Proverbs 14

1 Every wise woman buildeth her house: but the foolish plucketh it down with her hands.

۱ هر زن حکیم خانه خود را بنا می‌کند، اما زن جاهل آن را با دست خود خراب می‌نماید.

2 He that walketh in his uprightness feareth YHWH: but he that is perverse in his ways despiseth him.

۲ کسی‌که به راستی خود سلوک می‌نماید ازخداوند می‌ترسد، اما کسی‌که در طریق خودکج رفتار است او را تحقیر می‌نماید.

3 In the mouth of the foolish is a rod of pride: but the lips of the wise shall preserve them.

۳ در دهان احمق چوب تکبر است، اما لبهای حکیمان ایشان را محافظت خواهد نمود.

4 Where no oxen are, the crib is clean: but much increase is by the strength of the ox.

۴ جایی که گاو نیست، آخور پاک است، اما ازقوت گاو، محصول زیاد می‌شود.

5 A faithful witness will not lie: but a false witness will utter lies.

۵ شاهد امین دروغ نمی گوید، اما شاهد دروغ به کذب تنطق می‌کند.

6 A scorner seeketh wisdom, and findeth it not: but knowledge is easy unto him that understandeth.

۶ استهزاکننده حکمت را می‌طلبد و نمی یابد. اما به جهت مرد فهیم علم آسان است.

7 Go from the presence of a foolish man, when thou perceivest not in him the lips of knowledge.

۷ از حضور مرد احمق دور شو، زیرا لبهای معرفت را در او نخواهی یافت.

8 The wisdom of the prudent is to understand his way: but the folly of fools is deceit.

۸ حکمت مرد زیرک این است که راه خود رادرک نماید، اما حماقت احمقان فریب است.

9 Fools make a mock at sin: but among the righteous there is favour.

۹ احمقان به گناه استهزا می‌کنند، اما در میان راستان رضامندی است.

10 The heart knoweth his own bitterness; and a stranger doth not intermeddle with his joy.

۱۰ دل شخص تلخی خویشتن را می‌داند، وغریب در خوشی آن مشارکت ندارد.

11 The house of the wicked shall be overthrown: but the tabernacle of the upright shall flourish.

۱۱ خانه شریران منهدم خواهد شد، اما خیمه راستان شکوفه خواهد آورد.

12 There is a way which seemeth right unto a man, but the end thereof are the ways of death.

۱۲ راهی هست که به نظر آدمی مستقیم می‌نماید، اما عاقبت آن، طرق موت است.

13 Even in laughter the heart is sorrowful; and the end of that mirth is heaviness.

۱۳ هم در لهو و لعب دل غمگین می‌باشد، وعاقبت این خوشی حزن است.

14 The backslider in heart shall be filled with his own ways: and a good man shall be satisfied from himself.

۱۴ کسی‌که در دل مرتد است از راههای خودسیر می‌شود، و مرد صالح به خود سیر است.

15 The simple believeth every word: but the prudent man looketh well to his going.

۱۵ مرد جاهل هر سخن را باور می‌کند، اما مردزیرک در رفتار خود تامل می‌نماید.

16 A wise man feareth, and departeth from evil: but the fool rageth, and is confident.

۱۶ مرد حکیم می‌ترسد و از بدی اجتناب می‌نماید، اما احمق از غرور خود ایمن می‌باشد.

17 He that is soon angry dealeth foolishly: and a man of wicked devices is hated.

۱۷ مرد کج خلق، احمقانه رفتار می‌نماید، و(مردم ) از صاحب سوظن نفرت دارند.

18 The simple inherit folly: but the prudent are crowned with knowledge.

۱۸ نصیب جاهلان حماقت است، اما معرفت، تاج زیرکان خواهد بود.

19 The evil bow before the good; and the wicked at the gates of the righteous.

۱۹ بدکاران در حضور نیکان خم می‌شوند، وشریران نزد دروازه های عادلان می‌ایستند.

20 The poor is hated even of his own neighbour: but the rich hath many friends.

۲۰ همسایه فقیر نیز از او نفرت دارد، امادوستان شخص دولتمند بسیارند.

21 He that despiseth his neighbour sinneth: but he that hath mercy on the poor, happy is he.

۲۱ هر‌که همسایه خود را حقیر شمارد گناه می‌ورزد، اما خوشابحال کسی‌که بر فقیران ترحم نماید.

22 Do they not err that devise evil? but mercy and truth shall be to them that devise good.

۲۲ آیا صاحبان تدبیر فاسد گمراه نمی شوند، اما برای کسانی که تدبیر نیکو می‌نمایند، رحمت و راستی خواهد بود.

23 In all labour there is profit: but the talk of the lips tendeth only to penury.

۲۳ از هر مشقتی منفعت است، اما کلام لبها به فقر محض می‌انجامد.

24 The crown of the wise is their riches: but the foolishness of fools is folly.

۲۴ تاج حکیمان دولت ایشان است، اماحماقت احمقان حماقت محض است.

25 A true witness delivereth souls: but a deceitful witness speaketh lies.

۲۵ شاهد امین جانها را نجات می‌بخشد، اما هرکه به دروغ تنطق می‌کند فریب محض است.

26 In the fear of YHWH is strong confidence: and his children shall have a place of refuge.

۲۶ در ترس خداوند اعتماد قوی است، وفرزندان او را ملجا خواهد بود.

27 The fear of YHWH is a fountain of life, to depart from the snares of death.

۲۷ ترس خداوند چشمه حیات‌است، تا ازدامهای موت اجتناب نمایند.

28 In the multitude of people is the king's honour: but in the want of people is the destruction of the prince.

۲۸ جلال پادشاه از کثرت مخلوق است، وشکستگی سلطان از کمی مردم است.

29 He that is slow to wrath is of great understanding: but he that is hasty of spirit exalteth folly.

۲۹ کسی‌که دیرغضب باشد کثیرالفهم است، وکج خلق حماقت را به نصیب خود می‌برد.

30 A sound heart is the life of the flesh: but envy the rottenness of the bones.

۳۰ دل آرام حیات بدن است، اما حسدپوسیدگی استخوانها است.

31 He that oppresseth the poor reproacheth his Maker: but he that honoureth him hath mercy on the poor.

۳۱ هر‌که بر فقیر ظلم کند آفریننده خود راحقیر می‌شمارد، و هر‌که بر مسکین ترحم کند اورا تمجید می‌نماید.

32 The wicked is driven away in his wickedness: but the righteous hath hope in his death.

۳۲ شریر از شرارت خود به زیر افکنده می‌شود، اما مرد عادل چون بمیرد اعتماد دارد.

33 Wisdom resteth in the heart of him that hath understanding: but that which is in the midst of fools is made known.

۳۳ حکمت در دل مرد فهیم ساکن می‌شود، امادر اندرون جاهلان آشکار می‌گردد.

34 Righteousness exalteth a nation: but sin is a reproach to any people.

۳۴ عدالت قوم را رفیع می‌گرداند، اما گناه برای قوم، عار است.

35 The king's favour is toward a wise servant: but his wrath is against him that causeth shame.

۳۵ رضامندی پادشاه بر خادم عاقل است، اماغضب او بر پست فطرتان.