2 Chronicles 34
1 Josiah [is] a son of eight years in his reigning, and he has reigned thirty-one years in Jerusalem,
Nagpangidaron ug walo ka tuig si Josia sa dihang nagsugod siya sa paghari; naghari siya sulod sa 31 ka tuig sa Jerusalem.
2 and he does that which is right in the eyes of YHWH, and walks in the ways of his father David, and has not turned aside [to] the right or left.
Gibuhat niya kung unsa ang husto sa panan-aw ni Yahweh, ug nagsubay sa dalan ni David nga iyang katigulangan, ug wala misimang bisan sa tuo ni ngadto sa wala.
3 And in the eighth year of his reign (and he [is] yet a youth), he has begun to seek for the God of his father David, and in the twelfth year he has begun to cleanse Judah and Jerusalem from the high places, and the Asherim, and the carved images, and the molten images.
Sa ika-walo nga tuig sa iyang paghari, samtang bata pa siya, nagsugod siya sa pagpangita sa Dios ni David, nga iyang katigulangan. Sa ika-napulo ug duha ka tuig, nagsugod siya sa paghinlo sa Juda ug sa Jerusalem gikan sa hataas nga mga dapit, ang mga poste ni Ashera, ug ang mga kinulit nga mga larawan ug ang mga hinulmang puthaw nga rebulto.
4 And they break down the altars of the Ba‘alim before him, and he has cut down the images that [are] on high above them, and the Asherim, and the carved images, and the molten images, he has broken and beaten small, and strews [them] on the surface of the graves of those sacrificing to them,
Gipanglumpag sa katawhan ang mga halaran ni Baal sa iyang atubangan; gipangguba niya ang mga insenso nga anaa ibabaw sa mga halaran. Gipangbuak niya ang mga poste ni Ashera ug ang mga kinulit nga mga larawan, ug gidugmok ang mga hinulma nga puthaw nga rebulto hangtod nangapino kini. Gikatag niya ang abog ngadto sa mga lubnganan niadtong mga naghalad kanila.
5 and he has burned the bones of the priests on their altars, and cleanses Judah and Jerusalem,
Gipangsunog niya ang mga bukog sa ilang mga pari diha sa mga halaran. Sa ingon niini nga paagi, gihinloan niya ang Juda ug ang Jerusalem.
6 and in the cities of Manasseh, and Ephraim, and Simeon, even to Naphtali, with their tools, all around.
Sama usab niini ang iyang gibuhat sa mga siyudad sa Manases, sa Efraim, ug sa Simeon, hangtod sa Neftali, ug sa nangagun-ob nga nakapalibot niini.
7 And he breaks down the altars and the Asherim, and he has beaten down the carved images very small, and he has cut down all the images in all the land of Israel, and turns back to Jerusalem.
Gipanglumpag niya ang mga halaran, gipangdugmok sa pino ang mga poste ni Ashera ug ang kinulit nga mga larawan, ug gipangtunga ang tanang halaran sa insenso sa tibuok yuta sa Israel; unya mibalik siya sa Jerusalem.
8 And in the eighteenth year of his reign, to purify the land and the house, he has sent Shaphan son of Azaliah, and Maaseiah head of the city, and Joah son of Johaz the remembrancer, to strengthen the house of his God YHWH.
Karon sa ika-18 ka tuig sa iyang paghari, pagkahuman sa paghinlo ni Josia sa yuta ug sa templo, gipadala niya si Shafan ang anak nga lalaki ni Azalia, ug ni Maasea, ang gobernador sa siyudad, ug si Joa ang anak nga lalaki ni Joahaz ang sekretaryo, aron ayohon ang puloy-anan ni Yahweh nga iyang Dios.
