang beles? at isa man sa kanila ay hindi nalilimutan sa paningin ng Dios.
7 but even the hairs of your head have all been numbered; therefore do not fear, you are of more value than many sparrows.
Datapuwa't maging ang mga buhok ng inyong ulo ay pawang bilang na lahat. Huwag kayong mangatakot: kayo'y lalong mahalaga kay sa maraming maya.
8 And I say to you, everyone who may confess in Me before men, the Son of Man will also confess in him before the messengers of God,
At sinasabi ko sa inyo, Ang bawa't kumikilala sa akin sa harap ng mga tao, ay kikilalanin naman siya ng Anak ng tao sa harap ng mga anghel ng Dios:
9 and he who has denied Me before men, will be denied before the messengers of God,
Datapuwa't ang magkaila sa akin sa harap ng mga tao, ay ikakaila sa harap ng mga anghel ng Dios.
10 and everyone who will say a word to the Son of Man, it will be forgiven to him, but the [one] having slandered to the Holy Spirit will not be forgiven.
Ang bawa't magsalita ng salitang laban sa Anak ng tao ay patatawarin: nguni't ang magsalita ng kapusungan laban sa Espiritu Santo ay hindi patatawarin.
11 And when they bring you before the synagogues, and the rulers, and the authorities, do not be anxious how or what you may reply, or what you may say,
At pagka kayo'y dadalhin sa harap ng mga sinagoga, at sa mga pinuno, at sa mga may kapamahalaan, ay huwag kayong mangabalisa kung paano o ano ang inyong isasagot, o kung ano ang inyong sasabihin:
12 for the Holy Spirit will teach you in that hour what [you] should say.”
Sapagka't ituturo sa inyo ng Espiritu Santo sa oras ding yaon ang inyong dapat sabihin.
13 And a certain one out of the multitude said to Him, “Teacher, say to my brother to divide with me the inheritance.”
At sinabi sa kaniya ng isa sa karamihan, Guro, iutos mo sa aking kapatid na bahaginan ako ng mana.
14 And He said to him, “Man, who set Me a judge or a divider over you?”
Datapuwa't sinabi niya sa kaniya, Lalake, sino ang gumawa sa aking hukom o tagapamahagi sa inyo?
15 And He said to them, “Observe, and beware of the covetousness, because his life is not in the abundance of one’s goods.”
At sinabi niya sa kanila, Mangagmasid kayo, at kayo'y mangagingat sa lahat ng kasakiman: sapagka't ang buhay ng tao ay hindi sa kasaganaan ng mga bagay na tinatangkilik niya.
16 And He spoke an allegory to them, saying, “Of a certain rich man the field brought forth well;
At nagsaysay siya sa kanila ng isang talinghaga, na sinasabi, Ang lupa ng isang taong mayaman ay namumunga ng sagana:
17 and he was reasoning within himself, saying, What will I do, because I have nowhere I will gather together my fruits?
At iniisip niya sa sarili na sinasabi, Ano ang gagawin ko, sapagka't wala akong mapaglalagyan ng aking mga inaning bunga?
18 And he said, This I will do, I will take down my storehouses, and I will build greater ones, and I will gather together there all my products and my good things,
At sinabi niya, Ito ang gagawin ko: igigiba ko ang aking mga bangan, at gagawa ako ng lalong malalaki; at doon ko ilalagay ang lahat ng aking butil at aking mga pag-aari.
19 and I will say to my soul, Soul, you have many good things laid up for many years, be resting, eat, drink, be merry.
At sasabihin ko sa aking kaluluwa, Kaluluwa, marami ka nang pag-aaring nakakamalig para sa maraming taon; magpahingalay ka, kumain ka, uminom ka, matuwa ka.
20 And God said to him, Unthinking [one]! This night your life is required of you, and what things you prepared—to whom will they be [given]?
