Proverbs 17
1 Better is a dry morsel, and quietness therewith, than an house full of sacrifices with strife.
Mas mabuti na magkaroon ng tahimik na may isang subong tuyong tinapay kaysa sa isang bahay na puno ng kapistahan na mayroong pagkaka-alitan.
2 A wise servant shall have rule over a son that causes shame, and shall have part of the inheritance among the brothers.
Ang isang matalinong alipin ay mamamahala sa isang anak na gumagawa ng kahihiyan at makikibahagi ng mana gaya ng isa sa magkakapatid.
3 The fining pot is for silver, and the furnace for gold: but the LORD tries the hearts.
Ang tunawan ng metal ay para sa pilak at ang hurno ay para sa ginto, ngunit dinadalisay ni Yahweh ang mga puso.
4 A wicked doer gives heed to false lips; and a liar gives ear to a naughty tongue.
Ang taong gumagawa ng masama ay nakikinig sa mga taong nagsasalita ng kasamaan; Ang sinungaling ay nagbibigay pansin sa mga taong nagsasalita ng mga masasamang bagay.
5 Whoever mocks the poor reproaches his Maker: and he that is glad at calamities shall not be unpunished.
Ang sinumang nanglalait sa mahirap ay hinahamak ang kanyang Tagapaglikha, at ang taong nagagalak sa kasawian ay hindi makakaligtas sa kaparusahan.
6 Children’s children are the crown of old men; and the glory of children are their fathers.
Ang mga apo ay korona ng mga matatanda, at ang mga magulang ay nagbibigay dangal sa kanilang mga anak.
7 Excellent speech becomes not a fool: much less do lying lips a prince.
Ang mahusay na pananalita ay hindi angkop para sa isang mangmang; lalong hindi angkop ang mga labing sinungaling para sa isang maharlika.
8 A gift is as a precious stone in the eyes of him that has it: wherever it turns, it prospers.
Ang suhol ay parang isang mahikang-bato sa isang nagbibigay nito; saan man siya dumako, siya ay magtatagumpay.
9 He that covers a transgression seeks love; but he that repeats a matter separates very friends.
Ang sinumang nagpapaumanhin sa paglabag ay naghahanap ng pagmamahal, pero ang sinumang umuulit sa isang bagay ay nagpapalayo sa mga malalapit na kaibigan.
10 A reproof enters more into a wise man than an hundred stripes into a fool.
Ang pagsaway ay taimtim na tumutungo sa isang tao na may pang-unawa kaysa sa isang daang dagok sa isang hangal.
11 An evil man seeks only rebellion: therefore a cruel messenger shall be sent against him.
Ang masamang tao ay naghahanap lamang ng himagsikan, kaya ang isang malupit na mensahero ay ipapadala laban sa kaniya.
12 Let a bear robbed of her whelps meet a man, rather than a fool in his folly.
Mabuti pa na makasalubong ang isang inahing oso na ninakawan ng anak kaysa makatagpo ng isang mangmang sa kanyang kahangalan.
13 Whoever rewards evil for good, evil shall not depart from his house.
Kung ang isang tao ay nagbabalik ng masama para sa mabuti, hindi kailanman iiwan ng kasamaan ang kaniyang tahanan.
14 The beginning of strife is as when one lets out water: therefore leave off contention, before it be meddled with.
Ang simula ng hindi pagkakasundo ay gaya ng isang taong nagpapakawala ng tubig sa lahat ng dako, kaya lumayo ka sa mga pagtatalo bago ito magsimula.
15 He that justifies the wicked, and he that condemns the just, even they both are abomination to the LORD.
Ang sinumang nagpapawalang-sala sa mga masasamang tao o humahatol sa mga taong gumagawa ng tama—kapwa ang mga taong ito ay karumal-dumal kay Yahweh.
16 Why is there a price in the hand of a fool to get wisdom, seeing he has no heart to it?
Bakit kailangang magbayad ng salapi ang isang mangmang para matuto tungkol sa karunungan, kung wala naman siyang kakayahang matutunan ito?
17 A friend loves at all times, and a brother is born for adversity.
Ang kaibigan ay mapagmahal sa lahat ng oras, at ang kapatid ay isinilang para sa mga oras ng kaguluhan.
18 A man void of understanding strikes hands, and becomes surety in the presence of his friend.
Ang taong walang isip ay gumagawa ng mga pangakong kailangang tuparin at mananagot sa mga utang ng kaniyang kapwa.
19 He loves transgression that loves strife: and he that exalts his gate seeks destruction.
Ang sinuman na nagmamahal sa mga hidwaan ay nagmamahal sa kasalanan; Ang taong gumagawa ng mataas na pintuan ay sanhi para ang buto ay mapilayan.
20 He that has a fraudulent heart finds no good: and he that has a perverse tongue falls into mischief.
Ang taong may mandarayang puso ay walang mabuting bagay na matatagpuan. Ang taong may napakasamang dila ay nahuhulog sa kapahamakan.
21 He that begets a fool does it to his sorrow: and the father of a fool has no joy.
Kung sinumang umanak ng isang hangal ay magdudulot ng kapighatian sa kanyang sarili; Kung sinumang umaruga ng isang hangal ay hindi makakapagdiwang.
22 A merry heart does good like a medicine: but a broken spirit dries the bones.
Ang isang masayahing puso ay mainam na gamot, pero ang mabigat na kalooban ay nakakatuyo ng mga buto.
23 A wicked man takes a gift out of the bosom to pervert the ways of judgment.
Ang masamang tao ay tumatanggap ng suhol na palihim para iligaw ang mga daan ng katarungan.
24 Wisdom is before him that has understanding; but the eyes of a fool are in the ends of the earth.
Ang taong mayroong pang-unawa ay itinutuon ang kanyang mukha sa karunungan, pero ang mga mata ng isang hangal ay nakatuon sa dulo ng daigdig.
25 A foolish son is a grief to his father, and bitterness to her that bore him.
Ang isang mangmang na anak ay pighati sa kanyang ama at kapaitan sa babaeng nagsilang sa kanya,
26 Also to punish the just is not good, nor to strike princes for equity.
At saka, hindi kailanman mabuting parusahan ang sinumang gumagawa ng tama; ni hindi mabuting paluin ang mga taong marangal na taglay ang katapatan.
27 He that has knowledge spares his words: and a man of understanding is of an excellent spirit.
Ang isang may kaalaman ay gumagamit ng kaunting mga salita at ang mahinahon ay may pang-unawa.
28 Even a fool, when he holds his peace, is counted wise: and he that shuts his lips is esteemed a man of understanding.
Kahit ang isang mangmang ay iisiping marunong kapag siya ay nananahimik; kung pinapanatili niyang tikom ang kaniyang bibig, siya ay itinuturing na matalino.
