Job 28
1 “Surely there is a source for silver, And a place for the gold they refine;
Sigurado gayod nga adunay minahan sa plata, ang dapit diin nila ginalunsay ang bulawan.
2 Iron is taken from the dust, And bronze [from] the firm stone.
Ginakuha ang puthaw gikan sa yuta; Pulpogon nila ang bato ug tunawon aron mogawas ang tumbaga gikan sa bato.
3 He has set an end to darkness, And he is searching to all perfection, A stone of darkness and death-shade.
Ang tawo modala ug suga sa ngitngit nga dapit ug magapangita, sa kinalayoan nga kinutoban, ang mga bato sa hilit ug baga nga kangitngit.
4 A stream has broken out from a sojourner, Those forgotten of the foot, They were low, they wandered from man.
Giablihan niya ang sigpit nga lungag layo sa puy-anan sa mga tawo, dapit nga wala matultoli ni bisan kinsang tiil. Magkumbitay siya layo gikan sa mga tawo; nagalabyog siya padulong ug pabalik.
5 The earth! Bread comes forth from it, And its under-part is turned like fire.
Alang sa yuta, gikan niini ang tinapay, apan ingon nga gibaliktad kini pinaagi sa kalayo.
6 A place of the sapphire [are] its stones, And it has dust of gold.
Sa mga bato niini ang dapit kung asa makita ang safiro, ug ang abog niini adunay bulawan.
7 A path—a ravenous bird has not known it, Nor has an eye of the falcon scorched it,
Walay dumadagit nga langgam ang nasayod niini nga dalan, ni wala kini nakita sa mata sa banog.
8 Nor have the sons of pride trodden it, The fierce lion has not passed over it.
Ang magarbohon nga mga mananap wala nilakaw niini nga dalan, ni ang bangis nga liyon wala nakaagi didto.
9 He sent forth his hand against the flint, He overturned mountains from the root.
Gigunitan sa tawo ang gahi nga bato; gilintuwad niya ang mga bukid hangtod sa mga gamot.
10 Among rocks, he has cleaved brooks, And his eye has seen every precious thing.
Nagkalot siyag kanal taliwala sa mga bato; ang iyang mga mata nakakita sa mga bililhong mga butang didto.
11 He has bound overflowing rivers, And the hidden thing brings out [to] light.
Sampongan niya ang mga tubod aron nga dili kini makaagas; kung unsa ang nakatago didto dalahon niya sa kahayag.
12 And the wisdom—from where is it found? And where [is] this, the place of understanding?
Asa man makaplagan ang kaalam? Asa man ang dapit sa panabot?
13 Man has not known its arrangement, Nor is it found in the land of the living.
Wala nasayod ang tawo sa kantidad niini; ni makita kini sa yuta sa mga buhi.
14 The deep has said, It [is] not in me, And the sea has said, It is not with me.
Ang lawom nga mga tubig ilalom sa yuta moingon, 'Wala kini kanako'; ang dagat moingon, 'Wala kini uban kanako.'
15 Gold is not given for it, Nor is silver weighed—its price.
Dili kini makuha pinaagi sa bulawan; ni ang plata timbangon aron mahimong makatupong sa kantidad niini.
16 It is not valued with pure gold of Ophir, With precious onyx and sapphire,
Dili kini bililhon uban ang bulawan sa Ophir, uban ang bililhon nga onyx o safiro.
17 Gold and crystal do not equal it, Nor [is] its exchange a vessel of fine gold.
Ang bulawan ug kristal dili makatupong sa bili niini; ni ibaylo kini alang sa mga alahas nga hinimo sa lunsay nga bulawan.
18 Corals and pearl are not remembered, The acquisition of wisdom [is] above rubies.
Wala pa naingon ang kabililhon sa mga coral o haspe; sa pagkatinuod, ang kantidad sa kaalam labaw pa kay sa mga rubi.
19 The topaz of Cush does not equal it, It is not valued with pure gold.
Ang topaz sa Ethiopia wala nakatandi niini; ni kini mahimong sama ka bililhon sa lunsay nga bulawan.
20 And the wisdom—from where does it come? And where [is] this, the place of understanding?
Asa man gikan ang kaalam? Asa man ang dapit sa panabot?
21 It has been hid from the eyes of all living. And from the bird of the heavens It has been hidden.
Ang kaalam dili makita sa mga mata sa tanang buhing butang ug dili makita sa mga langgam sa kalangitan.
22 Destruction and death have said: With our ears we have heard its fame.
Ang Pagkaguba ug Kamatayon moingon, 'Nadungog namo ang hungihong mahitungod niini sa among mga dalunggan.'
23 God has understood its way, And He has known its place.
Nakasabot ang Dios niini nga paagi; nakakita siya niini nga dapit.
24 For He looks to the ends of the earth, He sees under the whole heavens,
Kay siya nagtan-aw sa kinatumyan sa yuta ug nakakita ang tanan nga anaa sa ilalom sa kalangitan.
25 To make a weight for the wind, And He meted out the waters in measure.
Kaniadto, gihimo niya ang hangin ug gibahinbahin ang katubigan pinaagi sa taksanan.
26 In His making for the rain a limit, And a way for the brightness of the voices,
Naghimo siya ug balaod sa mga ulan ug agianan sa kilat ug dalugdog.
27 Then He has seen and declares it, He has prepared it, and also searched it out,
Unya nakita niya ang kaalam ug nagpasayod niini; gipahiluna niya kini, tinuod, ug gisuta niya kini.
28 And He says to man: Behold, fear of the Lord, that [is] wisdom, And to turn from evil [is] understanding.”
Miingon siya ngadto sa mga tawo, 'Tan-awa, ang kahadlok sa Ginoo—mao ang kaalam; ang pagpahilayo sa daotan mao ang panabot.”
