Proverbs 6
1 My son, if you be surety for your friend, if you have stricken your hand with a stranger,
Anak ko, kung ikaw ay naging mananagot sa iyong kapuwa, kung iyong ikinamay ang iyong kamay sa di kilala,
2 You are snared with the words of your mouth, you are taken with the words of your mouth.
Ikaw ay nasilo ng mga salita ng iyong bibig, ikaw ay nahuli ng mga salita ng iyong bibig.
3 Do this now, my son, and deliver yourself, when you are come into the hand of your friend; go, humble yourself, and make sure your friend.
Gawin mo ito ngayon, anak ko, at lumigtas ka, yamang ikaw ay nahulog sa kamay ng iyong kapuwa: yumaon ka, magpakababa ka, at mangayupapa ka sa iyong kapuwa.
4 Give not sleep to your eyes, nor slumber to your eyelids.
Huwag mong bigyan ng tulog ang iyong mga mata. O magpaidlip man sa iyong mga talukap-mata.
5 Deliver yourself as a roe from the hand of the hunter, and as a bird from the hand of the fowler.
Lumigtas ka na parang usa sa kamay ng mangangaso, at parang ibon sa kamay ng mamimitag.
6 Go to the ant, you sluggard; consider her ways, and be wise:
Pumaroon ka sa langgam, ikaw na tamad; masdan mo ang kaniyang mga lakad at magpakapantas ka:
7 Which having no guide, overseer, or ruler,
Na bagaman walang pangulo, tagapamahala, o pinuno,
8 Provides her meat in the summer, and gathers her food in the harvest.
Naghahanda ng kaniyang pagkain sa taginit, at pinipisan ang kaniyang pagkain sa pagaani.
9 How long will you sleep, O sluggard? when will you arise out of your sleep?
Hanggang kailan matutulog ka, Oh tamad? Kailan ka babangon sa iyong pagkakatulog?
10 Yet a little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep:
Kaunti pang pagkakatulog, kaunti pang pagkaidlip, kaunti pang paghahalukipkip ng mga kamay upang matulog:
11 So shall your poverty come as one that travels, and your want as an armed man.
Sa gayo'y ang iyong karalitaan ay darating na parang magnanakaw, at ang iyong kasalatan na parang lalaking may sandata.
12 A naughty person, a wicked man, walks with a fraudulent mouth.
Taong walang kabuluhan, taong masama, ay siya na lumalakad na may masamang bibig;
13 He winks with his eyes, he speaks with his feet, he teaches with his fingers;
Na kumikindat ng kaniyang mga mata, na nagsasalita ng kaniyang mga paa, na nagsasalita ng kaniyang mga daliri;
14 Frowardness is in his heart, he devises mischief continually; he sows discord.
Pagdaraya ay nasa kaniyang puso, siya'y laging kumakatha ng kasamaan; siya'y naghahasik ng pagtatalo.
15 Therefore shall his calamity come suddenly; suddenly shall he be broken without remedy.
Kaya't darating na bigla ang kaniyang kasakunaan; sa kabiglaanan ay mababasag siya, at walang kagamutan.
16 These six things does the LORD hate: yes, seven are an abomination to him:
May anim na bagay na ipinagtatanim ng Panginoon; Oo, pito na mga kasuklamsuklam sa kaniya:
17 A proud look, a lying tongue, and hands that shed innocent blood,
Mga palalong mata, sinungaling na dila, at mga kamay na nagbububo ng walang salang dugo;
18 An heart that devises wicked imaginations, feet that be swift in running to mischief,
Puso na kumakatha ng mga masamang akala, mga paa na matulin sa pagtakbo sa kasamaan;
19 A false witness that speaks lies, and he that sows discord among brothers.
Sinungaling na saksi na nagsasalita ng kabulaanan, at ang naghahasik ng pagtatalo sa gitna ng magkakapatid.
20 My son, keep your father’s commandment, and forsake not the law of your mother:
Anak ko, ingatan mo ang utos ng iyong ama, at huwag mong kalimutan ang kautusan ng iyong ina:
21 Bind them continually on your heart, and tie them about your neck.
Ikintal mong lagi sa iyong puso, itali mo sa iyong leeg.
22 When you go, it shall lead you; when you sleep, it shall keep you; and when you wake, it shall talk with you.
Pagka ikaw ay lumalakad, papatnubay sa iyo; pagka ikaw ay natutulog, babantay sa iyo; at pagka ikaw ay gumigising, makikipagusap sa iyo.
23 For the commandment is a lamp; and the law is light; and reproofs of instruction are the way of life:
Sapagka't ang utos ay tanglaw; at ang kautusan ay liwanag; at ang mga saway na turo ay daan ng buhay:
24 To keep you from the evil woman, from the flattery of the tongue of a strange woman.
Upang ingatan ka sa masamang babae, Sa tabil ng dila ng di kilala.
25 Lust not after her beauty in your heart; neither let her take you with her eyelids.
Huwag mong pitahin ang kaniyang kagandahan sa iyong puso; at huwag ka mang hulihin niya ng kaniyang mga talukap-mata.
26 For by means of a whorish woman a man is brought to a piece of bread: and the adulteress will hunt for the precious life.
Sapagka't dahil sa isang masamang babae ay walang naiiwan sa lalake kundi isang putol na tinapay: at hinuhuli ng mangangalunya ang mahalagang buhay.
27 Can a man take fire in his bosom, and his clothes not be burned?
Makakukuha ba ng apoy ang tao sa kaniyang sinapupunan, at hindi masusunog ang kaniyang mga suot?
28 Can one go on hot coals, and his feet not be burned?
O makalalakad ba ang sinoman sa mga mainit na baga, at ang kaniyang mga paa ay hindi mapapaso?
29 So he that goes in to his neighbor’s wife; whoever touches her shall not be innocent.
Gayon ang sumisiping sa asawa ng kaniyang kapuwa; sinomang humipo ay hindi maaaring di parusahan.
30 Men do not despise a thief, if he steal to satisfy his soul when he is hungry;
Hindi hinahamak ng mga tao ang magnanakaw kung siya'y nagnanakaw, upang busugin siya pagka siya'y gutom:
31 But if he be found, he shall restore sevenfold; he shall give all the substance of his house.
Nguni't kung siya'y masumpungan, isasauli niyang makapito; kaniyang ibibigay ang lahat na laman ng kaniyang bahay.
32 But whoever commits adultery with a woman lacks understanding: he that does it destroys his own soul.
Siyang nagkakamit ng pangangalunya sa isang babae ay walang bait: ang gumagawa niyaon ay nagpapahamak sa kaniyang sariling kaluluwa.
33 A wound and dishonor shall he get; and his reproach shall not be wiped away.
Mga sugat at kasiraang puri ang tatamuhin niya; at ang kaniyang kapintasan ay hindi mapapawi.
34 For jealousy is the rage of a man: therefore he will not spare in the day of vengeance.
Sapagka't ang paninibugho ay pagiinit ng tao; at hindi siya magpapatawad sa kaarawan ng panghihiganti.
35 He will not regard any ransom; neither will he rest content, though you give many gifts.
Hindi niya pakukundanganan ang anomang tubos; ni magpapahinga man siyang tuwa, bagaman ikaw ay magbigay ng maraming suhol.
