Ecclesiastes 7
1 A good name is better than precious oil, and the day of death, better than the day of one's birth.
Lepsze jest imię dobre, niżeli maść wyborna; a dzień śmierci, niż dzień narodzenia.
2 It is better to go to the house of mourning than to go to the house of feasting; inasmuch as that is the end of all men: and let the living lay it to his heart.
Lepiej iść do domu żałoby, niż iść do domu biesiady, przeto, iż tam widzimy koniec każdego człowieka, a żyjący składa to do serca swego.
3 Better is vexation than laughing; for through the sadness of the countenance the heart is made better.
Lepszy jest smutek, niżeli śmiech; bo przez smutek twarzy naprawia się serce.
4 The heart of the wise is in the house of mourning; but the heart of fools is in the house of joy.
Serce mądrych w domu żałoby; ale serce głupich w domu wesela.
5 It is better to hear the rebuke of the wise, than that a man should hear the song of fools.
Lepiej jest słuchać gromienia mądrego, niżeli słuchać pieśni głupich.
6 For as the crackling of thorns under a pot, so is the laughter of the fool. Also this is vanity.
Bo jaki jest trzask ciernia pod garncem, tak jest śmiech głupiego; i toć jest marność.
7 For [exercising] oppression maketh a wise man mad; and bribery corrupteth the heart.
Zaiste ucisk przywodzi mądrego do szaleństwa, a dar zaślepia serce.
8 Better is the end of a thing than the beginning thereof: better is the patient in spirit than the proud in spirit.
Lepsze jest dokończenie rzeczy, niżeli początek jej; lepszy jest człowiek cierpliwego ducha, niż ducha wyniosłego.
9 Be not rash in thy spirit to be angry; for anger resteth in bosom of fools.
Nie bądź porywczy w duchu twym do gniewu; bo gniew w zanadrzyu głupich odpoczywa.
10 Thou must not say, How was it that the former days were better than these? for it is not out of wisdom that thou askest concerning this.
Nie mów: Cóż to jest, że dni pierwsze lepsze były, niż teraźniejsze? Bobyś się o tem nie mądrze pytał.
11 Wisdom is better than an inheritance, yea, preferable for those that see the sun;
Dobra jest mądrość przy majętności, i jest pożteczna tym, którzy widzą słońce.
12 For under the shadow of wisdom [a man is equally well as] under the shadow of money; but the superior excellency of knowledge is, that wisdom giveth life to him that possesseth it.
Albowiem pod cieniem mądrości, i pod cieniem srebra odpoczywa człowiek, a wszakże przedniejsza jest umiejętność mądrości; bo przynosi żywot tym, którzy ją mają.
13 Consider [then] the work of God; for who can make straight what he hath made crooked?
Przypatrz się sprawie Bożej; bo któż może wyprostować, co on skrzywi?
14 On the day of prosperity be happy, but on the day of adversity look on: also this hath God made in equal measure with the other, to the end that man should not find the least to censure him.
W dzień dobry zażywaj dobra, w dzień zły miej się na pieczy: boć ten uczynił Bóg przeciwko owemu, dlatego, aby nie doszedł człowiek tego, co nastanie po nim.
15 All things have I seen in the days of my vanity: there is many a righteous man that perisheth in his righteousness, and there is many a wicked man that liveth long in his wickedness.—
Tom wszystko widział za dni marności mojej: Bywa sprawiedliwy, który ginie z sprawiedliwością swoją; także bywa niezbożnik, który długo żyje we złości swojej.
16 Be not righteous over much; neither show thyself over wise: why wouldst thou destroy thyself?
Nie bądź nazbyt sprawiedliwym, ani nazbyt mądrym; przeczżebyś miał do zguby przychodzić?
17 Be not wicked over much, and be no fool: why wouldst thou die before thy time?
Nie bądź nader niepobożnym, ani nazbyt głupim; przeczżebyś miał umrzeć przed czasem swoim?
18 It is good that thou shouldst take hold of that, and that also from this thou withdraw not thy hand; for he that feareth God will come forth out of them all.
Dobra jest, abyś się owego trzymał, a tego się nie puszczał; kto się boi Boga, uchodzi tego wszystkiego.
19 Wisdom giveth more strength to the wise than ten rulers which were in the city.
Mądrość umacnia mądrego więcej, niżeli dziesięć książąt, którzy są w mieście.
20 For no man is so righteous upon earth, that he should do always good, and never sin.—
Zaiste niemasz człowieka sprawiedliwego na ziemi, któryby czynił dobrze, a nie grzeszył.
21 Also take no heed unto all the words that are spoken: lest thou hear thy servant cursing thee.
Nie do wszystkich też słów, które mówią ludzie przykładaj serca twego; i niech cię to nie obchodzi, choćciby i sługa twój złorzeczył.
22 For oftentimes also doth thy own heart know that thou thyself likewise hast cursed others.—
Boć wie serce twoje, żeś i ty częstokroć drugim złorzeczył.
23 All this have I proved by wisdom: I said, I will be wise; but it was far from me.
Wszystkiegom tego doświadczył mądrością, i rzekłem: Będę mądrym; aleć się mądrość oddaliła odemnie.
24 Far is what formerly was so, and what was deep remaineth deep: who can find it out?
A co dalekiego, i co bardzo głębokiego jest, któż to znajdzie?
25 Then I turned myself about together with my heart to know, and to search, and to seek out wisdom, and experience, and to know the wickedness of folly, and the foolishness of madness.
Wszystkom ja przeszedł myślą swoją, abym poznał i wybadał się, i wynalazł mądrość i rozum, a żebym poznał niezbożność, głupstwo, i błąd, i szaleństwo.
26 And I find as more bitter than death the woman, whose heart is snares and nets, and whose hands are bonds: he that is deemed good before God will escape from her; but the sinner will be caught by her.
I znalazłem rzecz gorzciejszą nad śmierć, to jest, taką niewiastę, której serce jest jako sieci i sidło, a ręce jej jako pęta. Kto się Bogu podoba, wolny będzie od niej; ale grzesznik będzie od niej pojmany.
27 Behold, this have I found, saith Koheleth, [adding] one to the other, to find experience,
Otom to znalazł, (mówi kaznodzieja, ) stosując jedno z drugiem, abym doszedł umiejętności.
28 What my soul constantly sought, but I found it not; one man among a thousand did I find; but a woman among all these did I not find.
Czego zaś nad to szukała dusza moja, tedym nie znalazł. Męża jednego z tysiąca znalazłem; alem niewiasty między temi wszystkiemi nie znalazł.
29 Lo, this only did I find, that God hath made man upright; but they have sought for many [sinful] devices.
To tylko obacz, com znalazł, że stworzył Bóg człowieka dobrego; ale oni udali się za rozmaitemi myślami. Któż może z mądrym porównać? a kto może wyłożyć każdą rzecz?
