Matthew 5
1 And seeing the multitudes, he went up into a mountain: and when he was set, his disciples came unto him:
A Jezus widząc lud, wstąpił na górę; a gdy usiadł, przystąpili do niego uczniowie jego.
2 And he opened his mouth, and taught them, saying,
A otworzywszy usta swe, uczył je, mówiąc:
3 Blessed are the poor in spirit: (pneuma) for theirs is the kingdom of heaven.
Błogosławieni ubodzy w duchu; albowiem ich jest królestwo niebieskie.
4 Blessed are they that mourn: for they shall be comforted.
Błogosławieni, którzy się smęcą; albowiem pocieszeni będą.
5 Blessed are the meek: for they shall inherit the earth.
Błogosławieni cisi; albowiem oni odziedziczą ziemię.
6 Blessed are they which do hunger and thirst after righteousness: for they shall be filled.
Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości; albowiem oni nasyceni będą.
7 Blessed are the merciful: for they shall obtain mercy.
Błogosławieni miłosierni: albowiem oni miłosierdzia dostąpią.
8 Blessed are the pure in heart: for they shall see God.
Błogosławieni czystego serca; albowiem oni Boga oglądają.
9 Blessed are the peacemakers: for they shall be called the children of God.
Błogosławieni pokój czyniący; albowiem oni synami Bożymi nazwani będą.
10 Blessed are they which are persecuted for righteousness' sake: for theirs is the kingdom of heaven.
Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości; albowiem ich jest królestwo niebieskie.
11 Blessed are all of you, when men shall revile you, and persecute you, and shall say all manner of evil (rhema) against you falsely, for my sake.
Błogosławieni jesteście, gdy wam złorzeczyć będą, i prześladować was, i mówić wszystko złe przeciwko wam, kłamając dla mnie.
12 Rejoice, and be exceeding glad: for great is your reward in heaven: for so persecuted they the prophets which were before you.
Radujcie się, i weselcie się; albowiem zapłata wasza obfita jest w niebiesiech; tak bowiem prześladowali proroki, którzy byli przed wami.
13 All of you are the salt of the earth: but if the salt have lost his savour, wherewith shall it be salted? it is thenceforth good for nothing, but to be cast out, and to be trodden under foot of men.
Wy jesteście sól ziemi; jeźli tedy sól zwietrzeje, czemże solić będą? Do niczego się już nie zgodzi, tylko aby była precz wyrzucona i od ludzi podeptana.
14 All of you are the light of the world. A city that is set on an hill cannot be hid.
Wy jesteście światłość świata, nie może się miasto ukryć na górze leżące.
15 Neither do men light a candle, and put it under a bushel, but on a candlestick; and it gives light unto all that are in the house.
Ani zapalają świecy, i stawiają jej pod korzec, ale na świecznik, i świeci wszystkim, którzy są w domu.
16 Let your light so shine before men, that they may see your good works, and glorify your Father which is in heaven.
Tak niechaj świeci światłość wasza przed ludźmi, aby uczynki wasze dobre widzieli, a chwalili ojca waszego, który jest w niebiesiech.
17 Think not that I am come to destroy the law, or the prophets: I am not come to destroy, but to fulfill.
Nie mniemajcie, abym przyszedł rozwiązywać zakon albo proroki; nie przyszedłem rozwiązywać, ale wypełnić.
18 For verily I say unto you, Till heaven and earth pass, one jot or one tittle shall in no wise pass from the law, till all be fulfilled.
Zaprawdę bowiem powiadam wam: Aż przeminie niebo i ziemia, jedna jota albo jedna kreska nie przeminie z zakonu, ażby się wszystko stało.
19 Whosoever therefore shall break one of these least commandments, and shall teach men so, he shall be called the least in the kingdom of heaven: but whosoever shall do and teach them, the same shall be called great in the kingdom of heaven.
Kto by tedy rozwiązał jedno z tych przykazań najmniejszych, i uczyłby tak ludzi, najmniejszym będzie nazwany w królestwie niebieskiem; a ktokolwiek by czynił i uczył, ten będzie wielkim nazwany w królestwie niebieskiem.
