Proverbs 20
1 Wine is a mocker, strong drink is noisy; and whosoever indulgeth therein will never be wise.
Шарап кишини рәсва қилар, Һарақ кишини ғалҗирлаштурар; Кимки униңға берилип езип кәтсә, әқилсиздур.
2 Like the roaring of a young lion is the dread of a king: whoso provoketh him to anger sinneth against his own soul.
Падишаһниң ғәзиви ширниң һөкиришигә охшаш қорқунучлуқтур; Униң аччиғини кәлтүргән, өз җениға җаза чүшүрәр.
3 It is an honor for a man to cease from a contest; but every fool enrageth himself.
Өзини маҗирадин нери қилиш кишиниң иззитидур; Бирақ һәр бир ахмақ өзини басалмас.
4 Because it is winter's cold, will the sluggard not plough: when he therefore seeketh in the harvest time, there will be nothing.
Һорун адәм қишта йәр һайдимәс; Жиғим вақтида йоқлуқта қелип ашлиқ тиләр.
5 Like deep water is counsel in the heart of man; but the man of understanding will draw it out.
Кишиниң көңлидики ой-нийәтлири чоңқур суға охшаштур; Йорутулған адәм уларни тартип алалайду.
6 Most men will proclaim every one his own kindness; but who can find a faithful man?
Өзини садиқ дәйдиғанлар көптур; Бирақ ишәшлик бир адәмни ким тапалисун?
7 The righteous walketh in his integrity: happy will be his children after him.
Һәққаний адәм диянәтлик йолда маңар; Униң пәрзәнтлиригә бәхит-бәрикәт қалдурулар!
8 A king that sitteth on the throne of justice scattereth away with his eyes all evil.
Падиша адаләт тәхтидә олтарғанда, Һәммә яманлиқни көзи билән қоғлайду.
9 Who can say, I have made my heart pure, I am cleansed from my sin.
Ким өзини гунадин тазиландим, Виҗданим пакланди, дейәләйду?
10 Divers weights, and divers measures, are both of them alike an abomination of the Lord.
Икки хил тараза теши, Икки хил күрә ишлитиш, Охшашла Пәрвәрдигарға жиркиничликтур.
11 Even a child maketh himself known by his doings, whether his work will be pure, and whether it will be upright.
Һәтта бала өз хислити билән билинәр; Униң қилғанлириниң пак, дурус яки әмәслиги һәрикәтлиридин көрүнүп турар.
12 The ear that heareth, and the eye that seeth, the Lord hath made both of them alike.
Көридиған көзни, аңлайдиған қулақни, Һәр иккисини Пәрвәрдигар яратти.
13 Love not sleep, lest thou come to poverty: open thy eyes, so wilt thou be satisfied with bread.
Уйқиға амрақ болма, намратлиққа учрайсән; Көзүңни ечип ойғақ бол, нениң мол болар.
14 It is bad, it is bad, saith the buyer; but when he is gone his way, then doth he boast.
Херидар мал алғанда: «Начар екән, начар екән!» дәп қақшайду; Елип кәткәндин кейин [«Есил нәрсә, әрзан алдим» дәп] махтиниду.
15 There is gold, and a multitude of pearls; but a precious vessel are the lips of knowledge.
Алтун бар, ләәл-яқутларму көптур; Бирақ билимни беғишлиған ләвләр немидегән қиммәтлик гөһәрдур!
16 Take away his garment, because he hath become surety for a stranger; and on account of a strange woman take a pledge from him.
Ятқа кепил болған кишидин қәризгә тонини тутуп алғин; Ят хотунға капаләт бәргән кишидин капаләт пули ал.
17 Bread of falsehood is pleasant to a man; but afterward his mouth will be filled with gravel-stones.
Алдап еришкән тамақ татлиқтур; Кейин, униң йегини шеғил болар.
18 Plans are established by counsel; and with wise reflection conduct war.
Планлар мәслиһәт билән бекитиләр; Пишқан көрсәтмә билән җәң қилғин.
19 He that goeth about as a talebearer revealeth secrets: therefore meddle not with him that enticeth with his lips.
Гәп тошуғучи сирларни ашкарилар; Шуңа валақтәккүр билән арилашма.
20 Whoso curseth his father or his mother—his lamp shall be quenched in obscure darkness.
Кимки ата-анисини һақарәт қилса, Униң чириғи зулмәт қараңғусида өчәр!
21 An inheritance hastily gotten at the beginning will at its end not be blessed,
Тез еришкән мирас һаман бәрикәтлик болмас.
22 Do not say, I will recompense evil; [but] wait on the Lord, and he will help thee.
Яманлиққа яманлиқ қайтурай демә; Пәрвәрдигарға тайинип күт, У дәрдиңгә йетәр.
23 Divers weights are an abomination of the Lord; and a deceitful balance is not good.
Икки хил тараза теши Пәрвәрдигарға жиркиничликтур; Сахта өлчәм қәтъий яримас.
24 From the Lord are the steps of man [ordained]; but man— how can he understand his own way?
Инсанниң һаятлиқ қәдәмлирини Пәрвәрдигар бәлгүләйду; Ундақта инсан өз мусаписини нәдин билсун?
25 It is a snare to a man to sanctify things hastily, and to make inquiry only after having made vows.
Бир нәрсисини йениклик билән «[Худаға] аталған!» дәп вәдә бериш, Қәсәмләрдин кейин иккилинип қайта ойлиниш, Өз җенини қилтаққа чүшүргәнгә баравәр.
26 A wise king scattereth the wicked, and turneth over them the threshing-wheel.
Дана падиша яманларни топанни соруғандәк соруветиду, Хаман тәпкәндәк тулуқ билән янҗиветәр.
27 A lamp of the Lord is the soul of man, searching all the inner chambers of the body.
Адәмниң роһ-виҗдани — Пәрвәрдигарниң чириғидур, У қәлбниң һәр бир тәглирини тәкшүрүп пәриқ етәр.
28 Kindness and truth will watch over a king, and he will prop up through kindness his throne.
Меһри-шәпқәт вә һәқиқәт падишани сақлайду; У меһри-шәпқәт биләнла өз тәхтини мустәһкәмләйду.
29 The ornament of young men is their strength; and the glory of old men is a hoary head.
Яш жигитләрниң қавуллуғи уларниң пәхридур; Қериларниң иззити ақ чачлиридур.
30 The bruises of a wound are cleansing means for the bad, and stripes [will reach] the inner chambers of the body.
Тәрбийә ярилири яманлиқни тазилап чиқирар, Таяқ излири ич-бағирни таза қилар.
