< Proverbs 25 >
1 Also these are the proverbs of Solomon, which the men of Hezekiah the king of Judah have collected.
Waɗannan ƙarin karin maganar Solomon ne waɗanda mutanen Hezekiya sarkin Yahuda suka tara.
2 It is the honor of God to conceal a thing; but the honor of kings is to search out a matter.
Ɗaukakar Allah ce a ɓoye batun; a bayyana batun kuwa ɗaukakar sarakuna ne.
3 As are the heavens for height, and the earth is for depth, so should the heart of kings be unsearchable.
Kamar yadda sammai suna can bisa duniya kuma tana da zurfi, haka zukatan sarakuna suka wuce a bincika.
4 Take away the dross from the silver, and there will come forth a vessel for the melter.
Ka tace azurfa sai kayan su fito don maƙerin azurfa;
5 Take away the wicked from before the king, and his throne will be firmly established in righteousness.
ka cire mugaye daga gaban sarki, kursiyinsa kuwa zai kahu ta wurin adalci.
6 Do not glorify thyself in the presence of the king, and force thyself not into the place of great men;
Kada ka ɗaukaka kanka a gaban sarki, kada kuma ka nemi wa kanka wuri a cikin manyan mutane;
7 For better it is that it be said unto thee, “Come up hither,” than that thou shouldst be put lower in the presence of the prince, which thy own eyes have [often] seen.
gara ya ce maka, “Ka hauro nan,” da a ƙasƙantar da kai a gaban wani mai makami. Abin da ka gani da idanunka
8 Do not proceed to a contest hastily, lest [thou know not] what thou wilt have to do at its end, when thy neighbor hath put thee to confusion.
kada ka yi garaje kai ƙara a majalisa, gama me za ka yi a ƙarshe in maƙwabcinka ya ba ka kunya?
9 Carry on thy cause with thy neighbor; but lay not open the secret of another:
In kai da maƙwabcinka kuka yi gardama, kada ka tona asirin wani,
10 Lest he that heareth it put thee to shame, and thy infamy never be removed.
in ba haka ba duk wanda ya ji zai kunyata ka ba za ka kuma taɓa rabuwa da wannan mummuna suna ba.
11 Like apples of gold among figures of silver is a word spoken in a proper manner.
Kalmar da aka faɗa daidai tana kamar zubin zinariyar da aka yi a mazubin azurfa.
12 As an earring of gold, and a pendant of fine gold, so is a wise reprover toward an ear that listeneth.
Kamar’yan kunnen zinariya ko kuwa kayan ado na zinariya zalla haka yake da tsawatawar mai hikima ga kunne mai saurarawa.
13 As the cooling of snow on a harvest-day, so is a faithful messenger to those that send him; for he refresheth the soul of his master.
Kamar sanyin ƙanƙara a lokacin girbi haka ɗan saƙo mai aminci wanda aka aika; ya wartsakar da ran waɗanda suka aike shi.
14 Like clouds and wind without rain, so is a man that vaunteth falsely of a gift.
Kamar gizagizai da kuma iska marar ruwan sama haka mutumin da yake fariya a kan kyautan da ba ya bayarwa.
15 By long forbearing is a prince persuaded, and a soft tongue breaketh bones.
Ta wurin haƙuri akan rinjaye mai mulki, magana mai hankali kan karye ƙashi.
16 Hast thou found honey: eat so much as is sufficient for thee: lest thou consume too much of it, and have to vomit it forth.
In ka sami zuma, ka sha isashe kawai, in ya yi yawa, za ka yi amai.
17 Make thy foot scarce in the house of thy friend: lest he have too much of thee, and so hate thee.
Kada ka cika ziyarar gidan maƙwabcinka yawan ganinka zai sa ya ƙi ka.
18 A battle-axe, and a sword, and a sharpened arrow is a man that testifieth as a false witness against his neighbor.
Kamar sanda ko takobi ko kibiya mai tsini haka yake da mutumin da yake ba da shaidar ƙarya a kan maƙwabcinsa.
19 Like a broken tooth and a foot out of joint, is confidence in a treacherous man in a time of distress.
Kamar haƙori mai ciwo ko yin tafiya da gurguwar ƙafa haka yake ga mai dogara da marasa aminci a lokacin wahala.
20 [As] he that taketh off his garment on a cold day, [as] vinegar is upon natron: so is he that singeth songs before an unhappy heart.
Kamar wanda ya tuɓe riga a ranar da ake sanyi, ko kuwa kamar zuba ruwan tsami a kanwa, haka yake da mai rera waƙoƙi ga mai baƙin ciki.
21 If thy enemy be hungry, give him bread to eat; and if he be thirsty, give him water to drink;
In abokin gābanka yana jin yunwa, ka ba shi abinci ya ci; in yana jin ƙishi, ka ba shi ruwa ya sha.
22 For though thou gatherest coals of fire upon his head, yet will the Lord repay it unto thee.
Ta yin haka, za ka tara garwashin wuta mai ci a kansa, Ubangiji kuma zai sāka maka.
23 The north wind bringeth forth rain: so doth secret talking, angry countenances.
Kamar yadda iskar arewa kan kawo ruwan sama, haka jita-jita kan kawo fushi.
24 It is better to dwell in the corner of a roof, than with a quarrelsome woman even in a roomy house.
Gara a zauna a kusurwar rufin ɗaki da a zauna a gida ɗaya da mace mai fitina.
25 As cold water is to a fainting soul, so are good news from a far-off country.
Kamar ruwan sanyi ga ran da ya gaji haka yake da jin labari mai daɗi daga ƙasa mai nisa.
26 Like a turbid spring and a corrupt fountain, is a righteous man that giveth way before the wicked.
Kamar rafi mai laka ko rijiyar da ta gurɓace haka yake da mai adalci wanda ya miƙa wuya ga mugaye.
27 To eat too much honey is not good: so is it honor to set a limit to men's honor.
Ba shi da kyau ka sha zuma da yawa, haka ma ba shi da kyau ka nemi girma wa kanka.
28 Like a city that is broken in, and is without walls: so is the man that hath no control over his spirit.
Kamar birni da katangarsa sun rushe haka yake da mutumin da ba ya iya danne fushinsa.