Proverbs 8
1 DOTH not wisdom cry? and understanding put forth her voice?
Hindi ba nananawagan ang Karunungan? Hindi ba itinataas ng Pang-unawa ang kaniyang tinig?
2 She standeth in the top of high places, by the way in the places of the paths.
Sa mga taluktok ng bundok sa tabi ng daan, sa mga daang nagsasalubong, ang Karunungan ay naninindigan.
3 She crieth at the gates, at the entry of the city, at the coming in at the doors.
Sa tabi ng mga pasukan sa lungsod, malapit sa tarangkahan ng mga lungsod, siya ay nananawagan.
4 Unto you, O men, I call; and my voice is to the sons of man.
Mga mamamayan, tinatawag ko kayo at itinataas ko ang aking tinig sa mga anak ng sangkatauhan.
5 O ye simple, understand wisdom: and, ye fools, be ye of an understanding heart.
Kayong mga hindi naturuan, dapat ninyong maintindihan ang katalinuhan at kayong kinasusuklaman ang kaalaman, kayo ay dapat magkaroon ng isang maunawaing puso.
6 Hear; for I will speak of excellent things; and the opening of my lips shall be right things.
Makinig kayo at magsasalita ako ng mga mararangal na bagay at kapag bumuka ang aking mga bibig ay sasabihin ko kung ano ang tama—
7 For my mouth shall speak truth; and wickedness is an abomination to my lips.
dahil ang aking bibig ay nagsasalita kung ano ang mapagkakatiwalan, at ang aking mga labi ay napopoot sa kasamaan.
8 All the words of my mouth are in righteousness; there is nothing froward or perverse in them.
Lahat ng mga salita sa aking bibig ay makatarungan; walang baluktot at nakaliligaw sa kanila.
9 They are all plain to him that understandeth, and right to them that find knowledge.
Ang lahat ng aking mga salita ay matuwid para sa nakakaunawa; ang mga salita ko ay matuwid sa mga nakatatagpo ng kaalaman.
10 Receive my instruction, and not silver; and knowledge rather than choice gold.
Piliin ninyo ang aking katuruan kaysa sa pilak at kaalaman kaysa purong ginto.
11 For wisdom is better than rubies; and all the things that may be desired are not to be compared to it.
Dahil ako, ang Karunungan, ay mas mabuti kaysa sa mga hiyas; wala sa inyong ninanais ang maaaring maihalintulad sa akin.
12 I wisdom dwell with prudence, and find out knowledge of witty inventions.
Ako, ang Karunungan, ay namumuhay nang may Kabaitan, at aking taglay ang kaalaman at kahinahunan.
13 The fear of the Lord is to hate evil: pride, and arrogancy, and the evil way, and the froward mouth, do I hate.
Ang pagkatakot kay Yahweh ay para kapootan ang kasamaan — kinapopootan ko ang pagmamataas at kayabangan, ang masamang paraan, at malaswang pananalita — kinapopootan ko sila.
14 Counsel is mine, and sound wisdom: I am understanding; I have strength.
Mayroon akong mabuting payo at maayos na karunungan; mayroon akong mahusay na pananaw, at taglay ko ang kalakasan.
15 By me kings reign, and princes decree justice.
Sa pamamagitan ko, ang mga hari ay naghahari—pati na taong mararangal, at lahat ng mga namumuno ng makatarungan.
16 By me princes rule, and nobles, even all the judges of the earth.
Sa pamamagitan ko, ang mga prinsipe ay naghahari at ang mga mararangal at lahat ng namamahala nang may katarungan.
17 I love them that love me; and those that seek me early shall find me.
Mahal ko silang mga nagmamahal sa akin, at silang mga masisipag na humahanap sa akin ay matatagpuan ako.
18 Riches and honour are with me; yea, durable riches and righteousness.
Nasa akin ang mga kasaganaan at karangalan, walang maliw na kayamanan at katuwiran.
