Proverbs 27
1 Make no boast for thyself of the coming day; for thou knowest not what a day may bring forth.
Әтики күнүң тоғрилиқ махтанма, Чүнки бир күни немә болидиғиниңниму билмәйсән.
2 Let another man praise thee, and not thy own mouth; a stranger, and not thy own lips.
Сени башқилар махтисун, өз ағзиң мундақ қилмисун, Ят адәм сени махтисун, өз ләвлириң ундақ қилмисун.
3 A stone hath heaviness, and the sand, weight; but a fool's wrath is heavier than both of them.
Таш еғир, қум хелә җиң басар, Бирақ ахмақ кәлтүридиған хапичилиқ иккисидин техиму еғирдур.
4 Fury hath its cruelty, and anger its overwhelming power; but who is able to stand before jealousy?
Ғәзәп рәһимсиздур, Қәһр болса кәлкүндәк адәмни еқитип кетәр, Бирақ ким һәсәтхорлуқ алдида тақабил туралисун?
5 Better is open reproof than concealed love.
Ашкарә әйипләш йошурун муһәббәттин әладур.
6 Faithful are the wounds of a friend; but deceptive are the kisses of an enemy.
Достниң қолидин йегән зәхимләр садиқлиқтин болиду; Бирақ дүшмәнниң сөйүшлири һейлигәрликтур.
7 The satisfied soul treadeth under foot fine honey; but to the hungry soul every bitter thing is sweet.
Тоқ киши һәсәл көнигидинму бизардур, Ач кишигә һәр қандақ аччиқ нәрсиму татлиқ билинәр.
8 As a bird that wandereth away from her nest, so is a man that wandereth away from his place.
Жут маканидин айрилған киши, Угисидин айрилип жүргән қушқа охшар.
9 Oil and perfume cause the heart to rejoice, and so do the sweet words of a friend more than one's own counsel.
Әтир вә хушбуй көңүлни ачар, Җан көйәр достниң сәмимий мәслиһәти кишини риғбәтләндүрәр. Җан көйәр достниң сәмимий, хушхуй мәслиһәти кишини хуш қилур.
10 Thy own friend, and thy father's friend, thou must not forsake; but into thy brother's house enter not on the day of thy calamity: better is a near neighbor than a distant brother.
Өз достуңни, атаңниң достиниму унтума; Бешиңға күн чүшкәндә қериндишиңниң өйигә кирип йелинма; Йеқиндики дост, жирақтики қериндаштин әла.
11 Become wise, my son, and cause my heart to rejoice, that I may give an answer to him that reproacheth me.
И оғлум, дана бол, көңлүмни хуш қил, Шундақ қилғиниңда мени мәсқирә қилидиғанларға җавап берәләймән.
12 The prudent foreseeth the evil, and hideth himself; but the simple pass on, and are punished.
Зерәк киши балайиқазани алдин көрүп қачар; Саддилар алдиға берип зиян тартар.
13 Take his garment, for he became surety for a stranger; and on account of an alien woman take a pledge of him.
Ятқа кепил болған кишидин қәризгә тонини тутуп алғин; Ят хотунға капаләт бәргән кишидин капаләт пули ал.
14 When one saluteth his friend with a loud voice, when rising early in the morning, it will be counted a curse to him.
Қақ сәһәрдә туруп, жуқури авазда достиға бәхит тилигәнлик, Өзини қарғаш һесаплинар.
15 A continual dropping on a very rainy day and a contentious woman are alike.
Ямғурлуқ күндики тохтимай чүшкән тамчә-тамчә йеғин, Вә соқушқақ хотун бир-биригә охшаштур.
16 He that would conceal her might conceal the wind, and as [fragrant] oil on his right hand, which would betray itself.
Уни тизгәнләш боранни тосқанға, Яки яғни оң қол билән чаңгаллиғанға охшаштур.
17 Iron is sharpened by iron: so doth a man sharpen himself on the countenance of his friend.
Төмүрни төмүргә билисә өткүрләшкәндәк, Достларму бир-бирини өткүрләштүрәр.
18 Whoso guardeth the fig-tree will eat its fruit: so he that watcheth over his master will be honored.
Әнҗир көчитини пәрвиш қилғучи униңдин әнҗир йәйду; Ғоҗайинини асрап күткән қул иззәт тапиду.
19 As the water [showeth] to the face the [reflected] face: so doth the heart of man show itself to man.
Суда адәмниң йүзи әкс әткәндәк, Инсанниң қәлбиниң қандақлиғи өз йенидики киши арқилиқ билинәр.
20 The nether world and the place of corruption are never satisfied: so are the eyes of man never satisfied. (Sheol h7585)
Тәһтисара вә һалакәт һәргиз тоймиғандәк, Адәмниң [ач] көзлири қанаәт тапмас. (Sheol h7585)
21 [As] the fining-pot is for silver, and the furnace for gold: so is a man [proved] according to his praise.
Сапал қазан күмүчни, чанақ алтунни тавлар, Адәм болса махталғанда синилар.
22 Though thou shouldst pound the fool in a mortar, in the midst of grains of wheat with a pestle: still would his folly not depart from him.
Ахмақни буғдай билән биргә сәндәлдә талқан қилип соқсаңму, Ахмақлиғи йәнила униңда турар.
23 Endeavor to know well the appearance of thy flocks, direct thy attention to thy herds;
Падилириңниң әһвалини убдан билип тур, Мал-варанлириңдин яхши хәвәр ал;
24 For property endureth not for ever, nor doth the crown remain for all generations.
Чүнки байлиқниң мәңгү капалити болмас, Таҗ-тәхтму дәвирдин-дәвиргичә турамду?
25 When the grass is past, young verdure showeth itself, and then are gathered the herbs of the mountains.
Қуруған чөпләр орулғандин кейин, Юмран чөпләр өсүп чиққанда, Тағ бағридинму явайи чөпләр жиғилғанда,
26 The sheep are for thy clothing, and he-goats are the purchase-price of a field.
Шу чағда қозиларниң жуңлири қирқилип кийимиң болар; Өшкиләрни сатқан пулға бир етиз келәр,
27 And thou wilt have enough of goats' milk for thy food, for the food of thy household, and the support for thy maidens.
Һәмдә өшкиләрниң сүтлири сениң һәм аилидикилириңниң озуқлуғини, Дедәклириңниң қосиғини тәминләшкиму йетәр.
