Proverbs 18
1 He that separateth himself [from God] seeketh his own desires: at every sound wisdom is he enraged.
Siya nga naglain sa iyang kaugalingon nangita sa kaugalingon niyang tinguha ug gisupak niya ang tanan nga maayo.
2 A fool hath no delight in understanding, but in laying open what is in his heart.
Ang buangbuang dili makakaplag ug kalipay sa pagsabot, apan kadto lang ginapadayag sa iyang kasingkasing.
3 When the wicked cometh, then cometh also contempt, and with dishonorable acts, disgrace.
Kung ang tawong daotan moabot, ang pagtamay moabot kaniya— uban sa kaulaw ug pagsaway.
4 Like deep waters are the words of a [wise] man's mouth, and a bubbling brook is the well-spring of wisdom.
Ang mga pulong sa baba sa usa ka tawo sama sa lalom nga katubigan; ang tuboran sa kaalam mao ang nagadagayday nga sapa.
5 It is not good to favor the person of the wicked, to wrest [the cause of the] righteous in judgment.
Dili maayo ang pagdapig ngadto sa daotan, ni sa paghikaw sa hustisya niadtong magbuhat ug matarong.
6 The lips of the fool come with contention, and his mouth calleth for blows.
Ang mga ngabil sa buangbuang magdala kaniya sa panagbingkil ug ang iyang baba mag-awhag sa mga paglatos.
7 The mouth of the fool is a destruction to himself, and his lips are the snare of his soul.
Ang baba sa buangbuang mao ang iyang kalaglagan ug gilit-ag niya ang iyang kaugalingon sa iyang dila.
8 The words of a whisperer are as wounds, and they go down indeed into the innermost parts of the body.
Ang mga pulong sa pagpanglibak sama sa diyutay ug lamian nga pagkaon nga moadto sa kinahiladman nga bahin sa lawas.
9 He also that showeth himself slothful in his work is a brother to the destroyer.
Mao usab, ang tawo nga maglangaylangay sa iyang buluhaton sama lamang sa tawo nga nagguba niini sa husto.
10 The name of the Lord is a strong tower, whereunto the righteous runneth, and is placed in safety.
Ang ngalan ni Yahweh mao ang lig-on nga tore; ang tawo nga magbuhat ug matarong modangop niini ug maluwas.
11 The rich man's wealth is his strong town, and as a towering wall in his own conceit.
Ang katigayonan sa dato mao ang iyang lig-on nga siyudad ug sa iyang panghunahuna sama kini sa hataas nga paril.
12 Before downfall the heart of man becometh haughty, and before honor goeth humility.
Sa dili pa siya mapukan ang kasingkasing sa tawo magarbohon, apan pasidunggan kadtong magpaubos.
13 When one returneth an answer before he understandeth [the question], it is folly unto him and shame.
Ang tawo nga magtubag nga wala maminaw— iya kining kabuang ug kaulawan.
14 The spirit of a man will readily bear his disease; but a depressed spirit who can bear:
Ang espiritu sa tawo makasugakod sa balatian, apan sa nagluya nga espiritu kinsa man ang makalahutay niini?
15 The heart of the man of understanding will obtain knowledge, and the ear of the wise seeketh knowledge.
Ang kasingkasing sa utokan magtinguha sa kahibalo ug ang igdulongog sa mga maalamon magapangita niini.
16 A man's gift maketh room for him, and before great men will it lead him.
Ang gasa sa tawo mag-abli sa iyang dalan ug magdala kaniya ngadto sa atubangan sa tawong mahinungdanon.
17 He that is first in his cause seemeth just; but when his neighbor cometh, then will it be investigated.
Ang unang mosulti sa husay daw husto hangtod nga moabot ang iyang kontra ug magsukitsukit kaniya.
18 The lot causeth disputes to cease, and it decideth between the mighty.
Ang pagripa makahusay sa panaglantugi ug magpahimulag sa lig-on nga mga kaaway.
19 A brother offended is harder [to be won] than a strong town; and quarrels [among brothers] are like the bars of a castle.
Lisod dag-on ang usa ka igsoon nga nasakitan kaysa sa usa ka lig-on nga siyudad, ug ang panaglalis sama sa haligi sa usa ka palasyo.
20 From the fruit of a man's mouth is his body satisfied; with the product of his lips doth he satisfy himself.
Gikan sa bunga sa iyang baba mapuno ang tiyan sa usa ka tawo; pinaagi sa ani sa iyang mga ngabil matagbaw siya.
21 Death and life are in the power of the tongue, and they that love it will eat its fruit.
Ang kamatayon ug ang kinabuhi gidumalahan sa dila, ug kadtong nahigugma sa dila makakaon sa bunga niini.
22 Whoso hath found a wife hath found happiness, and hath obtained favor from the Lord.
Siya nga makakaplag ug asawa makakaplag ug maayong butang ug makadawat siya ug pabor gikan kang Yahweh.
23 The poor speaketh entreatingly; but the rich answereth roughly.
Ang tawong kabos maghangyo nga kaluy-an, apan ang tawong adunahan motubag ug pinasingka.
24 A man's many companions are hurtful to him; but there is many a friend that cleaveth closer than a brother.
Ang tawo nga daghan ug mga higala mosangpot sa kalaglagan tungod kanila, apan adunay higala nga mahimong mas suod kay sa igsoon.
