Proverbs 29
1 HE, that being often reproved hardeneth his neck, shall suddenly be destroyed, and that without remedy.
Ang madalas na masaway na nagpapatigas ng kaniyang leeg, biglang mababali, at walang kagamutan.
2 When the righteous are in authority, the people rejoice: but when the wicked beareth rule, the people mourn.
Pagka ang matuwid ay dumadami, ang bayan ay nagagalak: nguni't pagka ang masama ay nagpupuno, ang bayan ay nagbubuntong-hininga.
3 Whoso loveth wisdom rejoiceth his father: but he that keepeth company with harlots spendeth his substance.
Ang umiibig ng karunungan ay nagpapagalak sa kaniyang ama: nguni't ang nakikisama sa mga patutot ay sumisira ng kaniyang tinatangkilik.
4 The king by judgment establisheth the land: but he that receiveth gifts overthroweth it.
Ang hari ay nagtatatag ng lupain sa pamamagitan ng kahatulan: nguni't ang humihingi ng suhol ay gumigiba.
5 A man that flattereth his neighbour spreadeth a net for his feet.
Ang tao na kunwang pumupuri sa kaniyang kapuwa naglalagay ng bitag sa kaniyang mga hakbang.
6 In the transgression of an evil man there is a snare: but the righteous doth sing and rejoice.
Sa pagsalangsang ng masamang tao ay may silo: nguni't ang matuwid ay umaawit at nagagalak.
7 The righteous considereth the cause of the poor: but the wicked regardeth not to know it.
Ang matuwid ay kumukuhang alam sa bagay ng dukha: ang masama ay walang unawang makaalam.
8 Scornful men bring a city into a snare: but wise men turn away wrath.
Ang mga mangduduwahaging tao ay naglalagay ng bayan sa liyab: nguni't ang mga pantas na tao ay nagaalis ng poot.
9 If a wise man contendeth with a foolish man, whether he rage or laugh, there is no rest.
Kung ang pantas ay magkaroon ng pakikipagtalo sa isang mangmang, magalit man o tumawa, ang mangmang ay hindi magkakaroon ng kapahingahan.
10 The bloodthirsty hate the upright: but the just seek his soul.
Ang mangbububo ng dugo ay nagtatanim sa sakdal: at tungkol sa matuwid, hinahanap nila ang kaniyang buhay.
11 A fool uttereth all his mind: but a wise man keepeth it in till afterwards.
Inihihinga ng mangmang ang buong galit niya: nguni't ang pantas ay nagpipigil at tumitiwasay.
12 If a ruler hearken to lies, all his servants are wicked.
Kung ang puno ay nakikinig sa kabulaanan, lahat niyang mga lingkod ay masasama.
13 The poor and the deceitful man meet together: the Lord lighteneth both their eyes.
Ang dukha at ang mamimighati ay nagsasalubong; pinapagniningas ng Panginoon ang mga mata nila kapuwa.
14 The king that faithfully judgeth the poor, his throne shall be established for ever.
Ang hari na humahatol na tapat sa dukha, ang kaniyang luklukan ay matatatag magpakailan man.
15 The rod and reproof give wisdom: but a child left to himself bringeth his mother to shame.
Ang pamalo at saway ay nagbibigay karunungan: nguni't ang batang binabayaan ay humihiya sa kaniyang ina.
16 When the wicked are multiplied, transgression increaseth: but the righteous shall see their fall.
Pagka ang masama ay dumadami, pagsalangsang ay dumadami: nguni't mamamasdan ng matuwid ang kanilang pagkabuwal.
17 Correct thy son, and he shall give thee rest; yea, he shall give delight unto thy soul.
Sawayin mo ang iyong anak, at bibigyan ka niya ng kapahingahan; Oo, bibigyan niya ng kaluguran ang iyong kaluluwa.
18 Where there is no vision, the people perish: but he that keepeth the law, happy is he.
Kung saan walang pangitain, ang bayan ay sumasama: nguni't siyang nagiingat ng kautusan ay maligaya siya.
19 A servant will not be corrected by words: for though he understand he will not answer.
Ang alipin ay hindi masasaway ng mga salita: sapagka't bagaman nalalaman niya ay hindi siya makikinig.
20 Seest thou a man that is hasty in his words? there is more hope of a fool than of him.
Nakikita mo ba ang tao, na nagmamadali sa kaniyang mga salita? May pagasa pa sa mangmang kay sa kaniya.
21 He that delicately bringeth up his servant from a child shall have him become his son at the length.
Siyang maingat na nagpalaki ng kaniyang lingkod mula sa pagkabata, magiging anak niya siya sa kawakasan.
22 An angry man stirreth up strife, and a furious man aboundeth in transgression.
Ang taong magagalitin ay humihila ng kaalitan, at ang mainiting tao ay nananagana sa pagsalangsang.
23 A man’s pride shall bring him low: but honour shall uphold the humble in spirit.
Ang kapalaluan ng tao ay magbababa sa kaniya: nguni't ang may mapagpakumbabang diwa ay magtatamo ng karangalan.
24 Whoso is partner with a thief hateth his own soul: he heareth cursing, and bewrayeth it not.
Ang nakikisama sa isang magnanakaw ay nagtatanim sa kaniyang sariling kaluluwa: siya'y nakakarinig ng sumpa at hindi umiimik.
25 The fear of man bringeth a snare: but whoso putteth his trust in the Lord shall be safe.
Ang pagkatakot sa tao ay nagdadala ng silo: nguni't ang naglalagak ng kaniyang tiwala sa Panginoon ay maliligtas.
26 Many seek the ruler’s favour; but every man’s judgment cometh from the Lord.
Marami ang nagsisihanap ng lingap ng pinuno: nguni't ang kahatulan ng tao ay nagmumula sa Panginoon.
27 An unjust man is an abomination to the just: and he that is upright in the way is abomination to the wicked.
Ang di ganap na tao ay karumaldumal sa matuwid: at ang matuwid sa lakad ay karumaldumal sa masama.
