Proverbs 6
1 My son, If thou hast become surety for thy friend, if thou hast struck thy hand for a stranger;
Anak ko, kung ikaw ay naging mananagot sa iyong kapuwa, kung iyong ikinamay ang iyong kamay sa di kilala,
2 If thou art ensnared through the words of thy mouth, if thou art caught through the words of thy mouth:
Ikaw ay nasilo ng mga salita ng iyong bibig, ikaw ay nahuli ng mga salita ng iyong bibig.
3 [Then] do this by all means, my son, and deliver thyself, because thou art come into the power of thy friend, Go hasten to him, and urge thy friend.
Gawin mo ito ngayon, anak ko, at lumigtas ka, yamang ikaw ay nahulog sa kamay ng iyong kapuwa: yumaon ka, magpakababa ka, at mangayupapa ka sa iyong kapuwa.
4 Grant not any sleep to thy eyes, nor slumber to thy eyelids.
Huwag mong bigyan ng tulog ang iyong mga mata. O magpaidlip man sa iyong mga talukap-mata.
5 Deliver thyself as a roebuck from the hand [of the hunter], and as a bird from the hand of the fowler.
Lumigtas ka na parang usa sa kamay ng mangangaso, at parang ibon sa kamay ng mamimitag.
6 Go to the ant, thou sluggard; look on her ways, and become wise.
Pumaroon ka sa langgam, ikaw na tamad; masdan mo ang kaniyang mga lakad at magpakapantas ka:
7 She, that hath no prince, officer, or ruler,
Na bagaman walang pangulo, tagapamahala, o pinuno,
8 Provideth in the summer her provision, gathereth in harvest-time her food.
Naghahanda ng kaniyang pagkain sa taginit, at pinipisan ang kaniyang pagkain sa pagaani.
9 How long, O sluggard, wilt thou lie down? when wilt thou arise out of thy sleep?
Hanggang kailan matutulog ka, Oh tamad? Kailan ka babangon sa iyong pagkakatulog?
10 “A little [more] sleep, a little slumber, a little folding of the hands in lying down;”
Kaunti pang pagkakatulog, kaunti pang pagkaidlip, kaunti pang paghahalukipkip ng mga kamay upang matulog:
11 But then will thy poverty come like a rover, and thy want as a man armed with a shield.
Sa gayo'y ang iyong karalitaan ay darating na parang magnanakaw, at ang iyong kasalatan na parang lalaking may sandata.
12 A Godless person is a man of injustice, who walketh with a distorted mouth.
Taong walang kabuluhan, taong masama, ay siya na lumalakad na may masamang bibig;
13 He blinketh with his eyes, he scrapeth with his feet, he pointeth with his fingers;
Na kumikindat ng kaniyang mga mata, na nagsasalita ng kaniyang mga paa, na nagsasalita ng kaniyang mga daliri;
14 Perverseness is in his heart, he contriveth evil at all times; he scattereth abroad discord.
Pagdaraya ay nasa kaniyang puso, siya'y laging kumakatha ng kasamaan; siya'y naghahasik ng pagtatalo.
15 Therefore shall suddenly come his calamity: unawares shalt he be broken without a remedy.
Kaya't darating na bigla ang kaniyang kasakunaan; sa kabiglaanan ay mababasag siya, at walang kagamutan.
16 Six things there are which the Lord hateth; and seven are an abomination unto his spirit:
May anim na bagay na ipinagtatanim ng Panginoon; Oo, pito na mga kasuklamsuklam sa kaniya:
17 Haughty eyes, a tongue of falsehood, and hands that shed innocent blood,
Mga palalong mata, sinungaling na dila, at mga kamay na nagbububo ng walang salang dugo;
18 A heart that contriveth plans of injustice, feet that hasten to run after evil,
Puso na kumakatha ng mga masamang akala, mga paa na matulin sa pagtakbo sa kasamaan;
19 A false witness that eagerly uttereth lies, and him that scattereth abroad discord among brethren.
Sinungaling na saksi na nagsasalita ng kabulaanan, at ang naghahasik ng pagtatalo sa gitna ng magkakapatid.
20 Keep, O my son, the commandment of thy father, and reject not the teaching of thy mother:
Anak ko, ingatan mo ang utos ng iyong ama, at huwag mong kalimutan ang kautusan ng iyong ina:
21 Bind them upon thy heart continually, tie them about thy throat.
Ikintal mong lagi sa iyong puso, itali mo sa iyong leeg.
22 When thou walkest, it shall lead thee; when thou liest down, it shall watch over thee; and when thou art awake, it shall converse with thee.
Pagka ikaw ay lumalakad, papatnubay sa iyo; pagka ikaw ay natutulog, babantay sa iyo; at pagka ikaw ay gumigising, makikipagusap sa iyo.
23 For the commandment is a lamp, and the law is light; and the way of life are the admonitions of correction:
Sapagka't ang utos ay tanglaw; at ang kautusan ay liwanag; at ang mga saway na turo ay daan ng buhay:
24 To guard thee against a bad woman, from the flattery of an alien tongue.
Upang ingatan ka sa masamang babae, Sa tabil ng dila ng di kilala.
25 Covet not her beauty in thy heart, and let her not conquer thee with her eyelids.
Huwag mong pitahin ang kaniyang kagandahan sa iyong puso; at huwag ka mang hulihin niya ng kaniyang mga talukap-mata.
26 For by means of a harlot [one is brought down] to the last loaf of bread: and an adulterous woman will even hunt for the precious life,
Sapagka't dahil sa isang masamang babae ay walang naiiwan sa lalake kundi isang putol na tinapay: at hinuhuli ng mangangalunya ang mahalagang buhay.
27 Can a man gather up fire in his lap, and shall his clothes not be burnt?
Makakukuha ba ng apoy ang tao sa kaniyang sinapupunan, at hindi masusunog ang kaniyang mga suot?
28 Can a man walk along upon hot coals, and shall his feet not be burnt?
O makalalakad ba ang sinoman sa mga mainit na baga, at ang kaniyang mga paa ay hindi mapapaso?
29 So it is with him that goeth in to his neighbor's wife: no one that toucheth her shall remain unpunished.
Gayon ang sumisiping sa asawa ng kaniyang kapuwa; sinomang humipo ay hindi maaaring di parusahan.
30 Men do not despise the thief, if he steal, to gratify his craving when he is hungry:
Hindi hinahamak ng mga tao ang magnanakaw kung siya'y nagnanakaw, upang busugin siya pagka siya'y gutom:
31 And if he be found, he must pay sevenfold; all the wealth his house must he give.
Nguni't kung siya'y masumpungan, isasauli niyang makapito; kaniyang ibibigay ang lahat na laman ng kaniyang bahay.
32 But whoso committeth adultery with a woman lacketh sense: he that is the destroyer of his soul, will alone do this.
Siyang nagkakamit ng pangangalunya sa isang babae ay walang bait: ang gumagawa niyaon ay nagpapahamak sa kaniyang sariling kaluluwa.
33 Plague and disgrace will he meet with; and his reproach will not be blotted out.
Mga sugat at kasiraang puri ang tatamuhin niya; at ang kaniyang kapintasan ay hindi mapapawi.
34 For jealousy is the fury of a husband, and he will not spare on the day of vengeance.
Sapagka't ang paninibugho ay pagiinit ng tao; at hindi siya magpapatawad sa kaarawan ng panghihiganti.
35 He will not regard the appearance of any ransom; and he will not be content, though thou give ever so many bribes.
Hindi niya pakukundanganan ang anomang tubos; ni magpapahinga man siyang tuwa, bagaman ikaw ay magbigay ng maraming suhol.
