Proverbs 13
1 A wise son [becometh so] by the correction of his father; but a scorner hearkeneth not to rebuke.
Ang matalinong anak ay nakikinig sa tagubilin ngunit ang manunuya ay hindi makikinig sa pagtutuwid.
2 From the fruit of a man's mouth doth he eat what is good; but the longing of the treacherous is for violence.
Mula sa bunga ng kaniyang bibig, sa mga mabubuting bagay ang isang tao ay nasisiyahan, pero ang gana ng taksil ay para sa karahasan.
3 He that watcheth his mouth guardeth his soul; but he that openeth wide his lips [prepareth] himself destruction.
Ang binabantayan ang kaniyang bibig ay pinapangalagaan ang kaniyang buhay, pero sisirain ang sarili nang nagbubukas ng labi ng maluwang.
4 The sluggard longeth [in] his soul, and there [cometh] nothing; but the soul of the diligent will be abundantly gratified.
Ang gana ng taong tamad ay nananabik nang labis pero walang makukuha, pero ang gana ng mga taong masisipag ay masisiyahan nang masagana.
5 The righteous hateth the word of falsehood; but the wicked bringeth shame and dishonor.
Napopoot sa mga kasinungalingan ang siyang gumagawa ng tama, pero ang isang masamang tao ay ginagawang kamuhi-muhi ang sarili, at ginagawa niya kung ano ang kahiya-hiya.
6 Righteousness keepeth [him that is] upright on his way; but wickedness perverteth the [man of] sin.
Silang walang kapintasan sa kanilang landas ay ipinagtatanggol ng katuwiran, ngunit ang kasamaan ay inililigaw ang mga gumagawa ng kasalanan.
7 There is some one that pretendeth to be rich without having any thing; another that pretendeth to be poor while having abundant wealth.
May isang tao na pinayayaman ang sarili, pero halos walang-wala, at may isang tao na pinamimigay ang lahat ng bagay, pero siyang tunay na masagana.
8 As the ransom of a man's life [hath he often to give] his riches; but the poor heareth no threat.
Ang taong mayaman ay maaaring tubusin ang kaniyang buhay sa pamamagitan ng kaniyang mga ari-arian, pero ang taong mahirap ay hindi makatatanggap ng ganiyang uri ng pagbabanta kailanman.
9 The light of the righteous burneth joyfully; but the lamp of the wicked will be quenched.
Ang ilaw nang gumagawa ng matuwid ay nagsasaya, pero papatayin ang lampara ng masama.
10 Only through presumptuous conduct doth man produce contention; but with the well-advised is wisdom.
Ang pagmamataas ay nagbubunga lamang ng pag-aaway-away, pero mayroong karunungan para sa mga nakikinig ng mabuting payo.
11 Wealth [gotten] by vain deeds will be diminished; but he that gathereth by close labor will increase it.
Ang kayamanan ay nauubos kapag mayroong labis na kalayawan, pero ang siyang kumikita ng salapi sa pamamagitan ng pagtatrabaho gamit ang kaniyang kamay ay mapapalago ang kaniyang salapi.
12 Expectation long deferred maketh the heart sick; but a tree of life is a desire which is fulfilled.
Kapag ang pag-asa ay ipinagpaliban, dinudurog nito ang puso, pero ang isang natupad na pananabik ay isang puno ng buhay.
13 Whoso despiseth the word shall fall in debt to it; but he that feareth the commandment will be rewarded.
Ang nagsasawalang-bahala ng tagubilin ay magiging sakop pa rin nito, pero ang nagpaparangal sa utos ay gagantimpalaan.
14 The instruction of the wise is a source of life, [teaching] to avoid the snares of death.
Ang katuruan ng isang matalinong tao ay bukal ng buhay, ilalayo ka mula sa patibong ng kamatayan.
15 Good intelligence giveth grace; but the way of the treacherous is hard.
Kagandahang-loob ang tinatamo ng mabuting pananaw, pero ang daan ng taksil ay walang katapusan.
16 Every prudent man acteth with knowledge; but a fool spreadeth abroad his folly.
Ang taong marunong ay kumikilos sa bawat pagpapasya mula sa kaalaman, pero pinapangalandakan ng isang mangmang ang kaniyang kamangmangan.
17 A wicked messenger falleth into unhappiness; but a faithful ambassador [bringeth] healing.
Ang isang masamang tagapagbalita ay nahuhulog sa gulo, pero ang isang tapat na sugo ay nagdadala ng pagkakasundo.
18 Poverty and disgrace will overtake him that rejecteth correction; but he that observeth admonition will be honored.
Magkakaroon ng kahirapan at kahihiyan ang hindi pumapansin sa disiplina, pero karangalan ang darating sa kaniya na natututo mula sa pagtutuwid.
19 A desire accomplished is pleasant to the soul; but it is abomination to fools to depart from evil.
Ang pananabik na nakamit ay matamis sa gana ng panlasa, pero ang mangmang ay nasusuklam na tumalikod mula sa masama.
20 He that walketh with wise men will become wise; but he that associateth with fools will be destroyed.
Lumakad kasama ang mga matatalinong tao at ikaw ay magiging matalino, pero ang kasamahan ng mga mangmang ay magdurusa ng kapamahakan.
21 Evil pursueth the sinners; but the righteous will [God] repay with happiness.
Sakuna ang humahabol sa mga makasalanan, pero silang mga gumagawa ng tama ay gagantimpalaan ng kabutihan.
22 A good man leaveth an inheritance to his children's children; but the wealth of the sinner is treasured up for the righteous.
Nag-iiwan ng mana para sa kaniyang mga apo ang taong mabuti, pero ang kayamanan ng makasalanan ay inipon para sa gumagawa ng matuwid.
23 Much food bringeth the new-tilled ground of the poor; but there are many others that are taken away through injustice.
Ang hindi pa nabubungkal na bukirin na pag-aari ng mahirap ay maaaring magbunga ng maraming pagkain, pero ito ay natangay dahil sa kawalan ng katarungan.
24 He that withholdeth his rod hateth his son; but he that loveth him chastiseth him betimes.
Ang hindi dinidisiplina ang kaniyang anak ay napopoot dito, pero ang nagmamahal sa kaniyang anak ay maingat na disiplinahin ito.
25 The righteous eateth to satisfy his desire [to eat]; but the belly of the wicked always suffereth want.
Ang gumagawa ng tama ay kumakain hanggang masiyahan ang kaniyang gana, pero laging nagugutom ang tiyan ng masama.
