Proverbs 24
1 [My] son, envy not bad men, nor desire to be with them.
| به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی، |
2 For their heart meditates falsehoods, and their lips speak mischiefs.
| زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند. |
3 A house is built by wisdom, and is set up by understanding.
| خانه با حکمت بنا می‌شود و با فهم استوار می‌گردد، |
4 By discretion the chambers are filled with all precious and excellent wealth.
| اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر می‌شود. |
5 A wise man is better than a strong man; and a man who has prudence than a large estate.
| آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش می‌افزاید. |
6 War is carried on with generalship, and aid is supplied to the heart of a counsellor.
| پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد. |
7 Wisdom and good understanding are in the gates of the wise: the wise turn not aside from the mouth of the Lord,
| نادان نمی‌تواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد. |
8 but deliberate in council. Death befalls uninstructed [men].
| کسی که دائم نقشه‌های پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد. |
9 The fools also dies in sins; and uncleanness [attaches] to a pestilent man.
| نقشه‌های آدم جاهل گناه‌آلود است و کسی که دیگران را مسخره می‌کند مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد. |
10 He shall be defiled in the evil day, and in the day of affliction, until he be utterly consumed.
| اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی. |
11 Deliver them that are led away to death, and redeem them that are appointed to be slain; spare not [your help].
| از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن. |
12 But if you should say, I know not this man; know that the Lord knows the hearts of all; and he that formed breath for all, he knows all things, who renders to every man according to his works.
| نگو که از جریان بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه چیز باخبر بوده‌ای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد. |
13 [My] son, eat honey, for the honeycomb is good, that your throat may be sweetened.
| پسرم، همان‌طور که خوردن عسل کام تو را شیرین می‌کند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت. |
14 Thus shall you perceive wisdom in your soul: for if you find it, your end shall be good, and hope shall not fail you.
15 Bring not an ungodly man into the dwelling of the righteous: neither be deceived by the feeding of the belly.
| ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی می‌کند، تاراج نکن، |
16 For a righteous man will fall seven times, and rise [again]: but the ungodly shall be without strength in troubles.
| زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد. |
17 If your enemy should fall, rejoice not over him, neither be elated at his overthrow.
| وقتی دشمنت دچار مصیبتی می‌شود شادی نکن و هنگامی که می‌افتد دلشاد نشو، |
18 For the Lord will see [it], and it will not please him, and he will turn away his wrath from him.
| زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد! |
19 Rejoice not in evil-doers, neither be envious of sinners.
| به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز، |
20 For the evil man shall have no posterity: and the light of the wicked shall be put out.
| زیرا شخص بدکار آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد. |
21 [My] son, fear God and the king; and do not disobey either of them.
| پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش می‌کنند همدست نشو، |
22 For they will suddenly punish the ungodly, and who can know the vengeance [inflicted] by both?
| کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟ |
23 And this thing I say to you that are wise [for you] to learn: It is not good to have respect of persons in judgment.
| قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند. |
24 He that says of the ungodly, He is righteous, shall be cursed by peoples, and hateful among the nations.
| هر که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد، |
25 But they that reprove [him] shall appear more excellent, and blessing shall come upon them;
| ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید. |
26 and [men] will kiss lips that answer well.
| جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است. |
27 Prepare your works for [your] going forth, and prepare yourself for the field; and come after me, and you shall rebuild your house.
| اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده. |
28 Be not a false witness against your [fellow] citizen, neither exaggerate with your lips.
| علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست درباره‌اش بر زبان نیاور. |
29 Say not, As he has treated me, so will I treat him, and I will avenge myself on him for that wherein he has injured me.
| نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.» |
30 A foolish man is like a farm, and a senseless man is like a vineyard.
| از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کم‌عقل گذشتم؛ |
31 If you let him alone, he will altogether remain barren and covered with weeds; and he becomes destitute, and his stone walls are broken down.
| همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود. |
32 Afterwards I reflected, I looked that I might receive instruction.
| با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم: |
33 [The sluggard says, ]I slumber a little, and I sleep a little, and for a little while I fold my arms across [my] breast.
| کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر، |
34 But if you do this, your poverty will come speedily; and your lack like a swift courier.
| و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد. |