20 For I say unto you, That except your righteousness shall exceed the righteousness of the scribes and Pharisees, all of you shall in no case enter into the kingdom of heaven.
Albowiem powiadam wam: Jeźli nie będzie obfitsza sprawiedliwość wasza, niż nauczonych w Piśmie i Faryzeuszów, żadnym sposobem nie wnijdziecie do królestwa niebieskiego.
21 All of you have heard that it was said of them of old time, You shall not kill; and whosoever shall kill shall be in danger of the judgment:
Słyszeliście, iż rzeczono starym: Nie będziesz zabijał; a ktobykolwiek zabił, będzie winien sądu;
22 But I say unto you, That whosoever is angry with his brother without a cause shall be in danger of the judgment: and whosoever shall say to his brother, Raca, shall be in danger of the council: but whosoever shall say, You fool, shall be in danger of hell fire. (Geenna g1067)
Ale ja wam powiadam: Iż każdy, kto się gniewa na brata swego bez przyczyny, będzie winien sądu; a ktokolwiek rzecze bratu swemu: Racha; będzie winien rady, a ktokolwiek rzecze: Błaźnie! będzie winien ognia piekielnego. (Geenna g1067)
23 Therefore if you bring your gift to the altar, and there remember that your brother has ought against you;
A tak jeźlibyś ofiarował dar twój na ołtarzu, a tam byś wspomniał, iż brat twój ma co przeciwko tobie,
24 Leave there your gift before the altar, and go your way; first be reconciled to your brother, and then come and offer your gift.
Zostaw tam dar twój przed ołtarzem, a odejdź, pierwej się pojednaj z bratem twoim; a potem przyszedłszy ofiaruj dar twój.
25 Agree with your adversary quickly, while you are in the way with him; lest at any time the adversary deliver you to the judge, and the judge deliver you to the officer, and you be cast into prison.
Zgódź się z przeciwnikiem twoim rychło, pókiś jest z nim w drodze, by cię snać przeciwnik nie podał sędziemu, a sędzia by cię podał słudze, i byłbyś wrzucony do więzienia.
26 Verily I say unto you, You shall by no means come out thence, till you have paid the uttermost farthing.
Zaprawdę ci powiadam: Nie wynijdziesz stamtąd, póki byś nie oddał do ostatniego pieniążka.
27 All of you have heard that it was said by them of old time, You shall not commit adultery:
Słyszeliście, iż rzeczono starym: Nie będziesz cudzołożył;
28 But I say unto you, That whosoever looks on a woman to lust after her has committed adultery with her already in his heart.
Aleć Ja wam powiadam: Iż każdy, który patrzy na niewiastę, aby jej pożądał, już z nią cudzołóstwo popełnił w sercu swojem.
29 And if your right eye offend you, pluck it out, and cast it from you: for it is profitable for you that one of your members should perish, and not that your whole body should be cast into hell. (Geenna g1067)
Jeźli cię tedy oko twoje prawe gorszy, wyłup je, a zarzuć od siebie; albowiem pożyteczniej jest tobie, aby zginął jeden z członków twoich, a wszystko ciało twoje nie było wrzucone do ognia piekielnego. (Geenna g1067)
30 And if your right hand offend you, cut it off, and cast it from you: for it is profitable for you that one of your members should perish, and not that your whole body should be cast into hell. (Geenna g1067)
A jeźliż cię prawa ręka twoja gorszy, odetnij ją, i zarzuć od siebie; albowiem pożyteczniej jest tobie, aby zginął jeden z członków twoich, a wszystko ciało twoje nie było wrzucone do ognia piekielnego. (Geenna g1067)
31 It has been said, Whosoever shall put away his wife, let him give her a writing of divorcement:
Zasię rzeczono: Ktobykolwiek opuścił żonę swoją, niech jej da list rozwodny;
32 But I say unto you, That whosoever shall put away his wife, saving for the cause (logos) of fornication, causes her to commit adultery: and whosoever shall marry her that is divorced commits adultery.
