Proverbs 23
1 When thou sittest to eat with a ruler, consider diligently what is before thee:
Bir önderle yemeğe oturduğunda Önüne konulana dikkat et.
2 For thou puttest a knife to thy throat, if thou be a man of a craving desire.
İştahına yenilecek olursan, Daya bıçağı kendi boğazına.
3 Do not long for his savory meats; they are deceitful food.
Onun lezzetli yemeklerini çekmesin canın, Böyle yemeğin ardında hile olabilir.
4 Fatigue thyself not to become rich; because thou hast understanding, forbear.
Zengin olmak için didinip durma, Çıkar bunu aklından.
5 When thou lettest merely thy eyes fly over it, it is no more: for it will ever make itself wings: like an eagle will it fly toward heaven.
Servet göz açıp kapayana dek yok olur, Kanatlanıp kartal gibi göklere uçar.
6 Eat not the bread of a man with an evil eye, and do not long for his savory meats;
Cimrinin verdiği yemeği yeme, Lezzetli yemeklerini çekmesin canın.
7 For as though there were a division in his soul, so doth he act: Eat and drink, saith he to thee; but his heart is not with thee.
Çünkü yediğin her şeyin hesabını tutar, “Ye, iç” der sana, Ama yüreği senden yana değildir.
8 Thy morsel which thou hast eaten must thou spit out, and thou hast wasted thy pleasant words.
Yediğin azıcık yemeği kusarsın, Söylediğin güzel sözler de boşa gider.
9 Speak not before the ears of a fool; for he will despise the intelligence of thy words.
Akılsıza öğüt vermeye kalkma, Çünkü senin sözlerindeki sağduyuyu küçümser.
10 Remove not the ancient landmark, and into the fields of the fatherless must thou not enter;
Eski sınır taşlarının yerini değiştirme, Öksüzlerin toprağına el sürme.
11 For their redeemer is strong; he will indeed plead their cause with thee.
Çünkü onların Velisi güçlüdür Ve onların davasını sana karşı O yürütür.
12 Apply thy heart unto instruction, and thy ears to the sayings of knowledge.
Uyarıları zihnine işle, Bilgi dolu sözlere kulak ver.
13 Withhold not from a lad correction; for if thou beat him with the rod, he will not die.
Çocuğunu terbiye etmekten geri kalma, Onu değnekle dövsen de ölmez.
14 Thou wilt indeed beat him with the rod; but thou wilt deliver his soul from perdition. (Sheol h7585)
Onu değnekle döversen, Canını ölüler diyarından kurtarırsın. (Sheol h7585)
15 My son, If thy heart be wise, my heart shall rejoice, even mine.
Oğlum, bilge yürekli olursan, Benim yüreğim de sevinir.
16 And my reins shall exult when thy lips speak what is equitable.
Dudakların doğru konuştuğunda Gönlüm de coşar.
17 Let not thy heart be envious against sinners; but [remain] in the fear of the lord all the time.
Günahkârlara imrenmektense, Sürekli RAB korkusunda yaşa.
18 For surely there is a future, and thy hope will not be cut off.
Böylece bir geleceğin olur Ve umudun boşa çıkmaz.
19 Hear thou, my son, and become wise, and guide thy heart on the right way.
Oğlum, dinle ve bilge ol, Yüreğini doğru yolda tut.
20 Be not among those that drink wine immoderately, among those that over-indulge in eating flesh:
Aşırı şarap içenlerle, Ete düşkün oburlarla arkadaşlık etme.
21 For the drunkard and the glutton will come to poverty; and drowsiness clotheth a man in rags.
Çünkü ayyaş ve obur kişi yoksullaşır, Uyuşukluk da insana paçavra giydirir.
22 Hearken unto thy father that hath begotten thee, and despise not thy mother although she be old.
Sana yaşam veren babanın sözlerine kulak ver, Yaşlandığı zaman anneni hor görme.
23 Buy the truth and sell it not; [also] wisdom, and instruction, and understanding.
Gerçeği satın al ve satma; Bilgeliği, terbiyeyi, aklı da.
24 The father of the righteous will be greatly glad, and he that begetteth a wise child will have joy through him.
Doğru kişinin babası coştukça coşar, Bilgece davranan oğulun babası sevinir.
25 Let [then] thy father and thy mother rejoice, and let her that hath born thee be glad.
Annenle baban seninle coşsun, Seni doğuran sevinsin.
26 Give, my son, thy heart unto me, and let thy eyes watch my ways.
Oğlum, beni yürekten dinle, Gözünü gittiğim yoldan ayırma.
27 For a harlot is a deep ditch, and a strange woman is a narrow well.
Çünkü fahişe derin bir çukur, Ahlaksız kadın dar bir kuyudur.
28 She also lieth in wait like a robber, and she increaseth the treacherous among men.
Evet, soyguncu gibi pusuda bekler Ve birçok erkeği yoldan çıkarır.
29 Who hath woe? who hath sorrow? who hath quarrels? who hath complaints? who hath wounds without cause? who hath redness of eyes?
Ah çeken kim? Vah çeken kim? Kimdir çekişip duran? Yakınan kim? Boş yere yaralanan kim? Gözleri kanlı olan kim?
30 They that tarry late over the wine: they that come to seek for mixed drink.
İçmeye oturup kalkamayanlar, Karışık şarapları denemeye gidenlerdir.
31 Do not look on the wine when it looketh red, when it giveth its color in the cup, when it glideth down so readily.
Şarabın kızıl rengine, Kadehte ışımasına, Boğazdan aşağı süzülüvermesine bakma.
32 At the last it will bite like a serpent, and like a basilisk will it sting.
Sonunda yılan gibi ısırır, Engerek gibi sokar.
33 Thy eyes will see strange forms, and thy heart will speak perverse things.
Gözlerin garip şeyler görür, Aklından ahlaksızlıklar geçer.
34 And thou wilt be like one that lieth down in the heart of the sea, or as he that lieth on the top of a mast.
Kendini kâh denizin ortasında, Kâh gemi direğinin tepesinde yatıyor sanırsın.
35 “They smote me, [but] I suffered no pain; they struck me hard, [but] I felt it not: when shall I awake? I will continue to seek it again.”
“Dövdüler beni ama incinmedim, Vurdular ama farketmedim” dersin, “Yeniden içmek için ne zaman ayılacağım?”
