Luke 22
1 Now the feast of unleavened bread drew nigh, which is called the Passover.
Nú voru páskarnir í nánd. Þeir eru mesta hátíð Gyðinga og þá eru einungis borðuð ósýrð brauð.
2 And the chief priests and scribes sought how they might kill him; for they feared the people.
Æðstu prestarnir og fræðimennirnir voru að velta því fyrir sér hvernig þeir gætu ráðið Jesú af dögum. En þeir óttuðust að fólkið svaraði með því að gera uppreisn.
3 Then entered Satan into Judas surnamed Iscariot, being of the number of the twelve.
Þegar þetta var fór Satan í Júdas Ískaríot, einn af þeim tólf.
4 And he went his way, and communed with the chief priests and captains, how he might betray him unto them.
Júdas kom að máli við æðstu prestana og varðstjóra musterisins til að ræða um hvernig hann ætti að koma Jesú í hendur þeirra.
5 And they were glad, and covenanted to give him money.
Þeir urðu glaðir þegar þeir heyrðu að hann væri fús að hjálpa þeim og hétu honum launum.
6 And he promised, and sought opportunity to betray him unto them in the absence of the multitude.
Upp frá þessu beið Júdas eftir hentugu tækifæri til að handtaka Jesú í kyrrþey þegar fólkið væri hvergi nærri.
7 Then came the day of unleavened bread, when the passover must be killed.
Dagurinn fyrir páska rann upp – dagur ósýrðu brauðanna – en þá átti að slátra páskalambinu og borða það með ósýrða brauðinu.
8 And he sent Peter and John, saying, Go and prepare us the passover, that we may eat.
Jesús sendi Pétur og Jóhannes af stað til að finna húsnæði þar sem þeir gætu undirbúið páskamáltíðina.
9 And they said unto him, Where will you that we prepare?
„Hvert viltu að við förum?“spurðu þeir.
10 And he said unto them, Behold, when all of you are entered into the city, there shall a man meet you, bearing a pitcher of water; follow him into the house where he enters in.
„Þegar þið komið inn í Jerúsalem, “svaraði Jesús, „mun mæta ykkur maður sem ber vatnskrús. Fylgið honum eftir þangað sem hann fer
11 And all of you shall say unto the goodman of the house, The Master says unto you, Where is the guest room, where I shall eat the passover with my disciples?
og segið húsráðanda þar: „Við erum með skilaboð frá meistara okkar, um að þú sýnir okkur herbergið þar sem hann geti snætt páskamáltíðina með lærisveinum sínum.“
12 And he shall show you a large upper room furnished: there make ready.
Þá mun hann fara með ykkur upp í stórt herbergi sem okkur er ætlað. Það er staðurinn. Farið nú og undirbúið máltíðina.“
13 And they went, and found as he had said unto them: and they made ready the passover.
Þeir fóru til borgarinnar og fundu allt eins og Jesús hafði sagt og undirbjuggu páskamáltíðina.
14 And when the hour was come, he sat down, and the twelve apostles with him.
Á tilsettum tíma kom Jesús og settist til borðs og postularnir með honum.
15 And he said unto them, With desire I have desired to eat this passover with you before I suffer:
Hann sagði: „Ég hef innilega þráð að neyta þessarar páskamáltíðar með ykkur áður en ég líð,
16 For I say unto you, I will not any more eat thereof, until it be fulfilled in the kingdom of God.
því að það segi ég ykkur að ég mun ekki neyta hennar aftur, fyrr en hún fullkomnast í guðsríki.“
17 And he took the cup, and gave thanks, and said, Take this, and divide it among yourselves:
Þá tók Jesús bikar, flutti þakkarbæn og sagði: „Takið þetta og skiptið því á milli ykkar.
18 For I say unto you, I will not drink of the fruit of the vine, until the kingdom of God shall come.
Ég mun ekki drekka vín á ný fyrr en guðsríki er komið.“
19 And he took bread, and gave thanks, and brake it, and gave unto them, saying, This is my body which is given for you: this do in remembrance of me.