Datapuwa't sinabi sa kaniya ng Dios, Ikaw na haling, hihingin sa iyo sa gabing ito ang iyong kaluluwa; at ang mga bagay na inihanda mo, ay mapapa sa kanino kaya?
21 So [is] he who is treasuring up to himself, and is not rich toward God.”
Gayon nga ang nagpapakayaman sa ganang kaniyang sarili, at hindi mayaman sa Dios.
22 And He said to His disciples, “Because of this, to you I say, do not be anxious for your life, what you may eat; nor for the body, what you may put on;
At sinabi niya sa kaniyang mga alagad, Kaya nga sinasabi ko sa inyo, Huwag kayong mangabalisa sa inyong pamumuhay, kung ano ang inyong kakanin; kahit sa inyong katawan, kung ano ang inyong daramtin.
23 life is more than nourishment, and the body than clothing.
Sapagka't ang buhay ay higit kay sa pagkain, at ang katawan kay sa damit.
24 Consider the ravens, that they do not sow, nor reap, to which there is no barn nor storehouse, and God nourishes them; how much better are you than the birds?
Wariin ninyo ang mga uwak, na hindi sila nangaghahasik, ni nagsisigapas man; na walang bangan ni kamalig man; at sila'y pinakakain ng Dios: gaano ang kahigtan ng kahalagahan ninyo kay sa mga ibon!
25 And who of you, being anxious, is able to add to his age one cubit?
At sino sa inyo ang sa pagkabalisa ay makapagdaragdag ng isang siko sa sukat ng kaniyang buhay?
26 If, then, you are not able for the least—why are you anxious for the rest?
Kung hindi nga ninyo magawa kahit ang lalong maliit, bakit nangababalisa kayo tungkol sa mga ibang bagay?
27 Consider the lilies, how do they grow? They do not labor, nor do they spin, and I say to you, not even Solomon in all his glory was clothed as one of these;
Wariin ninyo ang mga lirio, kung paano silang nagsisilaki: hindi nangagpapagal, o nangagsusulid man; gayon ma'y sinasabi ko sa inyo, Kahit si Salomon man, sa buong kaluwalhatian niya, ay hindi nakapaggayak na gaya ng isa sa mga ito.
28 and if the herbage in the field, that today is, and tomorrow is cast into an oven, God so clothes, how much more you of little faith?
Nguni't kung pinararamtan ng Dios ng ganito ang damo sa parang, na ngayon ay buhay, at sa kinabukasan ay iginagatong sa kalan; gaano pa kaya kayo na di niya pararamtan, Oh kayong mga kakaunti ang pananampalataya?
29 And you—do not seek what you may eat, or what you may drink, and do not be in suspense,
At huwag ninyong pagsikapan kung ano ang inyong kakanin, at kung ano ang inyong iinumin, o huwag man kayo'y mapagalinlangang pagiisip.
30 for the nations of the world seek after all these things, and your Father has known that you have need of these things;
Sapagka't ang lahat ng mga bagay na ito ay siyang pinaghahanap ng mga bansa sa sanglibutan: datapuwa't talastas ng inyong Ama na inyong kinakailangan ang mga bagay na ito.
31 but seek the Kingdom of God, and all these things will be added to you.
Gayon ma'y hanapin ninyo ang kaniyang kaharian, at idaragdag sa inyo ang mga bagay na ito.
32 Do not fear, little flock, because your Father delighted to give you the kingdom;
Huwag kayong mangatakot, munting kawan; sapagka't nakalulugod na mainam sa inyong Ama ang sa inyo'y ibigay ang kaharian.
33 sell your goods, and give alms, make to yourselves bags that do not become old, a treasure unfailing in the heavens, where thief does not come near, nor moth destroy;
Ipagbili ninyo ang inyong mga tinatangkilik, at kayo'y mangaglimos; magsigawa kayo sa ganang inyo ng mga supot na hindi nangaluluma, isang kayamanan sa langit na hindi nagkukulang, na doo'y hindi lumalapit ang magnanakaw, o naninira man ang tanga.
