Proverbs 6

1 My son, If thou hast become surety for thy friend, if thou hast struck thy hand for a stranger;

۱ ای پسرم، اگر برای همسایه خود ضامن شده، و به جهت شخص بیگانه دست داده باشی،

2 If thou art ensnared through the words of thy mouth, if thou art caught through the words of thy mouth:

۲ و از سخنان دهان خود در دام افتاده، و ازسخنان دهانت گرفتار شده باشی،

3 [Then] do this by all means, my son, and deliver thyself, because thou art come into the power of thy friend, Go hasten to him, and urge thy friend.

۳ پس‌ای پسرمن، این را بکن و خویشتن را رهایی ده چونکه به‌دست همسایه ات افتاده‌ای. برو و خویشتن رافروتن ساز و از همسایه خود التماس نما.

4 Grant not any sleep to thy eyes, nor slumber to thy eyelids.

۴ خواب را به چشمان خود راه مده، و نه پینکی رابه مژگان خویش.

5 Deliver thyself as a roebuck from the hand [of the hunter], and as a bird from the hand of the fowler.

۵ مثل آهو خویشتن را از کمندو مانند گنجشک از دست صیاد خلاص کن.

6 Go to the ant, thou sluggard; look on her ways, and become wise.

۶ ‌ای شخص کاهل نزد مورچه برو، و درراههای او تامل کن و حکمت را بیاموز،

7 She, that hath no prince, officer, or ruler,

۷ که وی را پیشوایی نیست و نه سرور و نه حاکمی.

8 Provideth in the summer her provision, gathereth in harvest-time her food.

۸ اماخوراک خود را تابستان مهیا می‌سازد و آذوقه خویش را در موسم حصاد جمع می‌کند.

9 How long, O sluggard, wilt thou lie down? when wilt thou arise out of thy sleep?

۹ ‌ای کاهل، تا به چند خواهی خوابید و از خواب خودکی خواهی برخاست؟

10 “A little [more] sleep, a little slumber, a little folding of the hands in lying down;”

۱۰ اندکی خفت و اندکی خواب، و اندکی بر هم نهادن دستها به جهت خواب.

11 But then will thy poverty come like a rover, and thy want as a man armed with a shield.

۱۱ پس فقر مثل راهزن بر تو خواهد آمد، و نیازمندی بر تو مانند مرد مسلح.

12 A Godless person is a man of injustice, who walketh with a distorted mouth.

۱۲ مرد لئیم و مرد زشت خوی، با اعوجاج دهان رفتار می‌کند.

13 He blinketh with his eyes, he scrapeth with his feet, he pointeth with his fingers;

۱۳ با چشمان خود غمزه می‌زند و با پایهای خویش حرف می‌زند. باانگشتهای خویش اشاره می‌کند.

14 Perverseness is in his heart, he contriveth evil at all times; he scattereth abroad discord.

۱۴ در دلش دروغها است و پیوسته شرارت را اختراع می‌کند. نزاعها را می‌پاشد.

15 Therefore shall suddenly come his calamity: unawares shalt he be broken without a remedy.

۱۵ بنابراین مصیبت بر او ناگهان خواهد آمد. در لحظه‌ای منکسر خواهد شد وشفا نخواهد یافت.

16 Six things there are which the Lord hateth; and seven are an abomination unto his spirit:

۱۶ شش چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد، بلکه هفت چیز که نزد جان وی مکروه است.

17 Haughty eyes, a tongue of falsehood, and hands that shed innocent blood,

۱۷ چشمان متکبر و زبان دروغگو، ودستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزد.

18 A heart that contriveth plans of injustice, feet that hasten to run after evil,

۱۸ دلی که تدابیر فاسد را اختراع می‌کند. پایهایی که درزیان کاری تیزرو می‌باشند.

19 A false witness that eagerly uttereth lies, and him that scattereth abroad discord among brethren.

۱۹ شاهد دروغگو که به کذب متکلم شود. و کسی‌که در میان برادران نزاعها بپاشد.

20 Keep, O my son, the commandment of thy father, and reject not the teaching of thy mother:

۲۰ ‌ای پسر من اوامر پدر خود را نگاه دار وتعلیم مادر خویش را ترک منما.

21 Bind them upon thy heart continually, tie them about thy throat.

۲۱ آنها را بر دل خود دائم ببند، و آنها را بر گردن خویش بیاویز.

22 When thou walkest, it shall lead thee; when thou liest down, it shall watch over thee; and when thou art awake, it shall converse with thee.

۲۲ حینی که به راه می‌روی تو را هدایت خواهد نمود، و حینی که می‌خوابی بر تو دیده بانی خواهد کرد، و وقتی که بیدار شوی با تو مکالمه خواهد نمود.

23 For the commandment is a lamp, and the law is light; and the way of life are the admonitions of correction:

۲۳ زیرا که احکام (ایشان ) چراغ وتعلیم (ایشان ) نور است، و توبیخ تدبیرآمیز طریق حیات‌است.

24 To guard thee against a bad woman, from the flattery of an alien tongue.

۲۴ تا تو را از زن خبیثه نگاه دارد، و ازچاپلوسی زبان زن بیگانه.

25 Covet not her beauty in thy heart, and let her not conquer thee with her eyelids.

۲۵ در دلت مشتاق جمال وی مباش، و از پلکهایش فریفته مشو،

26 For by means of a harlot [one is brought down] to the last loaf of bread: and an adulterous woman will even hunt for the precious life,

۲۶ زیرا که به‌سبب زن زانیه، شخص برای یک قرص نان محتاج می‌شود، و زن مرد دیگر، جان گرانبها را صید می‌کند.

27 Can a man gather up fire in his lap, and shall his clothes not be burnt?

۲۷ آیا کسی آتش را درآغوش خود بگیرد و جامه‌اش سوخته نشود؟

28 Can a man walk along upon hot coals, and shall his feet not be burnt?

۲۸ یا کسی بر اخگرهای سوزنده راه رود وپایهایش سوخته نگردد؟

29 So it is with him that goeth in to his neighbor's wife: no one that toucheth her shall remain unpunished.

۲۹ همچنین است کسی‌که نزد زن همسایه خویش داخل شود، زیرا هر‌که او را لمس نماید بی‌گناه نخواهد ماند.

30 Men do not despise the thief, if he steal, to gratify his craving when he is hungry:

۳۰ دزد را اهانت نمی کنند اگر دزدی کند تاجان خود را سیر نماید وقتی که گرسنه باشد.

31 And if he be found, he must pay sevenfold; all the wealth his house must he give.

۳۱ لیکن اگر گرفته شود، هفت چندان رد خواهدنمود و تمامی اموال خانه خود را خواهد داد.

32 But whoso committeth adultery with a woman lacketh sense: he that is the destroyer of his soul, will alone do this.

۳۲ اما کسی‌که با زنی زنا کند، ناقص العقل است وهر‌که چنین عمل نماید، جان خود را هلاک خواهد ساخت.

33 Plague and disgrace will he meet with; and his reproach will not be blotted out.

۳۳ او ضرب و رسوایی خواهدیافت، و ننگ او محو نخواهد شد.

34 For jealousy is the fury of a husband, and he will not spare on the day of vengeance.

۳۴ زیرا که غیرت، شدت خشم مرد است و در روز انتقام، شفقت نخواهد نمود.

35 He will not regard the appearance of any ransom; and he will not be content, though thou give ever so many bribes.

۳۵ بر هیچ کفاره‌ای نظرنخواهد کرد و هر‌چند عطایا را زیاده کنی، قبول نخواهد نمود.