9 And they come to Hilkiah the high priest, and they give the money that is brought into the house of God, that the Levites, keeping the threshold, have gathered from the hand of Manasseh, and Ephraim, and from all the remnant of Israel, and from all Judah, and Benjamin, and the inhabitants of Jerusalem,
Miadto sila kang Hilkia, ang labaw nga pari, ug gisalig kaniya ang salapi nga gidala ngadto sa puloy-anan sa Dios, ang mga Levita, ang mga guwardiya sa mga pultahan, nagkatigom gikan sa Manases ug sa Efraim, gikan sa tanang nahibilin sa Israel, ang tanan nga gikan sa Juda ug sa Benjamin, ug gikan sa mga lumolupyo sa Jerusalem.
10 and they give [it] into the hand of the workmen, those appointed over the house of YHWH, and they give it [to] the workmen who are working in the house of YHWH, to repair and to strengthen the house;
Gitugyan nila ang salapi ngadto sa mga tawo nga nagadumala sa buluhaton sa templo ni Yahweh. Kini nga mga tawo maoy nagsuhol sa mga nag-ayo ug nagpahiuli sa templo.
11 and they give [it] to craftsmen and to builders to buy hewn stones, and wood for couplings and for beams [for] the houses that the kings of Judah had destroyed.
Gisuhol nila kini sa mga panday ug magtutukod aron ipalit sa tiniltil nga mga bato ug mga kahoy aron pangtukod, ug aron himoong sagbayan alang sa mga pinanday nga gipasagdan sa ubang mga hari sa Juda nga malumpag.
12 And the men are working faithfully in the business, and over them are appointed Jahath and Obadiah, the Levites, of the sons of Merari, and Zechariah and Meshullam, of the sons of the Kohathite, to overlook; and of the Levites, everyone understanding about instruments of song,
Matinud-anong nagtrabaho ang mga tawo. Ang ilang mga tigdumala sa mga buluhaton mao si Jahat ug si Obadia, ang mga Levita, ang mga anak nga lalaki ni Merari; ug ni Zacarias ug ni Meshulam, gikan sa mga anak nga lalaki sa Kohatihanon. Nagdumala sa mga trabahante ang ubang mga Levita nga maayong mga manunugtog.
13 and over the burden-bearers, and overseers of everyone doing work for every service; and of the Levites [are] scribes, and officers, and gatekeepers.
Kini nga mga Levita mao ang mga sinaligan niadtong mga tighakot sa mga kagamitan sa pagtukod ug sa ubang tawo nga nagtrabaho sa bisan unsang paagi. Adunay mga Levita usab nga mao ang mga sekretaryo, mga tigtipig sa talaan, ug mga guwardiya sa ganghaan.
14 And in their bringing out the money that is brought into the house of YHWH, Hilkiah the priest has found the Scroll of the Law of YHWH by the hand of Moses,
Sa dihang gikuha nila ang salapi nga gidala sa puloy-anan ni Yahweh, nahikaplagan ni Hilkia nga usa ka pari ang libro sa balaod ni Yahweh nga gihatag pinaagi kang Moises.
15 and Hilkiah answers and says to Shaphan the scribe, “I have found [the] Scroll of the Law in the house of YHWH”; and Hilkiah gives the scroll to Shaphan,
Miingon si Hilkia kang Shafan ang eskriba, “Nakakaplag ako ug libro sa balaod sa puloy-anan ni Yahweh.” Gidala ni Hilkia ngadto kang Shafan ang libro.
16 and Shaphan brings in the scroll to the king, and brings the king back word again, saying, “All that has been given into the hand of your servants they are doing,
Gidala ni Shafan ang libro ngadto sa hari, ug gisuginlan usab niya siya nga nag-ingon, “Gibuhat sa imong mga sulugoon ang tanan nga gisalig ngadto kanila.
17 and they pour out the money that is found in the house of YHWH, and give it into the hand of those appointed and into the hands of those doing the work.”
Gikuha nila ang salapi nga nakaplagan sa puloy-anan ni Yahweh, ug gihatag kini sa mga tigdumala ug ngadto sa mga trabahante.”
