Luke 6
1 And it came to pass on the second sabbath after the first, that he went through the corn fields; and his disciples plucked the ears of corn, and did eat, rubbing them in their hands.
Usa niana ka adlaw nga igpapahulay, samtang naglakaw siya agi sa kaumahan sa trigo, ang iyang mga tinun-an nangutlog mga uhay ug nangaon niini, nga ilang gikusokuso diha sa ilang mga kamot.
2 And certain of the Pharisees said to them, Why do you that which is not lawful to do on the sabbath days?
Apan ang uban sa mga Fariseo miingon, "Nganong gibuhat man ninyo ang dili matarung pagabuhaton sulod sa adlaw nga igpapahulay sumala sa kasugoan?"
3 And Jesus answering them said, Have you not read so much as this, what David did, when himself was an hungered, and they which were with him;
Si Jesus mitubag kanila, "Wala ba kamo makabasa mahitungod sa gibuhat ni David sa diha nga gigutom siya ug ang iyang mga kauban:
4 How he went into the house of God, and did take and eat the show bread, and gave also to them that were with him; which it is not lawful to eat but for the priests alone?
naunsa nga misulod man siya sa balay sa Dios, ug mikuha ug mikaon sa mga tinapay-nga-binutang-sa-atubangan-sa-Dios, nga supak man unta sa kasugoan ang pagkaon niini ni bisan kinsa gawas sa mga sacerdote lamang, ug nanghatag usab siya niini ngadto sa mga kauban niya?"
5 And he said to them, That the Son of man is Lord also of the sabbath.
Ug siya miingon kanila, "Ang Anak sa Tawo agalon kang kinsa nailalum ang adlaw nga igpapahulay."
6 And it came to pass also on another sabbath, that he entered into the synagogue and taught: and there was a man whose right hand was withered.
Ug sa lain na usab nga adlaw nga igpapahulay, sa paghisulod niya sa sinagoga ug nagpanudlo siya, didtoy usa ka tawo kinsang kamot nga too nakuyos.
7 And the scribes and Pharisees watched him, whether he would heal on the sabbath day; that they might find an accusation against him.
Ug ang mga escriba ug mga Fariseo naniid kang Jesus kon mang-ayo ba siyag sakit sulod sa adlaw nga igpapahulay, aron makakita silag ikasumbong batok kaniya.
8 But he knew their thoughts, and said to the man which had the withered hand, Rise up, and stand forth in the middle. And he arose and stood forth.
Apan siya nasayud sa ilang mga hunahuna, ug siya miingon sa tawo nga may kamot nga nakuyos, "Umari ka ug tindog diri." Ug siya mibangon ug mitindog didto.
9 Then said Jesus to them, I will ask you one thing; Is it lawful on the sabbath days to do good, or to do evil? to save life, or to destroy it?
Ug si Jesus miingon kanila, "Mangutana ako kaninyo, uyon ba sa kasugoan ang pagbuhat sa makaayo o anga pagbuhat sa makadaut sulod sa adlaw nga igpapahulay, ang pagluwas ug kinabuhi o ang paglaglag niini?"
10 And looking round about on them all, he said to the man, Stretch forth your hand. And he did so: and his hand was restored whole as the other.
Ug miliraw siya sa pagsud-ong kanilang tanan, ug unya miingon siya sa tawo, "Ituy-od ang imong kamot." Iyang gihimo kini, ug ang iyang kamot nahiulian.
11 And they were filled with madness; and communed one with another what they might do to Jesus.
Apan sila napuno sa kapungot ug ilang gipanagsabutan kon unsay ilang pagabuhaton kang Jesus.
12 And it came to pass in those days, that he went out into a mountain to pray, and continued all night in prayer to God.
Ug niadtong mga adlawa si Jesus miadto sa kabungturan aron sa pag-ampo; ug sa tibuok gabii siya nagpadayon sa pag-ampo ngadto sa Dios.
13 And when it was day, he called to him his disciples: and of them he chose twelve, whom also he named apostles;
Ug sa pagkaadlaw na, gitawag niya ang iyang mga tinun-an, ug gikan kanila iyang gipili ang Napulog-Duha nga iyang ginganlan nga mga apostoles.
14 Simon, (whom he also named Peter, ) and Andrew his brother, James and John, Philip and Bartholomew,
Kini sila mao si Simon, nga iyang ginganlan si Pedro, ug si Andres nga igsoon ni Simon, ug si Santiago, ug si Juan, ug si Felipe, ug si Bartolome,
15 Matthew and Thomas, James the son of Alphaeus, and Simon called Zelotes,
ug si Mateo, ug si Tomas, ug si Santiago nga anak ni Alfeo, ug si Simon nga ginganlan ug Zelote,
16 And Judas the brother of James, and Judas Iscariot, which also was the traitor.
ug si Judas nga anak ni Santiago, ug si Judas Iscariote nga nahimong mabudhion.
