Proverbs 4
1 Hear, ye children, the instruction of a father, and attend to know understanding.
Mga anak, paminaw sa pagpanudlo sa amahan, ug patalinghogi aron mahibaloan ninyo kung unsa ang panabot.
2 For I give you good doctrine; forsake ye not my teaching.
Hatagan ko kamo ug maayo nga mga pagpanudlo; ayaw talikdi ang akong pagpanudlo.
3 For I was a son unto my father, tender and an only one in the sight of my mother.
Sa dihang bata pa ako diha sa akong amahan, huyang ug nag-inusarang anak sa akong inahan,
4 And he taught me, and said unto me: 'Let thy heart hold fast my words, keep my commandments, and live;
gitudloan niya ako ug miingon kanako, “Kupti dayon sa imong kasingkasing ang akong mga pulong; tumana ang akong mga mando ug pagkinabuhi.
5 Get wisdom, get understanding; forget not, neither decline from the words of my mouth;
Batoni ang kaalam ug pagpanabot; ayaw kalimti ug ayaw isalikway ang mga pulong sa akong baba;
6 Forsake her not, and she will preserve thee; love her, and she will keep thee.
ayaw biyai ang kaalam ug magbantay siya kanimo; higugmaa siya ug panalipdan ka niya.
7 The beginning of wisdom is: Get wisdom; yea, with all thy getting get understanding.
Ang kaalam mao ang mahinungdanong butang, busa batoni ang kaalam ug gastoha ang tanan kanimo aron makab-ot nimo ang panabot.
8 Extol her, and she will exalt thee; she will bring thee to honour, when thou dost embrace her.
Pangandoya ang kaalam ug bayawon ka niya; pasidunggan ka niya kung gakson mo siya.
9 She will give to thy head a chaplet of grace; a crown of glory will she bestow on thee.'
Pagapurong-purongan ka niya ug kadungganan sa imong ulo; hatagan ka niya ug matahom nga korona.”
10 Hear, O my son, and receive my sayings; and the years of thy life shall be many.
Akong anak, paminaw ug patalinghogi ang akong mga pulong, ug makabaton ka ug daghang katuigan sa imong kinabuhi.
11 I have taught thee in the way of wisdom; I have led thee in paths of uprightness.
Giyahan ko ikaw sa dalan sa kaalam; tultolan ko ikaw sa tul-id nga mga agianan.
12 When thou goest, thy step shall not be straitened; and if thou runnest, thou shalt not stumble.
Sa imong paglakaw, walay mobabag sa imong dalan ug kung ikaw modagan, dili ka mapandol.
13 Take fast hold of instruction, let her not go; keep her, for she is thy life.
Kupti ang pagpanton, ayaw kini buhii; panalipdi kini, kay mao kini ang imong kinabuhi.
14 Enter not into the path of the wicked, and walk not in the way of evil men.
Ayaw sunda ang agianan sa daotan ug ayaw paglakaw sa dalan niadtong nagbuhat sa daotan.
15 Avoid it, pass not by it; turn from it, and pass on.
Likayi kini, ayaw pag-adto niini; talikod gikan niini ug lakaw sa laing dalan.
16 For they sleep not, except they have done evil; and their sleep is taken away, unless they cause some to fall.
Tungod kay dili sila makatulog hangtod dili sila makahimo ug daotan ug dili sila makatulog hangtod mapandol nila ang uban.
17 For they eat the bread of wickedness, and drink the wine of violence.
Tungod kay nagkaon sila ug tinapay sa kadaotan ug nag-inom sa bino sa kasamok.
18 But the path of the righteous is as the light of dawn, that shineth more and more unto the perfect day.
Apan ang agianan sa tawo nga nagbuhat ug matarong sama sa unang kahayag nga modan-ag; nagkaanam kini ug kahayag hangtod nga mihayag na gayod.
19 The way of the wicked is as darkness; they know not at what they stumble.
Ang dalan sa daotan sama sa kangitngit—wala sila masayod kung unsa ang makapandol kanila.
20 My son, attend to my words; incline thine ear unto my sayings.
Akong anak, patalinghogi ang akong mga pulong; paminaw ang akong gipanulti.
21 Let them not depart from thine eyes; keep them in the midst of thy heart.
Ayaw itugot nga mawala sila sa imong panan-aw; tipigi sila sa imong kasingkasing.
22 For they are life unto those that find them, and health to all their flesh.
Kay ang akong mga pulong mao ang kinabuhi alang niadtong nagapangita niini ug kaayohan sa ilang tibuok panglawas.
23 Above all that thou guardest keep thy heart; for out of it are the issues of life.
Panalipdi ang imong kasingkasing ug bantayi kini uban sa tanang pagkugi, kay gikan niini modagayday ang tuboran sa kinabuhi.
24 Put away from thee a froward mouth, and perverse lips put far from thee.
Isalikway ang hiwi nga pamulong gikan kanimo ug biyai ang mga daotang pagpanulti diha kanimo.
25 Let thine eyes look right on, and let thine eyelids look straight before thee.
Itan-aw ang imong mga mata sa unahan ug itutok ang imong panan-aw sa imong atubangan.
26 Make plain the path of thy feet, and let all thy ways be established.
Himoang patag ang imong agianan; unya tanan nimong mga dalan mahilayo sa kakuyaw.
27 Turn not to the right hand nor to the left; remove thy foot from evil.
Ayaw pagtipas diha sa tuo o diha sa wala; ilikay ang imong tiil gikan sa daotan.
