Proverbs 22
1 A good name is preferable to abundant riches, and good grace, to silver and to gold.
Danh thơm tiếng tốt hơn giàu có; còn ân huệ quý hơn bạc vàng.
2 The rich and poor meet together: the Lord is the maker them all.
Chúa Hằng Hữu tạo nên người nghèo lẫn người giàu, dưới mắt Ngài, họ chẳng khác gì nhau.
3 The prudent foreseeth the evil, and hideth himself; but the simple pass on, and are punished.
Người khôn tránh né nguy nan. Người dại đâm đầu hướng tới họa tai.
4 The reward of humility [and] the fear of the Lord are riches and honor, and life.
Ai kính sợ Chúa Hằng Hữu và khiêm nhường được hưởng danh dự, công lý, và trường thọ.
5 Thorns and snares are on the way of a perverse man: he that doth guard his soul will keep far from them.
Trên đường người gian tà đầy gai góc và cạm bẫy; người muốn giữ hồn mình phải tránh cho xa.
6 Train up the lad in accordance with his course: even when he groweth old, will he not depart from it.
Dạy trẻ thơ nẻo chính đường ngay, cho dù đến già, nó chẳng đổi thay.
7 A rich man ruleth over the poor, and the borrower is servant to the man that lendeth.
Giàu cai trị nghèo, người vay làm nô lệ cho người cho vay.
8 He that soweth injustice will reap wrong-doing; and the rod of God's wrath will not fail.
Người gieo bất công sẽ gặt tai họa, cây gậy thịnh nộ của nó chắc sẽ tiêu tan.
9 A man of a benevolent eye will indeed be blessed; for he giveth of his bread to the poor.
Ai rộng lòng nuôi dưỡng người cơ cực sẽ luôn hưởng được nhiều phước dồi dào.
10 Drive away the scorner, and strife will go off; and then will cease contention and dishonor.
Đuổi người kiêu cường đi, xung đột sẽ dứt. Cũng không còn những tiếng cãi cọ xấu xa.
11 He that loveth with a pure heart, and hath grace on his lips, will have the king as his friend.
Lòng trong sạch, môi thanh nhã, đức tính ấy, làm bạn của vua.
12 The eyes of the Lord guard knowledge, and he overturneth the words of the treacherous.
Chúa Hằng Hữu bảo vệ người thông sáng, người dối gian bị Chúa tảo trừ.
13 The slothful saith, There is a lion without, in the midst of the streets shall I be murdered.
Người lười nói: “Sư tử ngoài kia! Nếu ra ngoài, ta sẽ bị giết!”
14 A deep pit is the mouth of adulterous women: he that hath obtained the indignation of the Lord will fall thereinto.
Miệng dâm phụ là cái hố sâu; chôn vùi người Chúa Hằng Hữu nguyền rủa.
15 When folly is bound fast to the heart of a lad, the rod of correction must remove it far from him.
Nghiêm trị, răn dạy trẻ thơ, giải thoát lòng chúng khỏi điều khờ dại.
16 He that oppresseth the poor to increase his riches, [must at length] give to the rich, and come only to want.
Làm giàu bằng cách bóc lột người nghèo hay bằng hối lộ, đều đưa đến túng thiếu cơ hàn.
17 Incline thy ear, and hear the words of the wise, and apply thy heart unto my knowledge.
Con lắng tai nghe lời khôn sáng; mở lòng con đón nhận tri thức ta.
18 For it is a pleasant thing if thou keep them within thy bosom, if they be altogether firmly seated upon thy lips.
Con sẽ vui thích khi giữ nó trong lòng, và tập trung nó trên đôi môi con.
19 That thy trust may be in the Lord, have I made them known to thee this day, yea, even to thee.
Ngày nay ta đã dạy cho con biết điều đó, để con đặt hết niềm tin vào Chúa Hằng Hữu.
20 Have not I written for thee excellent things in counsels and knowledge,
Ta há chẳng viết cho con ba mươi lần, trình bày lời khuyên dạy và tri thức.
21 That I might make thee know rectitude, the sayings of truth; that thou mightest bring back answers of truth to those that send thee?
Để con tiếp nhận lời chân thật, và đem lời đó về cho người sai phái con.
22 Rob not the poor, because he is poor, neither crush the afflicted in the gate;
Đừng bóc lột người nghèo vì họ túng quẫn, cũng đừng áp bức người khốn khổ nơi tòa.
23 For the Lord will plead their cause, and despoil the life of those that despoil them.
Vì Chúa Hằng Hữu sẽ đứng ra bênh vực. Ngài sẽ diệt trừ những ai ức hiếp họ.
24 Make no friendship with a man given to anger; and with a man of fury thou must have no intercourse:
Thấy ai giận, con đừng phụ họa, khi người nổi nóng, con đừng tiếp tay,
25 Lest thou learn his ways, and get a snare for thy own soul.
để con khỏi học tính nóng nảy và làm hại cho linh hồn con.
26 Be not one of those that pledge their hand, or of those that are sureties for debts.
Chớ như người ra tay bảo đảm hoặc bảo lãnh nợ cho ai.
27 If thou have nothing to pay, why should he take away thy bed from under thee?
Vì nếu con không có gì để trả thì chủ nợ sẽ xiết cả đến cái giường của con.
28 Remove not the ancient landmark, which thy fathers have established.
Chớ dời ranh giới cũ do tổ phụ thiết lập.
29 Seest thou a man that is diligent in his work? before kings may he place himself: let him not place himself before obscure men.
Con có thấy người nào cần mẫn trong việc mình không? Người ấy sẽ phục vụ trước các vua, chứ không phải trước người tầm thường đâu.
