Proverbs 21
1 Like brooks of water is a king's heart in the hand of the Lord: whithersoever it pleaseth him doth he turn it.
Ang puso ng hari ay isang batis ng tubig sa kamay ni Yahweh; siya ang pumapatnubay dito kahit saan niya naisin.
2 Every way of a man is straight in his own eyes; but the Lord weigheth the hearts.
Ang bawat pamamaraan ng tao ay maaaring tama sa kaniyang paningin, ngunit si Yahweh ang sumusukat ng mga puso.
3 To exercise righteousness and justice is more acceptable to the Lord than sacrifice.
Ang paggawa ng kung ano ang tama at makatarungan ay mas katanggap-tanggap kay Yahweh kaysa sa sakripisyo.
4 Haughtiness of the eyes, and an immoderate heart, are the sinful field of the wicked.
Ang mapagmalaking mga mata at mapagmataas na puso - ang ilawan ng masama - ay kasalanan.
5 The plans of the diligent tend only to plenty; but every hasty man is [destined] only to want.
Ang mga plano ng masipag ang tanging daan sa kasaganahan, ngunit ang lahat ng kumikilos ng masyadong mabilis ay sasapit lamang sa kahirapan.
6 The getting of treasures by a tongue of falsehood is like the fleeting breath of those that seek death.
Ang pagtamo ng kayamanan ng isang sinungaling na dila ay panandaliang singaw at isang patibong na nakamamatay.
7 The robbery of the wicked will drag them away; because they refuse to execute justice.
Ang karahasan ng kasamaan ay tatangayin sila palayo, sapagkat sila ay tumatanggi na gawin kung ano ang patas.
8 Perverse is the way of the man that is estranged [from goodness]; but as for the pure, his work is upright.
Ang paraan ng makasalanang tao ay liku-liko; ngunit ang taong dalisay ay gumagawa ng tama.
9 It is better to dwell in a corner of a roof, than with a quarrelsome woman in a roomy house.
Mas mabuti pang mamuhay sa sulok ng bubungan kaysa sa bahay na kahati ang palaaway na asawang babae.
10 The soul of the wicked longeth for evil: his neighbor findeth no grace in his eyes.
Ang gana ng masama ay nagmimithi ng labis na kasamaan; ang kaniyang kalapit-bahay sa kaniyang mga mata ay walang nakikitang kabaitan.
11 When the scorner is punished, the simple is made wise: and when the wise is taught intelligence, he receiveth knowledge.
Kapag ang nangungutya ay naparusahan, ang mangmang ay nagiging matalino, at kapag ang taong marunong ay naturuan, nadadagdagan siya ng kaalaman.
12 The righteous regardeth attentively the house of the wicked; [but God] overturneth the wicked into unhappiness.
Ang isang gumagawa ng tama ay binabantayan ang bahay ng masama; kaniyang dinadala ang masama sa kasiraan.
13 Whoso stoppeth his ears against the cry of the poor, he also will cry himself, but shall not be answered.
Ang isa na hindi dininig ang iyak ng mga mahihirap na tao, kapag siya din ay umiyak, hindi siya maririnig.
14 A gift in secret pacifieth anger, and a bribe in the bosom, strong fury.
Ang lihim na regalo ay nagpapahupa ng galit at ang isang tagong regalo ay nag-aalis nang matinding galit.
15 It is joy to the righteous to execute justice; but it is a terror to wrong-doers.
Kapag ang katarungan ay tapos na, nagbibigay ito ng kagalakan sa gumagawa ng tama, ngunit ito ay nagdadala ng takot sa mga masasamang tao.
16 The man that wandereth astray out of the way of intelligence shall rest in the assembly of the departed.
Ang siyang naliligaw sa daan ng pang-unawa, ay mamamahinga sa pagpupulong ng mga walang buhay.
17 He that loveth pleasure will be a man of want: he that loveth wine and oil will not become rich.
Ang sinumang minamahal ang aliw ay magiging mahirap, ang taong minamahal ang alak at langis ay hindi magiging mayaman.
18 The wicked shall be a ransom for the righteous, and the treacherous shall be put in the stead of the upright.
Ang masamang tao ay magiging katubusan sa gumagawa ng tama, at ang hindi tapat ay katubusan para sa matuwid.
19 It is better to dwell in a desert land, than with a quarrelsome and vexatious woman.
Mas mabuti pang mamuhay sa disyerto kaysa makasama ang babaeng nagdudulot nang alitan at sobrang makapagreklamo.
20 There are a desirable treasure and oil in the dwelling of the wise; but a foolish man will swallow it up.
Ang pinakamahal na yaman at langis ay nasa tahanan ng matalino, ngunit inaaksaya ito ng mangmang na lalaki.
21 He that pursueth righteousness and kindness will find life, righteousness, and honor.
Ang gumagawa ng tama at mabait—ang taong ito ay makasusumpong ng buhay, katuwiran at karangalan.
22 A wise man scaleth the city of the mighty, and casteth down the strength in which they trusted.
Isang matalinong tao ang pumunta laban sa lungsod nang makapangyarihan, at kaniyang ginigiba ang matibay na moog na nagtatanggol nito.
23 Whoso guardeth his mouth and his tongue guardeth his soul against distresses.
Sinumang nagbabantay sa kaniyang bibig at dila ay nag-iingat na hindi makasali sa gulo.
24 The presumptuous and proud, scorner is his name, dealeth in the wrath of presumption.
Ang hambog at mapagmataas na tao - “mangungutya” ang kaniyang pangalan - kumikilos nang may pagmamataas na kayabangan.
25 The longing of the slothful will kill him; for his hands refuse to labor.
Ang pagnanais ng tamad ay pumapatay sa kaniyang sarili, dahil ang kaniyang mga kamay ay tumatanggi sa pagtatrabaho.
26 All the day he feeleth a great longing; but the righteous giveth and withholdeth not.
Buong araw siyang nagmimithi at nagmimithi nang labis, ngunit ang isang gumagawa ng tama ay nagbibigay at hindi nagpipigil.
27 The sacrifice of the wicked is an abomination: how much more, when he bringeth it with a sinful purpose?
Ang alay ng masamang tao ay kasuklam-suklam; ito ay mas kasuklam-suklam pa kapag dinala niya ito ng may masasamang motibo.
28 A lying witness shall perish; but the man that is obedient [to the law] can speak for ever.
Ang hindi totoong saksi ay mamamatay, ngunit ang isang nakikinig ay magsasalita sa lahat ng oras.
29 A wicked man showeth impudence in his face; but as for the upright, he will consider well his way.
Ang masamang lalaki ay ginagawa ang sarili na tila malakas, pero ang matuwid na tao ay maingat sa kaniyang mga kilos.
30 There is no wisdom nor understanding nor counsel against the Lord.
Walang karunungan, pag-unawa o payo na kayang makatalo kay Yahweh.
31 The horse is prepared for the day of battle; but with the Lord is the victory.
Ang kabayo ay handa para sa araw ng labanan, ngunit kay Yahweh ang tagumpay ay nabibilang.