19 My fruit is better than gold, yea, than fine gold; and my revenue than choice silver.
Ang aking bunga ay mas mabuti pa kaysa ginto, mas mabuti pa kahit sa pinong ginto; ang aking ibinibigay ay mas mabuti pa sa purong pilak.
20 I lead in the way of righteousness, in the midst of the paths of judgment:
Lumalakad ako sa daan na matuwid, sa mga landas na patungo sa katarungan,
21 That I may cause those that love me to inherit substance; and I will fill their treasures.
para makapagbigay ako ng pamana sa mga nagmamahal sa akin at punuin ang kanilang mga imbakan ng yaman.
22 The Lord possessed me in the beginning of his way, before his works of old.
Nilikha ako ni Yahweh mula pa noong pasimula — ang una sa kaniyang mga ginawa noong unang panahon.
23 I was set up from everlasting, from the beginning, or ever the earth was.
Mula pa noong unang panahon, inilagay na ako sa pagkalalagyan—mula ng una, mula pa sa pasimula ng mundo.
24 When there were no depths, I was brought forth; when there were no fountains abounding with water.
Bago pa magkaroon ng mga karagatan, ako ay isinilang na—bago pa magkaroon ng mga bukal na may masaganang tubig, bago pa ilagay ang mga bundok,
25 Before the mountains were settled, before the hills was I brought forth:
at bago pa ang mga burol, ako ay ipinanganak na.
26 While as yet he had not made the earth, nor the fields, nor the highest part of the dust of the world.
Ipinanganak na ako bago pa likhain ni Yahweh ang lupa o mga bukirin, o kahit ang unang alikabok sa mundo.
27 When he prepared the heavens, I was there: when he set a compass upon the face of the depth:
Naroon na ako nang naitatag niya ang kalangitan, nang kaniyang ginuhit ang hangganan sa ibabaw ng kailaliman.
28 When he established the clouds above: when he strengthened the fountains of the deep:
Naroon na ako nang naitatag niya ang mga kalangitan sa itaas at nang ginawa niya ang mga bukal sa kalaliman.
29 When he gave to the sea his decree, that the waters should not pass his commandment: when he appointed the foundations of the earth:
Naroon na ako nang ginawa niya ang hangganan para sa dagat, kaya ang katubigan ay hindi kumalat lagpas kung saan niya iniutos, at kung saan niya inutos ilagay ang mga pundasyon ng lupa.
30 Then I was by him, as one brought up with him: and I was daily his delight, rejoicing always before him;
Ako ay nasa tabi niya, bilang isang dalubhasang manggagawa, at ako ang kanyang kasiyahan sa araw araw, laging nagagalak sa harap niya.
31 Rejoicing in the habitable part of his earth; and my delights were with the sons of men.
Nagagalak ako sa kanyang buong daigdig, at ang kasiyahan ko ay nasa sangkatauhan.
32 Now therefore hearken unto me, O ye children: for blessed are they that keep my ways.
At ngayon, aking mga anak na lalaki, makinig kayo sa akin, dahil silang mga nananatili sa aking mga pamamaraan ay magiging masaya.
33 Hear instruction, and be wise, and refuse it not.
Makinig kayo sa aking katuruan at maging marunong; huwag kaligtaan ito.
34 Blessed is the man that heareth me, watching daily at my gates, waiting at the posts of my doors.
Ang siyang nakikinig sa akin ay magiging masaya — nagmamasid bawat araw sa aking mga tarangkahan, naghihintay sa akin sa tabi ng mga pintuan ng aking tahanan.
35 For whoso findeth me findeth life, and shall obtain favour of the Lord.
Dahil ang sinumang nakakatagpo sa akin ay nakakatagpo ng buhay, at matatagpuan niya ang kagandahang loob ni Yahweh.
36 But he that sinneth against me wrongeth his own soul: all they that hate me love death.
Pero siya na nabibigong matagpuan ako ay pinapahamak ang kaniyang sarili; ang lahat ng namumuhi sa akin ay umiibig sa kamatayan.”
