Proverbs 10

1 A wise son makes [his] father glad: but a foolish son is a grief to his mother.

پەندەکانی سلێمان: کوڕی دانا باوکی شاد دەکات، بەڵام کوڕی گێل دڵتەنگییە بۆ دایکی.

2 Treasures shall not profit the lawless: but righteousness shall deliver from death.

بێ سوودە گەنجینەی داهاتی ناڕەوایی، بەڵام ڕاستودروستی فریادەکەوێت لە مردن.

3 The Lord will not famish a righteous soul: but he will overthrow the life of the ungodly.

یەزدان ناهێڵێت ڕاستودروستان تووشی برسیێتی بن، بەڵام ئارەزووی بەدکاران بەتاڵ دەکاتەوە.

4 Poverty brings a man low: but the hands of the vigorous make rich. A son who is instructed shall be wise, and shall use the fool for a servant.

دەستی تەمبەڵ دەبێتە هۆی هەژاری، بەڵام دەستی کۆڵنەدەر دەوڵەمەندی بەدواوەیە.

5 A wise son is saved from heat: but a lawless son is blighted of the winds in harvest.

ئەوەی لە هاوین کۆدەکاتەوە، کوڕێکی وریایە، بەڵام ئەو کوڕەی لە کاتی دروێنەدا دەخەوێت، مایەی شەرمەزارییە.

6 The blessing of the Lord is upon the head of the just: but untimely grief shall cover the mouth of the ungodly.

بەرەکەت بۆ سەر ڕاستودروستانە، بەڵام دەمی بەدکاران توندڕەوی دەشارێتەوە.

7 The memory of the just is praised; but the name of the ungodly [man] is extinguished.

یادکردنەوەی ڕاستودروستان بۆ بەرەکەتە، بەڵام ناوی بەدکاران دەڕزێت.

8 A wise man in heart will receive commandments; but he that is unguarded in his lips shall be overthrown in his perverseness.

ئەوەی دڵی دانا بێت فەرمان وەردەگرێت، بەڵام گێلی زۆربڵێ وێران دەبێت.

9 He that walks simply, walks confidently; but he that perverts his ways shall be known.

ئەوەی ڕێگای ڕاست بگرێت ئاسوودە دەبێت، بەڵام ئەوەی ڕێگای خوار بگرێت لێی ئاشکرا دەبێت.

10 He that winks with his eyes deceitfully, procures griefs for men; but he that reproves boldly is a peacemaker.

چاوقوچان دەبێتە هۆی ئازار، گێلی زۆربڵێش دەکەوێت.

11 [There is] a fountain of life in the hand of a righteous man; but destruction shall cover the mouth of the ungodly.

دەمی کەسی ڕاستودروست سەرچاوەی ژیانە، بەڵام دەمی بەدکاران توندڕەوی دەشارێتەوە.

12 Hatred stirs up strife; but affection covers all that do not love strife.

ڕق ناکۆکی دەوروژێنێت، بەڵام خۆشەویستی هەموو یاخیبوونێک دادەپۆشێت.

13 He that brings forth wisdom from his lips smites the fool with a rod.

لە لێوەکانی تێگەیشتوو دانایی هەیە، کوتەکیش بۆ پشتی تێنەگەیشتووانە.

14 The wise will hide discretion; but the mouth of the hasty draws near to ruin.

داناکان زانیاری کۆدەکەنەوە، بەڵام دەمی گێل فەوتانێکی نزیکە.

15 The wealth of rich men is a strong city; but poverty is the ruin of the ungodly.

سامانی دەوڵەمەند شاری قەڵابەندیەتی، بەڵام فەوتانی هەژاران نەدارییانە.

16 The works of the righteous produce life; but the fruits of the ungodly [produce] sins.

کرێی کەسی ڕاستودروست ژیانە، بەڵام داهاتی بەدکار گوناهە.