17 And he came down with them, and stood in the plain, and the company of his disciples, and a great multitude of people out of all Judaea and Jerusalem, and from the sea coast of Tyre and Sidon, which came to hear him, and to be healed of their diseases;
Unya milugsong siya uban kanila ug mitindog sa usa ka dapit nga patag, kinuyogan sa usa ka dakung panon sa iyang mga tinun-an ug sa hilabihan kadaghang mga tawo nga gikan sa tibuok Judea ug sa Jerusalem ug sa kabaybayonan sa Tiro ug sa Sidon, nga nanagpanugok aron sa pagpatalinghug kaniya ug sa pagpaayo gikan sa ilang mga sakit;
18 And they that were vexed with unclean spirits: and they were healed.
ug nangaayo ang mga gisakit sa mga mahugaw nga espiritu.
19 And the whole multitude sought to touch him: for there went virtue out of him, and healed them all.
Ug ang tibuok panon sa katawhan naninguha sa paghikap kaniya, kay gikan kaniya may gahum nga migula ug nag-ayo kanilang tanan.
20 And he lifted up his eyes on his disciples, and said, Blessed be you poor: for yours is the kingdom of God.
Unya giyahat niya ang iyang mga mata ngadto sa iyang mga tinun-an ug miingon:
21 Blessed are you that hunger now: for you shall be filled. Blessed are you that weep now: for you shall laugh.
"Bulahan kamong mga gigutom karon, kay pagabusgon ra unya kamo.
22 Blessed are you, when men shall hate you, and when they shall separate you from their company, and shall reproach you, and cast out your name as evil, for the Son of man’s sake.
"Bulahan kamo sa diha nga pagadumtan kamo sa mga tawo ug pagaayran kamo ug panamastamasan kamo, ug igasalikway ang inyong ngalan ingon nga dautan, tungod sa Anak sa Tawo!
23 Rejoice you in that day, and leap for joy: for, behold, your reward is great in heaven: for in the like manner did their fathers to the prophets.
Ikalipay ninyo ang maong panahon, ug pagluksolukso kamo sa kasadya, kay tan-awa, daku ang inyong balus didto sa langit; kay ang mga profeta gibuhatan man sa ingon nga paagi sa mga ginikanan sa maong mga tawo.
24 But woe to you that are rich! for you have received your consolation.
"Apan alaut kamong mga dato, kay tapus na ninyo madawat ang inyong kalipay.
25 Woe to you that are full! for you shall hunger. Woe to you that laugh now! for you shall mourn and weep.
"Alaut kamong mga busog karon, kay panggutomon ra unya kamo.
26 Woe to you, when all men shall speak well of you! for so did their fathers to the false prophets.
"Alaut kamo sa diha nga ang tanang mga tawo magasultig maayo mahitungod kaninyo, kay ang mga mini nga profeta gibuhatan man sa ingon nga paagi sa mga ginikanan sa maong mga tawo.
27 But I say to you which hear, Love your enemies, do good to them which hate you,
" " Apan sultihan ko kamong mga nanagpaminaw, Higugmaa ninyo ang inyong mga kaaway, buhati ninyog maayo ang mga managdumot kaninyo.
28 Bless them that curse you, and pray for them which spitefully use you.
Panalangini ninyo ang mga magapanghimaraut kaninyo, ug pag-ampo kamo alang sa mga magapasipala kaninyo.
29 And to him that smites you on the one cheek offer also the other; and him that takes away your cloak forbid not to take your coat also.
Kaniya nga mosagpa kanimo sa aping, itahan mo usab ang pikas, ug kaniya nga moagaw sa imong kupo ayaw usab pag-ihikaw ang imong kamisola.
30 Give to every man that asks of you; and of him that takes away your goods ask them not again.
Hatagi ang tanang mangayo kanimo, ug siya nga magakuha sa imong mga butang ayaw pagbawii niini.
31 And as you would that men should do to you, do you also to them likewise.
Ug buhati ang mga tawo sa buot ninyo nga ilang pagabuhaton kaninyo.
32 For if you love them which love you, what thank have you? for sinners also love those that love them.
"Ug kon mao ray inyong higugmaon ang mga nahigugma kaninyo, unsa may dungog ninyo? Kay bisan gani ang mga makasasala nagahigugma man sa mga nagahigugma kanila.
33 And if you do good to them which do good to you, what thank have you? for sinners also do even the same.
Ug kon mao ray inyong buhatan ug maayo ang mga nagabuhat ug maayo kaninyo, unsa may dungog ninyo? Kay bisan gani ang mga makasasala nagabuhat man sa ingon.
34 And if you lend to them of whom you hope to receive, what thank have you? for sinners also lend to sinners, to receive as much again.
Ug kon ang inyong pahulamon mao ra ang mga tawo nga adunay inyong mapaabut nga madawat gikan kanila, unsa may dungog ninyo? Bisan gani ang mga makasasala magapahulam man ngadto sa mga makasasalam nga magapaabut nga makadawat a usab ug sama sa gipahulam.
35 But love you your enemies, and do good, and lend, hoping for nothing again; and your reward shall be great, and you shall be the children of the Highest: for he is kind to the unthankful and to the evil.
