1 Corinthians 15
1 Moreover, brethren, I declare unto you the glad tidings which I preached unto you, which also ye have received, and wherein ye stand;
Przyjaciele, chciałbym wam teraz przypomnieć dobrą nowinę, którą przekazałem wam, którą przyjęliście, której jesteście wierni,
2 By which also ye are saved, if ye keep in memory what I preached unto you, unless ye have believed in vain.
i która daje wam zbawienie—o ile trzymacie się tego, co wam głosiłem. Chyba że uwierzyliście na próżno…
3 For I delivered unto you first of all that which I also received, how that the Messiah died for our sins according to the scriptures;
Na samym początku przekazałem wam to, co sam przyjąłem, mianowicie że Chrystus umarł za nasze grzechy—zgodnie z zapowiedziami Pisma,
4 And that he was buried, and that he rose again the third day according to the scriptures:
że został pogrzebany, że trzeciego dnia zmartwychwstał—również zgodnie z Pismem,
5 And that he was seen of Kepha, then of the twelve:
i że ukazał się Piotrowi, a następnie pozostałym Dwunastu.
6 After that, he was seen of above five hundred brethren at once; of whom the greater part remain unto this present, but some are fallen asleep.
Później widziało Go równocześnie pięciuset wierzących, z których większość jeszcze żyje—niektórzy jednak już zmarli.
7 After that, he was seen of James; then of all the apostles.
Potem Jezus ukazał się Jakubowi i wszystkim innym apostołom.
8 And last of all he was seen of me also, as of one born out of due time.
Na samym końcu, jakby najmniej godnemu, ukazał się także mnie.
9 For I am the least of the apostles, that am not meet to be called an apostle, because I persecuted the assembly of Elohim.
Jestem bowiem najmniejszym z apostołów i nie powinienem nawet używać tego tytułu, gdyż prześladowałem kościół Boga.
10 But by the favour of YHWH I am what I am: and his favour which was bestowed upon me was not in vain; but I laboured more abundantly than they all: yet not I, but the favour of YHWH which was with me.
Tylko dzięki Jego łasce jestem więc tym, kim jestem—a łaska ta przyniosła owoce. Trudziłem się o wiele bardziej niż inni—oczywiście nie ja sam, zawsze bowiem Bóg wspierał mnie swoją łaską.
11 Therefore whether it were I or they, so we preach, and so ye believed.
Zresztą czy ja, czy inni, i tak głosimy tę samą dobrą nowinę, w którą wy uwierzyliście.
12 Now if the Messiah be preached that he rose from the dead, how say some among you that there is no resurrection of the dead?
Skoro więc głosimy zmartwychwstanie Chrystusa, to dlaczego niektórzy z was twierdzą, że coś takiego jak zmartwychwstanie w ogóle nie istnieje?
13 But if there be no resurrection of the dead, then is the Messiah not risen:
Jeśli nie istnieje, to i Chrystus nie zmartwychwstał.
14 And if the Messiah be not risen, then is our preaching vain, and your faith is also vain.
A jeśli On nie zmartwychwstał, to głoszenie dobrej nowiny nie ma sensu—i również wasza wiara jest pozbawiona podstaw.
15 Yea, and we are found false witnesses of YHWH; because we have testified of YHWH that he raised up the Messiah: whom he raised not up, if so be that the dead rise not.
W takiej sytuacji okazujemy się fałszywymi świadkami, bo twierdzimy, że Bóg ożywił z martwych Chrystusa. A nie mógł tego zrobić, skoro umarli nie zmartwychwstają.
16 For if the dead rise not, then is not the Messiah raised:
Jeśli umarli nie mogą powstać z martwych, Chrystus też nie zmartwychwstał.
17 And if the Messiah be not raised, your faith is vain; ye are yet in your sins.
A jeśli On nie ożył, niepotrzebnie Mu uwierzyliście i, co za tym idzie, nadal jesteście obciążeni waszymi grzechami.
18 Then they also which are fallen asleep in the Messiah are perished.
Ci zaś wierzący, którzy już zmarli, poszli na potępienie.
19 If in this life only we have hope in the Messiah, we are of all men most miserable.
Jeżeli nasza nadzieja w Chrystusie dotyczy tylko tego ziemskiego życia, to jesteśmy najbardziej godni pożałowania ze wszystkich ludzi.
20 But now is the Messiah risen from the dead, and become the firstfruits of them that slept.
Lecz Chrystus naprawdę zmartwychwstał—jako pierwszy z umarłych!