17 Instruction keeps the right ways of life; but instruction unchastened goes astray.

ئەوەی چاوی لە تەمبێکردنە لەسەر ڕێچکەی ژیانە، بەڵام ئەوەی واز لە سەرزەنشت بهێنێت گومڕا دەبێت.

18 Righteous lips cover enmity; but they that utter railings are most foolish.

ئەوەی ڕق بشارێتەوە لێوەکانی درۆ دەکەن، ئەوەی بوختان بڵاو بکاتەوە گێلە.

19 By a multitude of words you shall not escape sin; but if you refrain your lips you will be prudent.

قسەی زۆر بێ گوناه نابێت، بەڵام ئەوەی زمانی خۆی بگرێت وریایە.

20 The tongue of the just is tried silver; but the heart of the ungodly shall fail.

زمانی کەسی ڕاستودروست زیوی پوختەکراوە، بەڵام دڵی بەدکاران کەم بەهایە.

21 The lips of the righteous know sublime [truths]: but the foolish die in lack.

لێوەکانی کەسی ڕاستودروست ڕابەرایەتی زۆر کەس دەکەن، بەڵام گێلەکان بە تێنەگەیشتوویی دەمرن.

22 The blessing of the Lord is upon the head of the righteous; it enriches [him], and grief of heart shall not be added to [it].

بەرەکەتی یەزدان دەوڵەمەندی بەدواوەیە و هیچ زەحمەتێکیش ناخاتە پاڵی.

23 A fool does mischief in sport; but wisdom brings forth prudence for a man.

وەک پێکەنینە بۆ گێل بەدکاری کردن، بەڵام دانایی بۆ کەسی تێگەیشتوو.

24 The ungodly is engulfed in destruction; but the desire of the righteous is acceptable.

ئەوەی بەدکار لێی دەترسێت، بەسەری دێت، ئەوەی ڕاستودروستانیش ئارەزووی دەکەن، پێیان دەبەخشرێت.

25 When the storm passes by, the ungodly vanishes away; but the righteous turns aside and escapes for ever.

وەک تێپەڕبوونی گەردەلوول خراپەکاریش ئاوا نامێنێت، بەڵام کەسی ڕاستودروست هەتاهەتایە جێگیر دەبێت.

26 As a sour grape is hurtful to the teeth, and smoke to the eyes, so iniquity hurts those that practise it.

وەک سرکە بۆ ددان و دووکەڵ بۆ چاو، کەسی تەمبەڵیش بۆ ئەوانەی دەینێرن ئاوایە.

27 The fear of the Lord adds [length] of days: but the years of the ungodly shall be shortened.

لەخواترسی ڕۆژانی ژیانت زیاد دەکات، بەڵام ساڵانی بەدکاران کورت دەبێت.

28 Joy rests long with the righteous: but the hope of the ungodly shall perish.

هیوای ڕاستودروستان خۆشییە، بەڵام ئاواتی بەدکاران لەناودەچێت.

29 The fear of the Lord is a strong hold of the saints: but ruin [comes] to them that work wickedness.

ڕێگای یەزدان پەناگایە بۆ ئەوانەی ڕێگای ڕاست بگرن، بەڵام لەناوچوونە بۆ ئەوانەی خراپە دەکەن.

30 The righteous shall never fail: but the ungodly shall not dwell in the earth.

کەسی ڕاستودروست هەرگیز نالەقێت، بەڵام خراپەکاران لە خاکەکە نیشتەجێ نابن.

31 The mouth of the righteous drops wisdom: but the tongue of the unjust shall perish.

دەمی کەسی ڕاستودروست دانایی لێ دەڕوێت، بەڵام زمانی درۆودەلەسە دەبڕدرێتەوە.

32 The lips of just men drop grace: but the mouth of the ungodly is perverse.

لێوەکانی کەسی ڕاستودروست پەسەندیی دەزانن، بەڵام دەمی بەدکاران درۆودەلەسە.