34 for where your treasure is, there your heart will be also.
Sapagka't kung saan naroroon ang inyong kayamanan, ay doroon naman ang inyong puso.
35 Let your loins be girded, and the lamps burning,
Bigkisan ninyo ang inyong mga baywang, at paningasan ang inyong mga ilawan;
36 and you [be] like to men waiting for their lord when he will return out of the wedding feasts, that he having come and knocked, immediately they may open to him.
At magsitulad kayo sa mga taong nangaghihintay sa kanilang panginoon kung siya'y bumalik na galing sa kasalan; upang kung siya'y dumating at tumuktok, pagdaka'y mabuksan nila siya.
37 Blessed those servants, whom the lord, having come, will find watching; truly I say to you that he will gird himself, and will cause them to recline, and having come near, will minister to them;
Mapapalad yaong mga alipin na kung dumating ang panginoon ay maratnang nangagpupuyat: katotohanang sinasabi ko sa inyo na siya'y magbibigkis sa sarili, at sila'y pauupuin sa dulang, at lalapit at sila'y paglilingkuran niya.
38 and if he may come in the second watch, and in the third watch he may come, and may find [it] so, blessed are those servants.
At kung siya'y dumating sa ikalawang pagpupuyat, o sa ikatlo, at masumpungan sila sa gayon, ay mapapalad ang mga aliping yaon.
39 And know this, that if the master of the house had known what hour the thief comes, he would have watched, and would not have permitted his house to be broken through;
Datapuwa't talastasin ninyo ito na kung nalalaman lamang ng puno ng sangbahayan kung anong oras darating ang magnanakaw, siya'y magpupuyat, at hindi pababayaang sirain ang kaniyang bahay.
40 and you, then, become ready, because at the hour you do not think, the Son of Man comes.”
Kayo rin naman ay mangagsihanda: sapagka't sa oras na hindi ninyo iniisip, ang Anak ng tao ay darating.
41 And Peter said to Him, “Lord, do You speak this allegory to us, or also to all?”
At sinabi ni Pedro, Panginoon, sinasabi mo baga ang talinghagang ito sa amin, o sa lahat naman?
42 And the LORD said, “Who, then, is the faithful and prudent steward whom the lord will set over his household, to give in season the wheat measure?
At sinabi ng Panginoon, Sino nga baga ang katiwalang tapat at matalino, na pagkakatiwalaan ng kaniyang panginoon ng kaniyang sangbahayan, upang sila'y bigyan ng kanilang bahagi na pagkain sa kapanahunan?
43 Blessed that servant, whom his lord, having come, will find doing so;
Mapalad ang aliping yaon, na kung dumating ang kaniyang panginoon ay maratnang gayon ang ginagawa niya.
44 truly I say to you that he will set him over all his goods.
Katotohanang sinasabi ko sa inyo, na sa kaniya'y ipagkakatiwala ang lahat niyang pag-aari.
45 And if that servant may say in his heart, My lord delays to come, and may begin to beat the menservants and the maidservants, to eat also, and to drink, and to be drunken,
Datapuwa't kung sabihin ng aliping yaon sa kaniyang puso, Maluluwatan ang pagdating ng aking panginoon; at magpasimulang bugbugin ang mga aliping lalake at ang mga aliping babae, at kumain at uminom, at maglasing;
46 the lord of that servant will come in a day in which he does not look for [him], and in an hour that he does not know, and will cut him off, and he will appoint his portion with the unfaithful.
Ang panginoon ng aliping yaon ay darating sa araw na di niya hinihintay, at sa oras na hindi niya nalalaman, at siya'y babaakin, at isasama ang kaniyang bahagi sa mga di tapat.