21 For since by man came death, by man came also the resurrection of the dead.
Skoro śmierć przyszła na świat z powodu człowieka—Adama, to również zmartwychwstanie przyjdzie przez Człowieka—Chrystusa.
22 For as in Adam all die, even so in the Messiah shall all be made alive.
Z powodu Adama wszyscy umierają, ale dzięki Chrystusowi wszyscy zmartwychwstaną.
23 But every man in his own order: the Messiah the firstfruits; afterward they that are the Messiah's at his coming.
Każdy we właściwym czasie: najpierw powstał z martwych Chrystus, w czasie Jego powrotu ożyją natomiast ci, którzy do Niego należą.
24 Then cometh the end, when he shall have delivered up the kingdom to YHWH, even the Father; when he shall have put down all rule and all authority and power.
Potem nastąpi koniec i Chrystus przekaże królestwo Bogu Ojcu, a wszelkie władze i potęgi przestaną istnieć.
25 For he must reign, till he hath put all enemies under his feet.
Chrystus ma bowiem panować do czasu, aż wszyscy Jego przeciwnicy padną u Jego stóp.
26 The last enemy that shall be destroyed is death.
Ostatnim pokonanym wrogiem będzie śmierć.
27 For he hath put all things under his feet. But when he saith, all things are put under him, it is manifest that he is excepted, which did put all things under him.
Bóg poddał bowiem wszystko władzy Chrystusa—oczywiście wszystko oprócz siebie samego, bo to On jest Tym, który poddał wszystko Chrystusowi.
28 And when all things shall be subdued unto him, then shall the Son also himself be subject unto him that put all things under him, that YHWH may be all in all.
Gdy więc już wszystko zostanie poddane Synowi Bożemu, wtedy także On przekaże władzę Ojcu, który dał Mu wszystko we władanie. Odtąd Bóg będzie obecny we wszystkich i będzie panował nad wszystkim.
29 Else what shall they do which are baptized for the dead, if the dead rise not at all? why are they then baptized for the dead?
Co robią ci, którzy przyjmują chrzest za zmarłych? Jeśli umarli w ogóle nie powstaną do życia, to jaki jest sens tego, co robią?
30 And why stand we in jeopardy every hour?
A my? Po co ciągle narażamy się na niebezpieczeństwa?
31 I protest by your rejoicing which I have in the Messiah Yahushua our Master, I die daily.
Przyjaciele—moja dumo w Chrystusie Jezusie, naszym Panu!—wiecie przecież, że codziennie ryzykuję życie.
32 If after the manner of men I have fought with beasts at Ephesus, what advantageth it me, if the dead rise not? let us eat and drink; for to morrow we die.
Po co, jak niewolnik na arenie, walczyłem z dzikimi bestiami w Efezie? Jeśli umarli nie zmartwychwstają, to: „Jedzmy i pijmy, bo jutro czeka nas śmierć!”
33 Be not deceived: evil communications corrupt good manners.
Nie dajcie się oszukać! „Złe towarzystwo prowadzi do rozwiązłości”.
34 Awake to righteousness, and sin not; for some have not the knowledge of Elohim: I speak this to your shame.
Opamiętajcie się i przestańcie grzeszyć! Niektórzy z was w ogóle nie znają Boga! Mówię to, aby was zawstydzić.
35 But some man will say, How are the dead raised up? and with what body do they come?
Ktoś może zapytać: „Jak umarli zmartwychwstaną? W jakich ciałach?”.
36 Thou fool, that which thou sowest is not quickened, except it die:
Niemądry człowieku! Żeby jakaś roślina wyrosła, najpierw musi zginąć ziarno, które zostało rzucone w ziemię.
37 And that which thou sowest, thou sowest not that body that shall be, but bare grain, it may chance of wheat, or of some other grain:
Nie siejesz przecież tego, co ma wyrosnąć, ale rzucasz w ziemię ziarno tej rośliny, na przykład pszenicy lub czegoś innego.
38 But Elohim giveth it a body as it hath pleased him, and to every seed his own body.
A Bóg, zgodnie ze swoją wolą, daje mu nową postać—każdemu rodzajowi ziarna inną.
39 All flesh is not the same flesh: but there is one kind of flesh of men, another flesh of beasts, another of fishes, and another of birds.
Dotyczy to nie tylko roślin. Inne ciała mają ludzie, inne zwierzęta, inne ptaki, a jeszcze inne ryby.
40 There are also celestial bodies, and bodies terrestrial: but the glory of the celestial is one, and the glory of the terrestrial is another.
Są ciała niebieskie i ciała ziemskie—każde z nich ma inne piękno.
