Proverbs 28
1 The wicked flee when no man pursues: but the righteous are bold as a lion.
Ang tawong dautan mokalagiw bisan walay tawo nga magalutos; Apan ang matarung maisug ingon sa leon.
2 For the transgression of a land many are the princes thereof: but by a man of understanding and knowledge the state thereof shall be prolonged.
Kay sa kalapasan sa usa ka yuta daghanan ang mga principe niana; Apan pinaagi sa mga tawo nga may salabutan ug kahibalo ang kahimtang niini pagalugwayan.
3 A poor man that oppresses the poor is like a sweeping rain which left no food.
Ang usa ka tawo sa kawalad-on nga magalupig sa mga kabus Mahasama sa ulan nga nagabanlas nga dili magabilin ug makaon.
4 They that forsake the law praise the wicked: but such as keep the law contend with them.
Kadtong mobiya sa Kasugoan nagadayeg sa tawong dautan; Apan ang mga magabantay sa Kasugoan nakig-bisog batok kanila.
5 Evil men understand not judgment: but they that seek the LORD understand all things.
Ang dautang mga tawo dili makasabut sa justicia; Apan sila nga nangita kang Jehova makasabut sa tanang mga butang.
6 Better is the poor that walks in his uprightness, than he that is perverse in his ways, though he be rich.
Maayo pa ang kabus nga nagalakat sa iyang pagkahingpit sa kasingkasing, Kay kaniya nga sukwahi sa iyang mga dalan, bisan siya dato.
7 Whoso keeps the law is a wise son: but he that is a companion of riotous men shames his father.
Bisan kinsa nga nagabantay sa Kasugoan maoy usa ka anak nga manggialamon; Apan kadtong kauban sa mga ulitan nagapakaulaw sa iyang amahan.
8 He that by interest and unjust gain increases his substance, he shall gather it for him that will pity the poor.
Kadtong nagapadaghan sa iyang manggad pinaagi sa tubo ug abut, Nagahipos niini alang kaniya nga may kalooy sa kabus.
9 He that turns away his ear from hearing the law, even his prayer shall be abomination.
Kadtong nagapalingog-iingog sa iyang igdulungog gikan sa pagpamati sa Kasugoan, Bisan ang iyang pag-ampo maoy usa ka dulumtanan.
10 Whoso causes the righteous to go astray in an evil way, he shall fall himself into his own pit: but the upright shall have good things in possession.
Bisan kinsa nga nagapasalaag sa matul-id ngadto sa usa ka dautan nga dalan, Siya mahulog sa kaugalingon niyang gahong; Apan ang hingpit magapanunod sa maayo.
11 The rich man is wise in his own conceit; but the poor that has understanding searches him out.
Ang adunahan nga tawo manggialamon sa iyang kaugalingong hunahuna; Apan ang kabus nga may salabutan magasusi kaniya.
12 When righteous men do rejoice, there is great glory: but when the wicked rise, a man is hidden.
Sa diha nga ang matarung makadaug adunay dakung himaya; Apan sa diha nga ang dautan motindog, ang mga tawo manago sa ilang kaugalingon.
13 He that covers his sins shall not prosper: but whoso confesses and forsakes them shall have mercy.
Kadtong nagatabon sa iyang kalapasan dili mouswag; Apan bisan kinsa nga nagasugid ug nagabiya kanila makadawat ug kalooy.
14 Happy is the man that fears always: but he that hardens his heart shall fall into mischief.
Malipayon ang tawo nga mahadlokon sa kanunay; Apan kadtong nagapagahi sa iyang kasingkasing mahulog ngadto sa dautang buhat.
15 As a roaring lion, and a ranging bear; so is a wicked ruler over the poor people.
Maingon sa usa ka leon nga nagangulob, ug sa usa ka oso nga nagasarasay, Ingon niana ang usa ka dautan nga punoan ibabaw sa usa ka kabus nga katawohan.
16 The prince that wants understanding is also a great oppressor: but he that hates covetousness shall prolong his days.
Ang principe nga kulang sa salabutan maoy daku usab nga madaugdaugon; Apan siya nga nagadumot sa pagkaibug magapalugway sa iyang mga adlaw.
17 A man that does violence to the blood of any person shall flee to the pit; let no man stay him.
Ang tawo nga mahimug-atan sa dugo sa bisan kinsang tawo Mokalagiw ngadto sa gahong; ayaw pagpapunggi sa tawo siya.
18 Whoso walks uprightly shall be saved: but he that is perverse in his ways shall fall at once.
Bisan kinsa nga nagalakat sa katarung pagagawason; Apan kadtong sukwahi sa iyang mga dalan mahulog sa walay langan.
19 He that tills his land shall have plenty of bread: but he that follows after vain persons shall have poverty enough.
Kadtong nagabaul sa iyang yuta makabaton ug daghang mga makaon; Apan siya nga nagasunod sa mga tawo sa kakawangan makabaton sa hilabihan uyamut nga kakabus.
20 A faithful man shall abound with blessings: but he that makes haste to be rich shall not be innocent.
Ang usa ka matinumanon nga tawo magamadagayaon sa mga panalangin; Apan kadtong nagadali sa pagkaadunahan dili makalikay sa silot.
21 To have respect of persons is not good: for for a piece of bread that man will transgress.
Ang may pagkapinalabi sa mga tawo dili maayo; Ni ang usa ka tawo magmalinapason tungod lamang sa usa ka tipik nga tinapay.
22 He that hastes to be rich has an evil eye, and considers not that poverty shall come upon him.
Kadtong may usa ka dautan nga mata nagadali sa pagkab-ut sa mga bahandi, Ug wala mahibalo nga ang kawalad-on modangat kaniya.
23 He that rebukes a man afterwards shall find more favour than he that flatters with the tongue.
Kadtong nagabadlong sa usa ka tawo makakaplag ug labawng kalooy sa dili madugay Kay kaniya nga nagaulo-ulo uban sa dila.
24 Whoso robs his father or his mother, and says, It is no transgression; the same is the companion of a destroyer.
Bisan kinsa nga mangawat sa iyang amahan kun sa iyang inahan, ug moingon: Dili kini Kalapasan, Apan maong tawo maoy kauban sa usa ka maglalaglag.
25 He that is of a proud heart stirs up strife: but he that puts his trust in the LORD shall be made fat.
Kadtong may hakog nga espiritu nagaagda sa panag-away; Apan kadtong nagabutang sa iyang pagsalig kang Jehova mahimong matambok.
26 He that trusts in his own heart is a fool: but whoso walks wisely, he shall be delivered.
Kadtong nagasalig sa iyang kaugalingong kasingkasing maoy usa ka buang; Apan bisan kinsa nga nagalakat sa pagkamanggialamon pagaluwason.
27 He that gives unto the poor shall not lack: but he that hides his eyes shall have many a curse.
Kadtong nagahatag sa kabus dili makulangan; Apan kadtong nagatago sa iyang mga mata makabaton ug daghang mga panghimaraut.
28 When the wicked rise, men hide themselves: but when they perish, the righteous increase.
Kong ang dautan motindog, ang mga tawo manago sa ilang kaugalingon; Apan sa diha nga sila mangahanaw, ang mga matarung modaghan.