Ale Ja wam powiadam: Ktobykolwiek opuścił żonę swoję oprócz przyczyny cudzołóstwa, przywodzi ją w cudzołóstwo, a kto by opuszczoną pojął, cudzołoży.
33 Again, all of you have heard that it has been said by them of old time, You shall not renounce swearing yourself, but shall perform unto the Lord your oaths:
Słyszeliście zasię, iż rzeczono starym: Nie będziesz krzywo przysięgał, ale oddasz Panu przysięgi twoje;
34 But I say unto you, Swear not at all; neither by heaven; for it is God's throne:
Ale Ja wam powiadam, abyście zgoła nie przysięgali, ani na niebo, gdyż jest stolicą Bożą;
35 Nor by the earth; for it is his footstool: neither by Jerusalem; for it is the city of the great King.
Ani na ziemię, gdyż jest podnóżkiem nóg jego; ani na Jeruzalem, gdyż jest miasto wielkiego króla;
36 Neither shall you swear by your head, because you can not make one hair white or black.
Ani na głowę twoję będziesz przysięgał, gdyż nie możesz jednego włosa białym albo czarnym uczynić.
37 But let your communication (logos) be, Yea, yea; Nay, nay: for whatsoever is more than these comes of evil.
Ale mowa wasza niech będzie: Tak, tak; nie, nie; a co więcej nadto jest, to od złego jest.
38 All of you have heard that it has been said, An eye for an eye, and a tooth for a tooth:
Słyszeliście, iż rzeczono: Oko za oko, a ząb za ząb;
39 But I say unto you, That all of you resist not evil: but whosoever shall strike you on your right cheek, turn to him the other also.
Ale Ja wam powiadam: Żebyście się nie sprzeciwiali złemu, ale kto by cię uderzył w prawy policzek twój, nadstaw mu i drugi;
40 And if any man will sue you at the law, and take away your coat, let him have your cloak also.
I temu, który się z tobą chce prawować, a suknię twoję wziąć, puść mu i płaszcz;
41 And whosoever shall compel you to go a mile, go with him two.
A kto by cię przymuszał iść milę jednę, idź z nim i dwie;
42 Give to him that asks you, and from him that would borrow of you turn not you away.
Temu, co cię prosi, daj, a od tego, co chce u ciebie pożyczyć, nie odwracaj się.
43 All of you have heard that it has been said, You shall love your neighbour, and hate your enemy.
Słyszeliście, iż rzeczono: Będziesz miłował bliźniego twego, a będziesz miał w nienawiści nieprzyjaciela twego;
44 But I say unto you, Love your enemies, bless them that curse you, do good to them that hate you, and pray for them which despitefully use you, and persecute you;
Aleć Ja wam powiadam: Miłujcie nieprzyjacioły wasze; błogosławcie tym, którzy was przeklinają; dobrze czyńcie tym, którzy was mają w nienawiści, i módlcie się za tymi, którzy wam złość wyrządzają i prześladują was;
45 That all of you may be the children of your Father which is in heaven: for he makes his sun to rise on the evil and on the good, and sends rain on the just and on the unjust.
Abyście byli synami Ojca waszego, który jest w niebiesiech; bo on to czyni, że słońce jego wschodzi na złe i na dobre, i deszcz spuszcza na sprawiedliwe i na niesprawiedliwe,
46 For if all of you love them which love you, what reward have all of you? do not even the publicans the same?
Albowiem jeźli miłujecie te, którzy was miłują, jakąż zapłatę macie? azaż i celnicy tego nie czynią?
47 And if all of you salute your brethren only, what do all of you more than others? do not even the publicans so?
A jeźlibyście tylko braci waszych pozdrawiali, cóż osobliwego czynicie? azaż i celnicy tak nie czynią?
48 Be all of you therefore perfect, even as your Father which is in heaven is perfect.
Bądźcież wy tedy doskonałymi, jako i Ojciec wasz, który jest w niebiesiech, doskonały jest.