18 And Shaphan the scribe declares [it] to the king, saying, “Hilkiah the priest has given a scroll to me”; and Shaphan reads in it before the king.
Si Shafan ang eskriba nagsulti sa hari, “Gihatag ni Hilkia nganhi kanako ang libro.” Unya gibasa kini ni Shafan ngadto sa hari.
19 And it comes to pass, at the king’s hearing the words of the Law, that he tears his garments,
Sa dihang nabatian sa hari ang mga pulong sa balaod, gigisi niya ang iyang bisti.
20 and the king commands Hilkiah, and Ahikam son of Shaphan, and Abdon son of Micah, and Shaphan the scribe, and Asaiah, servant of the king, saying,
Gimandoan sa hari si Hilkia, si Ahikam ang anak nga lalaki ni Shafan, si Abdon ang anak nga lalaki ni Mica, si Shafan ang eskriba, ug si Asaya, ang kaugalingon niyang sulugoon, nga nag-ingon,
21 “Go, seek YHWH for me, and for him who is left in Israel and in Judah, concerning the words of the scroll that is found, for great [is] the fury of YHWH that is poured on us, because that our fathers did not keep the word of YHWH to do according to all that is written on this scroll.”
“Lakaw ug pangutana kang Yahweh alang kanako, ug alang niadtong nahibilin sa Israel ug sa Juda, bahin sa mga pulong sa libro nga nakaplagan. Sanglit hilabihan man ang kasuko ni Yahweh nga gibubo nganhi kanato. Kay hilabihan kini, tungod kay wala man gipatalinghogan sa atong mga katigulangan ang mga pulong niining libroha ingon man ang pagtuman sa tanang nahisulat niini.”
22 And Hilkiah goes, and they of the king, to Huldah the prophetess, wife of Shallum son of Tikvath, son of Hasrah, keeper of the garments, and she is dwelling in Jerusalem in the Second [Quarter], and they speak to her thus.
Busa si Hilkia, ug kadtong gipangmandoan sa hari, miadto kang Hulda nga usa ka propeta, ang asawa ni Sallum ang anak nga lalaki ni Tokat ang anak nga lalaki Hasra, nga maoy nagatipig sa mga bisti (nagpuyo siya sa Jerusalem nga anaa sa Ikaduhang Distrito), ug nakigsulti sila kaniya sa ingon niini nga paagi.
23 And she says to them, “Thus said YHWH, God of Israel: Say to the man who has sent you to me,
Miingon siya ngadto kanila, “Mao kini ang gisulti ni Yahweh, ang Dios sa Israel, nga nag-ingon: Sultihi ang tawo nga nagpadala kaninyo nganhi kanako,
24 Thus said YHWH: Behold, I am bringing in calamity on this place and on its inhabitants, all the execrations that are written on the scroll that they read before the king of Judah,
'Mao kini ang gisulti ni Yahweh: Tan-awa, magpadala ako ug katalagman niining dapita ug sa mga lumolupyo niini, ang tanang mga tunglo nga nahisulat sa libro nga gibasa atubangan sa hari sa Juda.
25 because that they have forsaken Me, and make incense to other gods, so as to provoke Me with all the works of their hands, and My fury is poured out on this place, and it is not quenched.
Sanglit mibiya man sila kanako ug nagsunog ug insenso ngadto sa laing mga dios, busa nahagit nila ako nga masuko sa tanang butang nga ilang nabuhat—busa igabubo ko ang akong kasuko niining dapita, ug dili kini mapalong.'