Apan higugmaa ninyo ang inyong mga kaaway, ug buhati silag maayo, ug pahulama sila sa walay pagpaabut ug bisan unsa gikan kanila; ug daku unya ang inyong balus, ug kamo mahimong mga anak sa Labing Halangdon; kay siya mapuanguron man bisan sa mga tawong walay igabalus ug sa mga dautan.
36 Be you therefore merciful, as your Father also is merciful.
Magmaloloy-on kamo, maingon nga maloloy-on man ang inyong Amahan.
37 Judge not, and you shall not be judged: condemn not, and you shall not be condemned: forgive, and you shall be forgiven:
" " Ayaw kamo pagpanghukom sa uban, ug kamo dili nila pagahukman; ayaw ninyo sila pagpakasad-a, ug kamo dili nila pagapakasad-on; pagpasaylo, ug pagapasayloon kamo.
38 Give, and it shall be given to you; good measure, pressed down, and shaken together, and running over, shall men give into your bosom. For with the same measure that you mete with it shall be measured to you again.
"Panghatag kamo, ug kamo pagahatagan; ang takus nga pinaugdo, dinasok ug tinantan, ug magaawas, igabutang ra unya diha sa inyong sabakan. Kay ang takus nga inyong igahatag mao usab unya ang takus nga inyong pagadawaton."
39 And he spoke a parable to them, Can the blind lead the blind? shall they not both fall into the ditch?
"Ug sila iya usab nga gisuginlan niining usa ka sambingay: " Makahimo ba ugod ang usa ka buta sa pagguyod sa laing buta? Dili ba mangahulog silang duha ngadto sa gahong?
40 The disciple is not above his master: but every one that is perfect shall be as his master.
Ang tinun-an dili labaw sa iyang magtutudlo, apan ang matag-usa nga katudloan sa hingpit mahisama sa iyang magtutudlo.
41 And why behold you the mote that is in your brother’s eye, but perceive not the beam that is in your own eye?
Nganong tan-awon mo man ang puling nga anaa sa mata sa imong igsoon, ug wala hinoon nimo tagda ang troso nga anaa sa kaugalingon mong mata?
42 Either how can you say to your brother, Brother, let me pull out the mote that is in your eye, when you yourself behold not the beam that is in your own eye? You hypocrite, cast out first the beam out of your own eye, and then shall you see clearly to pull out the mote that is in your brother’s eye.
Ug unsaon mo man sa pagpakaingon sa imong igsoon, `Igsoon, ambi, kuhiton ko kanang puling gikan sa imong mata,' nga dili ka man gani makakita sa troso nga anaa sa kaugalingon mong mata? Maut! Kuhaa una ang troso nga anaa sa kaugalingon mong mata, ug unya makakita ka na pag-ayo sa pagkuhit sa puling gikan sa mata sa imong igsoon.
43 For a good tree brings not forth corrupt fruit; neither does a corrupt tree bring forth good fruit.
"Kay walay maayong kahoy nga magapamungag mga bungang walay pulos, ni may kahoy nga walay pulos nga magapamungag bungang maayo;
44 For every tree is known by his own fruit. For of thorns men do not gather figs, nor of a bramble bush gather they grapes.
kay ang matag-kahoy maila pinaagi sa iyang bunga. Kay walay mga igos nga anha popoa gikan sa kasampinitan, ni mga parras gikan sa kadyapaan.
45 A good man out of the good treasure of his heart brings forth that which is good; and an evil man out of the evil treasure of his heart brings forth that which is evil: for of the abundance of the heart his mouth speaks.
Ang maayong tawo, gikan sa maayong bahandi sa iyang kasingkasing, magapagulag maayo; apan ang dautang tawo, gikan sa iyang dautang bahandi, magapagulag dautan; kay gikan sa kadagaya sa kasingkasing magasulti ang iyang baba.
46 And why call you me, Lord, Lord, and do not the things which I say?
"Nganong motawag man kamo kanako nga `Ginoo, Ginoo,' apan dili mobuhat sa ginasugo ko kaninyo?
47 Whoever comes to me, and hears my sayings, and does them, I will show you to whom he is like:
Ang matag-usa nga magaduol kanako ug magapatalinghug sa akong mga pulong ug magabuhat niini, ipakita ko kaninyo kon sa unsa siya mahisama:
48 He is like a man which built an house, and dig deep, and laid the foundation on a rock: and when the flood arose, the stream beat vehemently on that house, and could not shake it: for it was founded on a rock.
siya mahisama sa usa ka tawo nga nagtukod ug balay, nga nagkalot ug lalum, ug nagpahiluna sa patukoranan diha sa ibabaw sa bato; ug sa pag-abut sa baha, ang bul-og mihasmag niadtong balaya, apan wala makatay-og niini, kay kini maayo man nga pagkatukod.
49 But he that hears, and does not, is like a man that without a foundation built an house on the earth; against which the stream did beat vehemently, and immediately it fell; and the ruin of that house was great.
"Apan siya nga magapatalinghug ug dili magabuhat niini, mahisama siya sa usa ka tawo nga nagtukod sa iyang balay nga walay patukoranan diha sa yuta; kini gihasmagan sa bul-og dihadiha napukan, ug daku gayud ang pagkagun-ob niadtong balaya."