Og hann tók brauð, þakkaði Guði og braut það í sundur, fékk þeim og sagði: „Þetta er líkami minn, sem fyrir ykkur er gefinn, gerið þetta í mína minningu.“
20 Likewise also the cup after supper, saying, This cup is the new testament in my blood, which is shed for you.
Á sama hátt tók hann bikarinn eftir kvöldmáltíðina og mælti: „Þessi bikar er hinn nýi sáttmáli í mínu blóði sem fyrir ykkur er úthellt.
21 But, behold, the hand of him that betrays me is with me on the table.
Sá er svíkur mig, situr hér til borðs með mér.
22 And truly the Son of man goes, as it was determined: but woe unto that man by whom he is betrayed!
Að vísu verð ég að deyja, það er liður í áætlun Guðs, en vei þeim manni sem veldur því að ég verð framseldur.“
23 And they began to enquire among themselves, which of them it was that should do this thing.
Þá fóru lærisveinarnir að þrátta sín á milli um það hver þeirra gæti fengið sig til slíks,
24 And there was also a strife among them, which of them should be accounted the greatest.
og líka um það hver þeirra gæti talist mestur.
25 And he said unto them, The kings of the Gentiles exercise lordship over them; and they that exercise authority upon them are called benefactors.
Þá sagði Jesús: „Konungar þjóðanna drottna yfir þeim og þeir sem láta menn kenna á valdi sínu eru nefndir velgjörðamenn.
26 But all of you shall not be so: but he that is greatest among you, let him be as the younger; and he that is chief, as he that does serve.
En meðal ykkar er sá mestur sem þjónar hinum.
27 For whether is greater, he that sits at food, or he that serves? is not he that sits at food? but I am among you as he that serves.
Í heiminum er það foringinn sem situr við borðið og þjónar hans ganga um beina. En hjá okkur er þetta öðruvísi. Ég þjóna ykkur.
28 All of you are they which have continued with me in my temptations.
Þið hafið ekki brugðist mér þennan erfiða tíma.
29 And I appoint unto you a kingdom, as my Father has appointed unto me;
En eins og faðir minn hefur gefið mér ríki sitt, eins gef ég ykkur það svo að þið getið
30 That all of you may eat and drink at my table in my kingdom, and sit on thrones judging the twelve tribes of Israel.
etið og drukkið við borð mitt í ríki mínu. Þið munuð sitja í hásætum og dæma hinar tólf ættkvíslir Ísraels.
31 And the Lord said, Simon, Simon, behold, Satan has desired to have you, that he may sift you as wheat:
Símon, Símon, Satan krafðist þín til að sigta þig eins og hveiti,
32 But I have prayed for you, that your faith fail not: and when you are converted, strengthen your brethren.
en ég hef beðið þess að trú þína þrjóti ekki að fullu og öllu. Styrk þú bræður þína þegar þú hefur iðrast og snúið aftur til mín.“
33 And he said unto him, Lord, I am ready to go with you, both into prison, and to death.
Símon svaraði: „Drottinn, ég er reiðubúinn að fara með þér í fangelsi og jafnvel deyja með þér.“
34 And he said, I tell you, Peter, the cock shall not crow this day, before that you shall three times deny that you know me.
„Pétur, “svaraði Jesús, „ég skal segja þér nokkuð. Haninn mun ekki gala í dag fyrr en þú hefur þrisvar neitað því að þú þekkir mig.“
35 And he said unto them, When I sent you without purse, and pouch, and shoes, lacked all of you any thing? And they said, Nothing.
Og Jesús hélt áfram og sagði: „Þegar ég sendi ykkur í predikunarferðir, peningalausa, nestislausa og án þess að þið hefðuð skó til skiptanna, skorti ykkur þá nokkuð?“„Nei, ekkert, “svöruðu þeir.
36 Then said he unto them, But now, he that has a purse, let him take it, and likewise his pouch: and he that has no sword, let him sell his garment, and buy one.
