Proverbs 18
1 Through desire a man, having separated himself, seeketh [and] intermeddleth with all wisdom.
Ang humihiwalay ay humahanap ng sarili niyang nasa, at nakikipagtalo laban sa lahat na magaling na karunungan.
2 A fool hath no delight in understanding, but that his heart may discover itself.
Ang mangmang ay walang kaluguran sa paguunawa, kundi maihayag lamang ang kaniyang puso.
3 When the wicked cometh, [then] cometh also contempt, and with ignominy reproach.
Pagka ang masama ay dumarating, dumarating din naman ang paghamak, at kasama ng kutya ang pagkaduwahagi.
4 The words of a man’s mouth [are as] deep waters, [and] the wellspring of wisdom [as] a flowing brook.
Ang mga salita ng bibig ng tao ay parang malalim na tubig; ang bukal ng karunungan ay parang umaagos na batis.
5 [It is] not good to accept the person of the wicked, to overthrow the righteous in judgment.
Igalang ang pagkatao ng masama ay hindi mabuti, ni iligaw man ang matuwid sa kahatulan.
6 A fool’s lips enter into contention, and his mouth calleth for strokes.
Ang mga labi ng mangmang ay nanasok sa pagkakaalit, at tinatawag ng kaniyang bibig ang mga hampas.
7 A fool’s mouth [is] his destruction, and his lips [are] the snare of his soul.
Ang bibig ng mangmang ay kaniyang kapahamakan, at ang kaniyang mga labi ay silo ng kaniyang kaluluwa.
8 The words of a talebearer [are] as wounds, and they go down into the innermost parts of the belly.
Ang mga salita ng mga mapaghatid-dumapit ay parang mga masarap na subo, at nagsisibaba sa pinakaloob ng tiyan.
9 He also that is slothful in his work is brother to him that is a great waster.
Siya mang walang bahala sa kaniyang gawain ay kapatid siya ng maninira.
10 The name of the LORD [is] a strong tower: the righteous runneth into it, and is safe.
Ang pangalan ng Panginoon ay matibay na moog: tinatakbuhan ng matuwid at naliligtas.
11 The rich man’s wealth [is] his strong city, and as an high wall in his own conceit.
Ang yaman ng mayamang tao ay ang kaniyang matibay na bayan, at gaya ng matayog na kuta sa kaniyang sariling isip,
12 Before destruction the heart of man is haughty, and before honour [is] humility.
Bago ang pagkapahamak ay pagmamalaki ng puso ng tao, at bago ang karangalan ang pagpapakumbaba.
13 He that answereth a matter before he heareth [it], it [is] folly and shame unto him.
Ang sumasagot bago makinig, ay kamangmangan at kahihiyan sa kaniya.
14 The spirit of a man will sustain his infirmity; but a wounded spirit who can bear?
Aalalayan ng diwa ng tao ang kaniyang sakit; nguni't ang bagbag na diwa sinong nakapagdadala?
15 The heart of the prudent getteth knowledge; and the ear of the wise seeketh knowledge.
Ang puso ng mabait ay nagtatamo ng kaalaman; at ang pakinig ng pantas ay humahanap ng kaalaman.
16 A man’s gift maketh room for him, and bringeth him before great men.
Ang kaloob ng tao ay nagbubukas ng daan sa kaniya, at dinadala siya sa harap ng mga dakilang tao.
17 [He that is] first in his own cause [seemeth] just; but his neighbour cometh and searcheth him.
Ang nakikipaglaban ng kaniyang usap na una ay tila ganap; nguni't dumarating ang kaniyang kapuwa at sinisiyasat siya.
18 The lot causeth contentions to cease, and parteth between the mighty.
Ang pagsasapalaran ay nagpapatigil ng mga pagtatalo, at naghihiwalay sa gitna ng mga makapangyarihan.
19 A brother offended [is harder to be won] than a strong city: and [their] contentions [are] like the bars of a castle.
Ang kapatid na nasaktan sa kalooban ay mahirap mabawi kay sa matibay na bayan: at ang gayong mga pagtatalo ay parang mga halang ng isang kastilyo.
20 A man’s belly shall be satisfied with the fruit of his mouth; [and] with the increase of his lips shall he be filled.
Ang tiyan ng tao ay mabubusog ng bunga ng kaniyang bibig; sa bunga ng kaniyang mga labi ay masisiyahan siya.
21 Death and life [are] in the power of the tongue: and they that love it shall eat the fruit thereof.
Kamatayan at buhay ay nasa kapangyarihan ng dila; at ang nagsisiibig sa kaniya ay magsisikain ng kaniyang bunga.
22 [Whoso] findeth a wife findeth a good [thing], and obtaineth favour of the LORD.
Sinomang lalaking nakakasumpong ng asawa ay nakasumpong ng mabuting bagay, at nagtatamo ng lingap ng Panginoon.
23 The poor useth intreaties; but the rich answereth roughly.
Ang dukha ay gumagamit ng mga pamanhik: nguni't ang mayaman ay sumasagot na may kagilasan.
24 A man [that hath] friends must shew himself friendly: and there is a friend [that] sticketh closer than a brother.
Ang nagpaparami ng mga kaibigan ay sa kaniyang sariling kapahamakan: nguni't may kaibigan na mahigit kay sa isang kapatid.
