Proverbs 19
1 Better is the poor that walketh in his integrity, than one of perverse lips, who is a fool.
Maigi ang dukha na lumalakad sa kaniyang pagtatapat kay sa suwail sa kaniyang mga labi at mangmang.
2 Also in the want of knowledge in the soul there is nothing good; and he that hasteneth with his feet misseth the right path.
Gayon din ang kaluluwa na walang kaalaman ay hindi mabuti; at siyang nagmamadali ng kaniyang mga paa ay nagkakasala.
3 The folly of a man perverteth his way, and against the Lord will his heart rage.
Ang kamangmangan ng tao ay sumisira ng kaniyang lakad; at ang kaniyang puso ay nagagalit laban sa Panginoon.
4 Wealth bringeth many friends; but the poor becometh separated from his [only] friend.
Ang kayamanan ay nagdadagdag ng maraming kaibigan: nguni't ang dukha ay hiwalay sa kaniyang kaibigan.
5 A false witness shall not remain unpunished, and he that uttereth lies shall not escape.
Ang sinungaling na saksi ay walang pagsalang parurusahan; at ang nagsasalita ng mga kasinungalingan ay hindi makatatahan.
6 Many will entreat the favor of the liberal man; and every one is the friend to him that bestoweth gifts.
Marami ang mamamanhik ng lingap sa magandang-loob: at bawa't tao ay kaibigan ng nagbibigay ng mga kaloob.
7 All the brothers of the poor hate him: how much more do his friends go far away from him! he pursueth [their] promises; but these are [all] that he hath.
Ipinagtatanim siya ng lahat ng kapatid ng dukha: gaano pa nga kaya ang ilalayo sa kaniya ng kaniyang mga kaibigan! Kaniyang hinahabol sila ng mga salita, nguni't wala na sila.
8 He that getteth intelligence loveth his own soul: he that guardeth understanding will find happiness.
Siyang nagiimpok ng karunungan ay umiibig sa kaniyang sariling kaluluwa: siyang nagiingat ng pagunawa ay makakasumpong ng mabuti.
9 A false witness shall not remain unpunished, and he that uttereth lies shall perish.
Ang sinungaling na saksi ay walang pagsalang parurusahan; at ang nagbabadya ng mga kasinungalingan ay mamamatay.
10 Delicacy is not seemly for a fool: much less for a servant to have rule over princes.
Maayos na pamumuhay ay hindi magaling sa mangmang; lalo na sa alipin na magpuno sa mga pangulo.
11 It is intelligence in man to be slow in his anger, and it is his glory to pass over a transgression.
Ang bait ng tao ay nagpapakupad sa galit. At kaniyang kaluwalhatian na paraanin ang pagsalangsang.
12 Like the roaring of a young lion is the wrath of a king: as dew upon the herbs is his favor.
Ang poot ng hari ay parang ungal ng leon; nguni't ang kaniyang lingap ay parang hamog sa damo.
13 A calamity unto his father is a foolish son; and a continual dropping are the quarrels of a wife.
Ang mangmang na anak ay kapanglawan ng kaniyang ama: at ang mga pakikipagtalo ng asawa ay walang likat na tulo.
14 House and wealth are an inheritance from fathers; but from the Lord [cometh] an intelligent wife.
Bahay at mga kayamanan ay minamana sa mga magulang: nguni't ang mabait na asawa ay galing sa Panginoon.
15 Slothfulness casteth [man] into a deep sleep; and an indolent soul will suffer hunger.
Katamaran ay nagbabaon sa mahimbing na pagkakatulog; at ang tamad na kaluluwa ay magugutom.
16 He that observeth the commandment guardeth his own soul: but he that disregardeth [directing] his ways [aright] shall die.
Ang nagiingat ng utos ay nagiingat ng kaniyang kaluluwa: nguni't ang walang babala sa kaniyang mga lakad ay mamamatay.
17 He lendeth unto the Lord that is liberal to the poor, and his good deed will he repay unto him.
Ang naaawa sa dukha ay nagpapautang sa Panginoon, at ang kaniyang mabuting gawa ay babayaran sa kaniya uli.
18 Chastise thy son, for there is hope; and let not thy soul spare [him] for his crying.
Parusahan mo ang iyong anak, dangang may pagasa; at huwag mong ilagak ang iyong puso sa kaniyang ikapapahamak.
19 A man of great fury must suffer punishment; for if thou deliver him, thou must still do it again.
Ang taong may malaking poot ay magtataglay ng parusa: sapagka't kung iyong iligtas iyong marapat na gawin uli.
20 Hear counsel, and accept correction, in order that thou mayest be wise in thy latter end.
Makinig ka ng payo, at tumanggap ka ng turo, upang ikaw ay maging pantas sa iyong huling wakas.
21 There are many thoughts in a man's heart; but the counsel of the Lord alone will stand firm.
May maraming katha sa puso ng tao; nguni't ang payo ng Panginoon, ay siyang tatayo.
22 The longing of a man is [to exercise] his kindness; and a poor man is better than a liar.
Yaong nakagagawa sa isang tao upang siya'y maging kanaisnais ay ang kaniyang kagandahang-loob: at ang isang dukha ay maigi kay sa isang sinungaling.
23 The fear of the Lord leadeth unto life: and he [that hath it] shall abide satisfied; he shall not be visited with evil.
Ang pagkatakot sa Panginoon ay patungo sa kabuhayan; at ang nagtatangkilik noon ay tatahang may kasiyahan: hindi siya dadalawin ng kasamaan.
24 When a slothful man hath hidden his hand in the dish, then will he not even bring it back to his mouth.
Idinadampot ng tamad ang kaniyang kamay sa pinggan, at hindi na magsusubo pa sa kaniyang bibig uli.
25 Smite a scorner, and the simple will become prudent; and if one that hath understanding be admonished, he will understand knowledge.
Iyong saktan ang manglilibak, at ang musmos ay magaaral ng kabaitan: at iyong sawayin ang naguunawa, at siya'y makakaunawa ng kaalaman.
26 He that plundereth his father, and chaseth away his mother, is a son that bringeth shame and dishonor.
Ang sumasamsam sa kaniyang ama, at nagpapalayas sa kaniyang ina, ay anak na nakakahiya at nagdadala ng kakutyaan.
27 Cease, my son, to hear the instruction that causeth [thee] to err from the sayings of knowledge.
Magtigil ka, anak ko, sa pakikinig ng aral na nagliligaw lamang mula sa mga salita ng kaalaman.
28 An ungodly witness scorneth at justice, and the mouth of the wicked swalloweth mischief.
Ang walang kabuluhang saksi ay lumilibak sa kahatulan: at ang bibig ng masama ay lumalamon ng kasamaan.
29 Punishments are prepared for scorners, and stripes for the back of fools.
Ang mga kahatulan ay nahahanda sa mga manglilibak, at ang mga hampas ay sa mga likod ng mga mangmang.