„En núna“sagði hann, „skuluð þið taka með ykkur nestispoka, ef þið eigið, og peninga. Ef þið eigið ekkert sverð, þá seljið jafnvel fötin ykkar til að geta keypt sverð.
37 For I say unto you, that this that is written must yet be accomplished in me, And he was reckoned among the transgressors: for the things concerning me have an end.
Þetta segi ég, því að nú er þessi spádómur að rætast: „Hann mun dæmdur sem afbrotamaður.“Allt sem spámennirnir skrifuðu um mig mun rætast.“
38 And they said, Lord, behold, here are two swords. And he said unto them, It is enough.
„Meistari“svöruðu þeir, „við höfum hérna tvö sverð.“„Það er nóg, “svaraði hann.
39 And he came out, and went, as he was known, to the mount of Olives; and his disciples also followed him.
Síðan yfirgaf Jesús loftherbergið í fylgd lærisveinanna og fór eftir venju út til Olíufjallsins.
40 And when he was at the place, he said unto them, Pray that all of you enter not into temptation.
Þegar þangað kom sagði hann: „Biðjið Guð að þið fallið ekki í freistni.“
41 And he was withdrawn from them about a stone's cast, and kneeled down, and prayed,
Hann fór spölkorn frá þeim, kraup niður og bað: „Faðir, ef þú vilt, þá taktu þennan bikar frá mér. Verði þó ekki minn vilji, heldur þinn.“
42 Saying, Father, if you be willing, remove this cup from me: nevertheless not my will, but yours, be done.
43 And there appeared an angel unto him from heaven, strengthening him.
Þá birtist honum engill af himni sem styrkti hann.
44 And being in an agony he prayed more earnestly: and his sweat was as it were great drops of blood falling down to the ground.
Því að hann var í slíkri dauðans angist að sviti hans varð eins og blóðdropar sem féllu á jörðina og bæn hans varð enn ákafari.
45 And when he rose up from prayer, and was come to his disciples, he found them sleeping for sorrow,
Að lokum stóð hann upp, gekk til lærisveinanna og fann þá sofandi. Þeir höfðu sofnað af þreytu og hryggð.
46 And said unto them, Why sleep all of you? rise and pray, lest all of you enter into temptation.
„Hví sofið þið?“spurði hann, „Rísið upp og biðjið þess að þið fallið ekki fyrir freistingunni.“
47 And while he yet spoke, behold a multitude, and he that was called Judas, one of the twelve, went before them, and drew near unto Jesus to kiss him.
Hann hafði ekki sleppt orðinu, er hóp manna bar þar að. Fremstur gekk Júdas, einn postulanna. Hann gekk til Jesú og kyssti hann vingjarnlega á kinnina.
48 But Jesus said unto him, Judas, betray you the Son of man with a kiss?
Jesús sagði við hann: „Júdas, svíkur þú mig með kossi.“
49 When they which were about him saw what would follow, they said unto him, Lord, shall we strike with the sword?
Þegar lærisveinarnir ellefu skildu hvað um var að vera, hrópuðu þeir: „Meistari, eigum við að berjast? Við tókum sverðin með okkur.“
50 And one of them stroke the servant of the high priest, and cut off his right ear.
Einn þeirra brá sverði og hjó hægra eyrað af þjóni æðsta prestsins.
51 And Jesus answered and said, Suffer all of you thus far. And he touched his ear, and healed him.
En Jesús sagði: „Sýnið enga frekari mótstöðu.“Síðan snerti hann sárið og læknaði eyrað.
52 Then Jesus said unto the chief priests, and captains of the temple, and the elders, which were come to him, Be all of you come out, as against a thief, with swords and staves?
Jesús sneri sér nú að æðstu prestunum, varðforingjum musterisins og trúarleiðtogum, sem fremstir stóðu, og spurði: „Er ég þá ræningi? Hvers vegna komið þið með sverð og kylfur til að handsama mig?
53 When I was daily with you in the temple, all of you stretched forth no hands against me: but this is your hour, and the power of darkness.
