Proverbs 26
1 As snow is in summer, and as rain in harvest: so is honor not seemly to a fool.
Язда қар йеғиш, Орма вақтида ямғур йеғиш қамлашмиғандәк, Иззәт-һөрмәт ахмаққа лайиқ әмәстур.
2 As the bird [cometh] to flit away, as the swallow, to fly off: so will an undeserved curse not come [to fulfillment].
Ләйләп учуп жүргән қучқачтәк, Учқан қарлиғач йәргә қонмиғандәк, Сәвәпсиз қарғиш кишигә зиян кәлтүрәлмәс.
3 A whip is for the horse, a bridle for the ass, and a rod for the fool's back.
Атқа қамча, ешәккә нохта лазим болғинидәк, Ахмақниң дүмбисигә таяқ лайиқтур.
4 Do not answer a fool according to his folly, lest thou also become equal unto him.
Ахмақниң әхмиқанә гепи бойичә униңға җавап бәрмигин, Җавап бәрсәң өзүң униңға охшап қелишиң мүмкин.
5 Answer a fool according to his folly, lest he be wise in his own eyes.
Ахмақниң әхмиқанә гепи бойичә униңға җавап бәргин, Җавап бәрмисәң у өзиниң ахмақлиғини әқиллиқ дәп чағлар.
6 He choppeth off the feet, and drinketh vexation, that sendeth important messages by the hand of a fool.
Өз путини кесивәткәндәк, Өз бешиға зулмәт тилигәндәк, Ахмақтин хәвәр йоллашму шундақ бир иштур.
7 Too feebly hang down the thighs on a lame man: so is a parable in the mouth of fools.
Токурниң карға кәлмигән путлиридәк, Ахмақниң ағзиға селинған пәнд-несиһәтму бекар болур.
8 As is the one that bindeth a stone fast in a sling, so is he that giveth honor to a fool.
Салғиға ташни бағлап атқандәк, Ахмаққа һөрмәт билдүрүшму әхмиқанә иштур.
9 [As] a thorn that is come into the hand of a drunkard, so is a parable in the mouth of fools.
Ахмақниң ағзиға селинған пәнд-несиһәт, Мәсниң қолиға санҗилған тикәндәктур.
10 A master injureth all things when he hireth a fool or hireth mere rovers.
Өз йеқинлирини қарисиға зәхимләндүргән оқячидәк, Ахмақни яки удул кәлгән адәмни яллап ишләткән ғоҗайинму охшашла зәхимләндүргүчидур.
11 As a dog returneth to his vomit, so doth a fool repeat to act in his folly.
Ишт айлинип келип өз қусуғини ялиғандәк, Ахмақ ахмақлиғини қайтилар.
12 When thou seest a man wise in his own eyes, then is there more hope for a fool than for him.
Өзини дана чағлап мәмнун болған кишини көрдүңму? Униңға үмүт бағлимақтин ахмаққа үмүт бағлимақ әвзәлдур.
13 The slothful saith, There is a leopard in the way: a lion is between the streets.
Һорун адәм: — «Ташқирида дәһшәтлик бир шир туриду, Кочида бир шир жүриду!» — дәп [өйдин чиқмас].
14 As a door turneth upon its hinges, so doth the slothful upon his bed.
Өз муҗуқида ечилип-йепилип турған ишиккә охшаш, Һорун кариватта йетип у яқ-бу яққа өрүлмәктә.
15 Hath the slothful hidden his hand in the dish, it wearieth him to bring it back again to his mouth.
Һорун қолини сунуп қачиға тиққини билән, Ғизани ағзиға селиштинму еринәр.
16 The slothful is wiser in his own eyes, than seven men that can give wise answers.
Һорун өзини пәм билән җавап бәргүчи йәттә кишидинму дана санар.
17 As is one that taketh hold of a dog by the ears, so is he that passing by becometh excited about a dispute which concerneth him not.
Кочида келиветип, өзигә мунасивәтсиз маҗираға арилашқан киши, Иштниң қулиқини тутуп созғанға охшаш хәтәргә дучар болар.
18 As one fatigueth himself shooting off firebrands, arrows, and death:
Өз йеқинлирини алдап «Пәқәт чақчақ қилип қойдум!» дәйдиған киши, Отқашларни, оқларни, һәр хил әҗәллик қуралларни атқан тәлвигә охшайду.
19 So is the man that hath cheated his neighbor, and saith, Behold, I am only jesting.
20 Where there is no wood, the fire goeth out: so where there is no whisperer, strife is silenced.
Отун болмиса от өчәр; Ғәйвәт болмиса, җедәл бесилар.
21 As charcoals are added to burning coals, and wood to fire, so is a contentious man fitted to enkindle a dispute.
Чоғлар үстигә чачқан көмүрдәк, От үстигә қойған отундәк, җедәлчи җедәлни улғайтар.
22 The words of a whisperer are as wounds, and they go down into the innermost chambers of the body.
Ғәйвәтхорниң сөзлири һәр хил назу-немәтләрдәк, Кишиниң қәлбигә чоңқур сиңдүрүләр.
23 Like silver dross laid over an earthen vessel, so are burning lips with a bad heart.
Ялқунлуқ ләвләр рәзил көңүлләргә қошулғанда, Сапал қачиға күмүч һәл бәргәнгә охшаштур.
24 With his lips dissembleth he that hateth, and within himself layeth he up deceit:
Адавәт сақлайдиған адәм өчини гәплири билән япсиму, Көңлидә қат-қат сүйқәст сақлайду.
25 Though he make his voice sound ever so graciously, believe him not; for there are seven abominations in his heart.
Униң сөзи чирайлиқ болсиму, ишинип кәтмигин; Қәлбидә йәттә қат ипласлиқ бардур.
26 If one's hatred be covered by deception, then shall be laid bare his wickedness before a [whole] assembly.
У өчмәнлигини чирайлиқ гәп билән япсиму, Лекин рәзиллиги җамаәтниң алдида ашкарилинар.
27 Whoso diggeth a pit will fall therein; and upon him that rolleth a stone, will it return.
Кишигә ора колиған өзи чүшәр; Ташни домилатқан кишини таш думилап қайтип келип уни янҗар.
28 A lying tongue hateth those that are crushed by it; and a flattering mouth prepareth [others'] downfall.
Сахта тил өзи зиянкәшлик қилған кишиләргә нәпрәтлинәр; Хушамәт қилғучи еғиз адәмни һалакәткә иштирәр.