41 There is one glory of the sun, and another glory of the moon, and another glory of the stars: for one star differeth from another star in glory.
Słońce ma swój blask, inne światło daje jednak księżyc, a jeszcze inne gwiazdy. A nawet one różnią się między sobą.
42 So also is the resurrection of the dead. It is sown in corruption; it is raised in incorruption:
Podobnie jest ze zmartwychwstaniem. Posiane jest ciało śmiertelne, a zmartwychwstanie ciało nieśmiertelne.
43 It is sown in dishonour; it is raised in glory: it is sown in weakness; it is raised in power:
Posiane jest ciało materialne—słabe i sprawiające wiele kłopotów,
44 It is sown a natural body; it is raised a spiritual body. There is a natural body, and there is a spiritual body.
a zmartwychwstanie ciało duchowe—pełne mocy i wspaniałe! Istnieją bowiem ciała materialne i ciała duchowe.
45 And so it is written, The first man Adam was made a living soul; the last Adam was made a quickening spirit.
Pismo mówi: „Adam, pierwszy człowiek, stał się istotą mającą życie”. Ale ostatni „Adam”—czyli Jezus—stał się duchem dającym życie!
46 Howbeit that was not first which is spiritual, but that which is natural; and afterward that which is spiritual.
Najpierw przyszedł ten, który miał ciało ziemskie. Potem dopiero przyszedł Ten, który ma ciało duchowe.
47 The first man is of the earth, earthy: the second man is Yahushua from heaven.
Adam, pierwszy człowiek, przyszedł z ziemi. Jezus, drugi Człowiek, przyszedł z nieba.
48 As is the earthy, such are they also that are earthy: and as is the heavenly, such are they also that are heavenly.
Ci, którzy żyją na ziemi, mają ciało podobne do Adama, człowieka z ziemi. Ci jednak, którzy należą do nieba, otrzymają ciała podobne do Jezusa, Człowieka z nieba.
49 And as we have borne the image of the earthy, we shall also bear the image of the heavenly.
Teraz jesteśmy podobni do ziemskiego Adama, ale będziemy podobni do niebiańskiego Chrystusa.
50 Now this I say, brethren, that flesh and blood cannot inherit the kingdom of YHWH; neither doth corruption inherit incorruption.
Zapewniam was, przyjaciele, że nikt nie wejdzie do królestwa Bożego w ludzkim, śmiertelnym ciele—to, co jest doczesne, nie może bowiem stać się częścią tego, co jest wieczne.
51 Behold, I shew you a mystery; We shall not all sleep, but we shall all be changed,
Pragnę wam jednak zdradzić wspaniałą tajemnicę: Nie wszyscy umrzemy, ale wszyscy otrzymamy nowe ciała.
52 In a moment, in the twinkling of an eye, at the last trump: for the trumpet shall sound, and the dead shall be raised incorruptible, and we shall be changed.
Stanie się to w jednej chwili, w mgnieniu oka, przy dźwięku ostatniej trąby. Gdy ona zabrzmi, zmarli powstaną do życia w nieśmiertelnych ciałach, a my, żywi, również otrzymamy nowe ciała.
53 For this corruptible must put on incorruption, and this mortal must put on immortality.
Bo to, co jest doczesne i śmiertelne, musi zostać zastąpione tym, co wieczne i nieśmiertelne.
54 So when this corruptible shall have put on incorruption, and this mortal shall have put on immortality, then shall be brought to pass the saying that is written, Death is swallowed up in victory.
Gdy więc nasze doczesne i śmiertelne ciała przemienią się w ciała wieczne i nieśmiertelne, wypełnią się słowa Pisma: „Zwycięstwo pochłonęło śmierć.
Gdzie jest triumf śmierci? Gdzie jest jej żądło?”. (Hadēs g86)
56 The sting of death is sin; and the strength of sin is the law.
Żądłem, którym śmierć zaatakowała ludzi, jest grzech, a Prawo ujawniło siłę grzechu.
57 But thanks be to YHWH, which giveth us the victory through our Master Yahushua the Messiah.
Dziękujmy jednak Bogu za to, że posłał Jezusa Chrystusa, naszego Pana, i pozwolił nam odnieść zwycięstwo!
58 Therefore, my beloved brethren, be ye stedfast, unmoveable, always abounding in the work of YHWH, forasmuch as ye know that your labour is not in vain in Him.
Moi kochani przyjaciele, bądźcie wytrwali i nieugięci, nieustannie oddani pracy dla Pana. I pamiętajcie, że wasz wysiłek jest cenny w Jego oczach i nie pójdzie na marne.