26 And to the king of Judah who is sending you to inquire of YHWH, thus you say to him, Thus said YHWH God of Israel, whose words you have heard:
Apan ngadto sa hari sa Juda, nga nagpadala kaninyo aron mangutana kang Yahweh kung unsa ang angay nga pagabuhaton, mao kini ang inyong isulti kaniya, 'Si Yahweh, ang Dios sa Israel miingon niini: Mahitungod sa mga pulong nga imong nadungog,
27 Because your heart [is] tender, and you are humbled before God in your hearing His words concerning this place and concerning its inhabitants, and are humbled before Me, and tear your garments, and weep before Me, indeed, I have also heard [you]—a declaration of YHWH.
sanglit malumo man ang imong kasingkasing, ug gipaubos mo ang imong kaugalingon diha sa Dios sa dihang nadungog mo ang iyang mga pulong mahitungod niining dapita ug sa mga lumolupyo niini, ug sanglit kay nagmapainubsanon ka man nganhi kanako, ug gigisi ang imong bisti ug nagbakho sa akong atubangan, nagpatalinghog usab ako kanimo—mao kini ang gisugilon ni Yahweh—
28 Behold, I am gathering you to your fathers, and you have been gathered to your graves in peace, and your eyes do not look on all the calamity that I am bringing on this place and on its inhabitants”; and they bring the king back word.
tan-awa, itipon ko ikaw sa imong mga katigulangan. Ibutang ka sa imong lubnganan nga malinawon, ug dili mo makita bisan ang katalagman nga akong ipahamtang niining dapita ug sa mga lumolupyo niini.'” Gidala kini nga mensahe sa mga tawo balik ngadto sa hari.
29 And the king sends and gathers all the elderly of Judah and Jerusalem,
Unya nagpadala ang hari ug mga mensahero ug gipatigom ang tanang kadagkoan sa Juda ug sa Jerusalem.
30 and the king goes up to the house of YHWH, and [to] every man of Judah, and the inhabitants of Jerusalem, and the priests, and the Levites, even all the people, from great even to small, and he reads in their ears all the words of the scroll of the covenant that is found in the house of YHWH.
Unya miadto ang hari sa puloy-anan ni Yahweh, ug ang tanang katawhan sa Juda ug ang mga lumolupyo sa Jerusalem, ug ang mga pari, mga Levita, ug ang tanang katawhan, gikan sa inila ngadto sa dili inila. Gibasa dayon niya sa ilang panagtigom ang tanang mga pulong sa libro sa Kasabotan nga nahikaplagan sa puloy-anan ni Yahweh.
31 And the king stands on his station, and makes the covenant before YHWH to walk after YHWH, and to keep His commands, and His testimonies, and His statutes, with all his heart and with all his soul, to do the words of the covenant that are written on this scroll.
Mitindog ang hari sa iyang nahimutangan ug naghimo ug kasabotan sa atubangan ni Yahweh, nga mosunod kang Yahweh, ug tipigan ang iyang mga mando, ang iyang mga balaod, ug ang iyang mga kasugoan, sa tibuok niyang kasingkasing ug sa tibuok niyang kalag, aron tumanon ang mga pulong sa kasabotan nga nahisulat niini nga libro.
32 And he presents everyone who is found in Jerusalem and Benjamin, and the inhabitants of Jerusalem do according to the covenant of God, the God of their fathers.
Gipabarog niya diha sa kasabotan ang tanan nga anaa sa Jerusalem ug sa Benjamin. Gituman sa mga lumolupyo sa Jerusalem ang kasabotan sa Dios, ang Dios sa ilang mga katigulangan.
33 And Josiah turns aside all the abominations out of all the lands that the sons of Israel have, and causes everyone who is found in Israel to serve, to serve their God YHWH; all his days they did not turn aside from after YHWH, God of their fathers.
Gisalikway ni Josia ang tanang malaw-ay nga mga butang gikan sa kayutaan nga gipanag-iyahan sa katawhan sa Israel. Gipasimba niya ang tanan sa Israel kang Yahweh. Sa tanan niyang mga adlaw, wala sila mitalikod sa pagsunod kang Yahweh, ang Dios sa ilang mga katigulangan.
