Proverbs 16
1 The preparations of the heart in man, and the answer of the tongue, [is] from the LORD.
Көңүлдики нийәтләр инсанға тәвәдур; Бирақ тилниң җавави Пәрвәрдигарниң илкидидур.
2 All the ways of a man [are] clean in his own eyes; but the LORD weigheth the spirits.
Инсан өзиниң һәммә қилған ишини пак дәп биләр; Лекин қәлбдики нийәтләрни Пәрвәрдигар таразиға селип тартип көрәр.
3 Commit thy works unto the LORD, and thy thoughts shall be established.
Нийәт қилған ишлириңни Пәрвәрдигарға тапшурғин, Шундақ қилғанда планлириң пишип чиқар.
4 The LORD hath made all [things] for himself: yea, even the wicked for the day of evil.
Пәрвәрдигар барлиқ мәвҗудийәтниң һәр бирини мәлум мәхсәт билән апиридә қилған; Һәтта яманларниму балаю-апәт күни үчүн яратқандур.
5 Every one [that is] proud in heart [is] an abomination to the LORD: [though] hand [join] in hand, he shall not be unpunished.
Тәкәббурлуққа толған көңүлләрниң һәр бири Пәрвәрдигарға жиркиничликтур; Қол тутушуп бирләшсиму, җазасиз қалмас.
6 By mercy and truth iniquity is purged: and by the fear of the LORD [men] depart from evil.
Муһәббәт-шәпқәт вә һәқиқәт билән гуналар кафарәт қилинип йепилар; Пәрвәрдигардин әйминиш адәмләрни яманлиқтин халий қилар.
7 When a man’s ways please the LORD, he maketh even his enemies to be at peace with him.
Адәмниң ишлири Пәрвәрдигарни хурсән қилса, У һәтта дүшмәнлириниму униң билән енақлаштурар.
8 Better [is] a little with righteousness than great revenues without right.
Һалал алған аз, Һарам алған көптин әвзәлдур.
9 A man’s heart deviseth his way: but the LORD directeth his steps.
Инсан көңлидә өз йолини тохтитар; Амма қәдәмлирини тоғрилайдиған Пәрвәрдигардур.
10 A divine sentence [is] in the lips of the king: his mouth transgresseth not in judgment.
Һәтта падишаниң ләвлиригә қаритип әпсун оқулсиму, Униң ағзи тоғра һөкүмдин чәтнимәс.
11 A just weight and balance [are] the LORD’s: all the weights of the bag [are] his work.
Адил тараза-мизанлар Пәрвәрдигарға хастур; Тараза ташлириниң һәммисини У ясиғандур.
12 [It is] an abomination to kings to commit wickedness: for the throne is established by righteousness.
Падиша рәзиллик қилса жиркиничликтур, Чүнки тәхт һәққанийәт биләнла мәһкәм турар.
13 Righteous lips [are] the delight of kings; and they love him that speaketh right.
Һәққаний сөзлигән ләвләр падишаларниң хурсәнлигидур; Улар дурус сөзлигүчиләрни яхши көрәр.
14 The wrath of a king [is as] messengers of death: but a wise man will pacify it.
Падишаһниң қәһри гоя өлүмниң әлчисидур; Бирақ дана киши [униң ғәзивини] тиничландурар.
15 In the light of the king’s countenance [is] life; and his favour [is] as a cloud of the latter rain.
Падишаһниң чирайиниң нури кишигә җан киргүзәр; Униң шәпқити вақтида яққан «кейинки ямғур»дур.
16 How much better [is it] to get wisdom than gold! and to get understanding rather to be chosen than silver!
Даналиқ елиш алтун елиштин нәқәдәр әвзәлдур; Йорутулушни таллаш күмүчни таллаштин шунчә үстүндур!
17 The highway of the upright [is] to depart from evil: he that keepeth his way preserveth his soul.
Дурус адәмниң егиз көтирилгән йоли яманлиқтин айрилиштур; Өз йолиға еһтият қилған киши җенини сақлап қалар.
18 Pride [goeth] before destruction, and an haughty spirit before a fall.
Мәғрурлуқ һалак болуштин авал келәр, Тәкәббурлуқ жиқилиштин авал келәр.
19 Better [it is to be] of an humble spirit with the lowly, than to divide the spoil with the proud.
Кәмтәр болуп мискинләр билән барди-кәлдидә болуш, Тәкәббурлар билән һарам мал бөлүшкәндин әвзәлдур.
20 He that handleth a matter wisely shall find good: and whoso trusteth in the LORD, happy [is] he.
Кимки ишни пәм-парасәт билән қилса пайда тапар; Пәрвәрдигарға таянған болса, бәхит-саадәт көрәр.
21 The wise in heart shall be called prudent: and the sweetness of the lips increaseth learning.
Көңли дана киши сәгәк атилар; Йеқимлиқ сөзләр адәмләрниң билимини ашурар.
22 Understanding [is] a wellspring of life unto him that hath it: but the instruction of fools [is] folly.
Пәм-парасәт өзигә егә болғанларға һаятлиқниң булиқидур; Әқилсизләргә тәлим бәрмәкниң өзи әқилсизликтур.
23 The heart of the wise teacheth his mouth, and addeth learning to his lips.
Ақиланә кишиниң қәлби ағзидин әқил чиқирар; Униң ләвзигә билимни зиядә қилар.
24 Pleasant words [are as] an honeycomb, sweet to the soul, and health to the bones.
Йеқимлиқ сөзләр гоя һәсәлдур; Көңүлләрни хуш қилип тәнгә давадур.
25 There is a way that seemeth right unto a man, but the end thereof [are] the ways of death.
Адәм балисиға тоғридәк көрүнидиған бир йол бар, Лекин ақивити һалакәткә баридиған йоллардур.
26 He that laboureth laboureth for himself; for his mouth craveth it of him.
Ишлигүчиниң иштийи уни ишқа салар; Униң қарни униңға һайдакчилик қилар.
27 An ungodly man diggeth up evil: and in his lips [there is] as a burning fire.
Муттәһәм киши яман гәпни колап жүрәр; Униң ләвлири лавулдап турған отқа охшар.
28 A froward man soweth strife: and a whisperer separateth chief friends.
Әгир адәм җедәл-маҗира туғдурғучидур; Ғәйвәтчи йеқин достларни айриветәр.
29 A violent man enticeth his neighbour, and leadeth him into the way [that is] not good.
Зораван киши йеқин адимини аздурар; Уни яман йолға башлап кирәр.
30 He shutteth his eyes to devise froward things: moving his lips he bringeth evil to pass.
Көзини жумувалған киши яман нийәтни ойлар; Левини чишлигән киши яманлиққа тәйярдур.
31 The hoary head [is] a crown of glory, [if] it be found in the way of righteousness.
Һәққанийәт йолида ақарған чач, Адәмниң шөһрәт таҗидур.
32 [He that is] slow to anger [is] better than the mighty; and he that ruleth his spirit than he that taketh a city.
Асан аччиқлимайдиған киши палвандин әвзәлдур; Өзини тутувалған шәһәр алғандинму үстүндур.
33 The lot is cast into the lap; but the whole disposing thereof [is] of the LORD.
Чәк етәккә ташланғини билән, Лекин нәтиҗиси пүтүнләй Пәрвәрдигардиндур.
