Proverbs 23
1 When thou sittest to eat with a ruler, consider diligently what is before thee:
| وقتی با حاکم سر سفره می‌نشینی، به خاطر بسپار با چه کسی روبرو هستی. |
2 For thou puttest a knife to thy throat, if thou be a man of a craving desire.
| اگر آدم پرخوری هستی، کارد بر گلویت بگذار |
3 Do not long for his savory meats; they are deceitful food.
| و شیفتهٔ غذاهای لذیذ او نشو، زیرا ممکن است فریبی در کار باشد. |
4 Fatigue thyself not to become rich; because thou hast understanding, forbear.
| عاقل باش و برای به چنگ آوردن ثروت، خودت را خسته نکن، |
5 When thou lettest merely thy eyes fly over it, it is no more: for it will ever make itself wings: like an eagle will it fly toward heaven.
| زیرا ثروت ناپایدار است و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود. |
6 Eat not the bread of a man with an evil eye, and do not long for his savory meats;
| از سفرهٔ آدم خسیس غذا نخور و برای غذاهای لذیذ او حریص نباش، |
7 For as though there were a division in his soul, so doth he act: Eat and drink, saith he to thee; but his heart is not with thee.
| چون او حساب هر چه را که بخوری در فکرش نگه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، اما این را از ته دل نمی‌گوید. |
8 Thy morsel which thou hast eaten must thou spit out, and thou hast wasted thy pleasant words.
| لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو بر باد خواهد رفت. |
9 Speak not before the ears of a fool; for he will despise the intelligence of thy words.
| آدم نادان را نصیحت نکن، چون او سخنان حکیمانه تو را خوار خواهد شمرد. |
10 Remove not the ancient landmark, and into the fields of the fatherless must thou not enter;
| حدود ملک خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را غصب نکن، |
11 For their redeemer is strong; he will indeed plead their cause with thee.
| زیرا حامی ایشان قدرتمند است و به داد آنها خواهد رسید. |
12 Apply thy heart unto instruction, and thy ears to the sayings of knowledge.
| وقتی دیگران تو را تأدیب می‌کنند، با تمام دل آن را بپذیر و به سخنان آموزنده‌شان گوش فرا ده. |
13 Withhold not from a lad correction; for if thou beat him with the rod, he will not die.
| از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن. چوب تنبیه او را نخواهد کشت. |
14 Thou wilt indeed beat him with the rod; but thou wilt deliver his soul from perdition. (Sheol h7585)
| او را با چوب تنبیه کن که جانش را از هلاکت نجات خواهی داد. (Sheol h7585) |
15 My son, If thy heart be wise, my heart shall rejoice, even mine.
| پسرم، اگر حکمت در دل تو باشد، دل من شاد خواهد شد |
16 And my reins shall exult when thy lips speak what is equitable.
| و هنگامی که دهانت به راستی سخن بگوید، وجود من به وجد خواهد آمد. |
17 Let not thy heart be envious against sinners; but [remain] in the fear of the lord all the time.
| به گناهکاران حسادت نورز، بلکه اشتیاق تو اطاعت از خداوند باشد؛ |
18 For surely there is a future, and thy hope will not be cut off.
| زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو بر باد نخواهد رفت. |
19 Hear thou, my son, and become wise, and guide thy heart on the right way.
| ای پسرم، عاقل باش و به سخنانم گوش فرا ده. در راه راست گام بردار |
20 Be not among those that drink wine immoderately, among those that over-indulge in eating flesh:
| و با آدمهای میگسار و شکم‌پرست معاشرت نکن، |
21 For the drunkard and the glutton will come to poverty; and drowsiness clotheth a man in rags.
| زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج خواهند شد. |
22 Hearken unto thy father that hath begotten thee, and despise not thy mother although she be old.
| نصیحت پدرت را که تو را به وجود آورده گوش بگیر و مادر پیرت را خوار مشمار. |
23 Buy the truth and sell it not; [also] wisdom, and instruction, and understanding.
| در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و فهم را کسب کن و به هیچ قیمت آنها را از دست نده. |
24 The father of the righteous will be greatly glad, and he that begetteth a wise child will have joy through him.
| فرزندی درستکار و دانا باش تا مایهٔ شادی و خشنودی پدر و مادرت شوی. |
25 Let [then] thy father and thy mother rejoice, and let her that hath born thee be glad.
26 Give, my son, thy heart unto me, and let thy eyes watch my ways.
| ای پسرم، به من گوش بده و از زندگی من سرمشق بگیر. |
27 For a harlot is a deep ditch, and a strange woman is a narrow well.
| بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است. |
28 She also lieth in wait like a robber, and she increaseth the treacherous among men.
| او مانند راهزن در کمین قربانیان خود می‌نشیند و باعث می‌شود مردان زیادی خیانتکار شوند. |
29 Who hath woe? who hath sorrow? who hath quarrels? who hath complaints? who hath wounds without cause? who hath redness of eyes?
| مصیبت و بدبختی گریبانگیر چه کسی می‌شود؟ آن کیست که دائم نزاع به پا می‌کند و می‌نالد، بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟ |
30 They that tarry late over the wine: they that come to seek for mixed drink.
| کسی که دائم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود. |
31 Do not look on the wine when it looketh red, when it giveth its color in the cup, when it glideth down so readily.
| پس فریفتهٔ شراب قرمز نشو که در پیاله به تو چشمک می‌زند و سپس به نرمی از گلویت پایین می‌رود؛ |
32 At the last it will bite like a serpent, and like a basilisk will it sting.
| زیرا در پایان، مثل مار سمی تو را نیش خواهد زد و چون افعی تو را خواهد گزید. |
33 Thy eyes will see strange forms, and thy heart will speak perverse things.
| چشمانت چیزهای عجیب و غریب خواهند دید و گرفتار وهم و خیال خواهی شد. |
34 And thou wilt be like one that lieth down in the heart of the sea, or as he that lieth on the top of a mast.
| مانند کسی خواهی بود که بر سر دکل کشتی که دستخوش امواج دریاست خوابیده باشد. |
35 “They smote me, [but] I suffered no pain; they struck me hard, [but] I felt it not: when shall I awake? I will continue to seek it again.”
| خواهی گفت: «مرا زدند ولی دردی احساس نمی‌کنم. کی به هوش می‌آیم تا پیاله‌ای دیگر بنوشم؟» |