47 And that servant, who having known his lord’s will, and having not prepared, nor having gone according to his will, will be beaten with many stripes,
At yaong aliping nakaaalam ng kalooban ng kaniyang panginoon, at hindi naghanda, at hindi gumawa ng alinsunod sa kaniyang kalooban ay papaluin ng marami;
48 and he who, not having known, and having done things worthy of stripes, will be beaten with few; and to everyone to whom much was given, much will be required from him; and to whom they committed much, more abundantly they will ask of him.
Datapuwa't ang hindi nakaaalam, at gumawa ng mga bagay na karapatdapat sa mga palo, ay papaluin ng kaunti. At sa sinomang binigyan ng marami ay marami ang hihingin sa kaniya: at sa sinomang pinagkatiwalaan ng marami ay lalo nang marami ang hihingin sa kaniya.
49 I came to cast fire to the earth, and what I wish [is] if it were already kindled!
Ako'y naparito upang maglagay ng apoy sa lupa; at ano pa ang iibigin ko, kung magningas na?
50 But I have an immersion to be immersed with, and how I am pressed until it may be accomplished!
Datapuwa't ako'y may isang bautismo upang ibautismo sa akin; at gaano ang aking kagipitan hanggang sa ito'y maganap?
51 Do you think that I came to give peace in the earth? No, I say to you, but rather division;
Inaakala baga ninyo na ako'y naparito upang magbigay ng kapayapaan sa lupa? Sinasabi ko sa inyo, Hindi, kundi bagkus pagkakabahabahagi:
52 for there will be from now on five in one house divided—three against two, and two against three;
Sapagka't mula ngayon ay magkakabahabahagi ang lima sa isang bahay, tatlo laban sa dalawa, at dalawa laban sa tatlo.
53 a father will be divided against a son, and a son against a father, a mother against a daughter, and a daughter against a mother, a mother-in-law against her daughter-in-law, and a daughter-in-law against her mother-in-law.”
Sila'y mangagkakabahabahagi, ang ama'y laban sa anak na lalake, at ang anak na lalake ay laban sa ama; ang ina'y laban sa anak na babae, at ang anak na babae ay laban sa kaniyang ina; ang biyanang babae ay laban sa kaniyang manugang na babae, at ang manugang na babae ay laban sa kaniyang biyanang babae.
54 And He also said to the multitudes, “When you may see the cloud rising from the west, immediately you say, A shower comes, and it is so;
At sinabi rin naman niya sa mga karamihan, Pagka nakikita ninyong bumangon sa kalunuran ang isang alapaap, ay agad ninyong sinasabi, Uulan; at gayon ang nangyayari.
55 and when a south wind is blowing, you say that there will be heat, and it is;
At kung humihihip ang hanging timugan, ay sinasabi ninyo, Iinit na maigi; at ito'y nangyayari.
56 hypocrites! You have known to discern the face of the earth and of the sky, but how do you not discern this time?
Kayong mga mapagpaimbabaw! marunong kayong mangagpaaninaw ng anyo ng lupa at ng langit; datapuwa't bakit di ninyo nalalamang ipaaninaw ang panahong ito?
57 And why, also, of yourselves, do you not judge what is righteous?
At bakit naman hindi ninyo hatulan sa inyong sarili kung alin ang matuwid?
58 For as you are going away with your opponent to the ruler, in the way give diligence to be released from him, lest he may drag you to the judge, and the judge may deliver you to the officer, and the officer may cast you into prison;
Sapagka't samantalang pumaparoon ka sa hukom na kasama mo ang iyong kaalit, ay sikapin mo sa daan na makaligtas ka sa kaniya; baka sakaling kaladkarin ka niya sa hukom, at ibigay ka ng hukom sa punong kawal at ipasok ka ng punong kawal sa bilangguan.
59 I say to you, you may not come forth from there until even the last mite you may give back.”
Sinasabi ko sa iyo, Hindi ka lalabas doon sa anomang paraan, hanggang sa mabayaran mo ang katapustapusang lepta.