Af hverju handtókuð þið mig ekki í musterinu? Þar var ég daglega. En þetta er ykkar tími og vald myrkraaflanna.“
54 Then took they him, and led him, and brought him into the high priest's house. And Peter followed far off.
Þá gripu þeir Jesú og leiddu til bústaðar æðsta prestsins. Pétur fylgdi í humátt á eftir.
55 And when they had kindled a fire in the midst of the hall, and were set down together, Peter sat down among them.
Hermennirnir kveiktu bál í húsagarðinum og settust umhverfis það til að hlýja sér, en Pétur smeygði sér inn í hópinn svo lítið bar á.
56 But a certain maid beheld him as he sat by the fire, and earnestly looked upon him, and said, This man was also with him.
Við bjarmann frá eldinum tók ein þjónustustúlkan eftir honum og gaf honum nánar gætur. Loks sagði hún: „Þessi maður var með Jesú.“
57 And he denied him, saying, Woman, I know him not.
„Nei, kona góð, “svaraði Pétur, „þann mann þekki ég alls ekki.“
58 And after a little while another saw him, and said, You are also of them. And Peter said, Man, I am not.
Stuttu seinna tók einhver annar eftir honum og sagði: „Þú hlýtur að vera einn af þeim.“„Nei, herra minn, það er ég ekki, “svaraði Pétur.
59 And about the space of one hour after another confidently affirmed, saying, Truthfully this fellow also was with him: for he is a Galilaean.
Um það bil klukkustundu síðar fullyrti enn einn þetta og sagði: „Ég veit að þessi maður er einn af lærisveinum Jesú, því að þeir eru báðir frá Galíleu.“
60 And Peter said, Man, I know not what you say. And immediately, while he yet spoke, the cock crew.
„Góði maður“svaraði Pétur, „ég skil bara alls ekki hvað þú ert að tala um.“En áður en hann hafði sleppt orðinu gól hani.
61 And the Lord turned, and looked upon Peter. And Peter remembered the word (logos) of the Lord, how he had said unto him, Before the cock crow, you shall deny me three times.
Á sömu stundu sneri Jesús sér við og leit til Péturs. Þá minntist Pétur orða Jesú: „Áður en haninn galar í dag, muntu þrisvar afneita mér.“
62 And Peter went out, and wept bitterly.
Þá gekk Pétur út fyrir og grét sárt.
63 And the men that held Jesus mocked him, and stroke him.
Verðirnir sem gættu Jesú, tóku nú að hæða hann. Þeir bundu fyrir augu hans, slógu hann með hnefunum og spurðu: „Hver sló þig núna, spámaður?“
64 And when they had blindfolded him, they struck him on the face, and asked him, saying, Prophesy, who is it that stroke you?
65 And many other things blasphemously spoke they against him.
Síðan smánuðu þeir hann á allan hátt.
66 And as soon as it was day, the elders of the people and the chief priests and the scribes came together, and led him into their council, saying,
Í morgunsárið kom hæstiréttur Gyðinga saman. Í honum voru meðal annars æðstu prestarnir og aðrir trúarleiðtogar þjóðarinnar. Jesús var nú leiddur fram fyrir þetta ráð
67 Are you the Christ? tell us. And he said unto them, If I tell you, all of you will not believe:
og spurður hvort hann héldi því fram að hann væri Kristur. „Þó ég segi ykkur það“svaraði hann, „þá trúið þið mér ekki og munuð ekki heldur leyfa mér að flytja mál mitt.
68 And if I also ask you, all of you will not answer me, nor let me go.
69 Hereafter shall the Son of man sit on the right hand of the power of God.
En innan skamms mun ég, Kristur, setjast í hásæti við hlið almáttugs Guðs.“
70 Then said they all, Are you then the Son of God? And he said unto them, All of you say that I am.
„Með þessu ertu að fullyrða að þú sért sonur Guðs, “hrópuðu þeir. „Já“svaraði hann, „ég er hann.“
71 And they said, What need we any further witness? for we ourselves have heard of his own mouth.
„Við þurfum ekki fleiri vitni!“æptu þeir. „Við höfum sjálfir heyrt hann segja það.“
