Proverbs 26
1 As snow in summer, and as rain in harvest, so honour is not seemly for a fool.
Tulad ng niyebe sa tag-araw o ulan sa panahon ng tag-ani, ang isang hangal na hindi karapat-dapat sa karangalan.
2 As the wandering sparrow, as the flying swallow, so the curse that is causeless shall come home.
Gaya ng isang maya na mabilis na nagpapalipat-lipat at ng layanglayang na humahagibis kapag sila ay lumilipad, gayundin hindi tatalab ang isang sumpa na hindi nararapat.
3 A whip for the horse, a bridle for the ass, and a rod for the back of fools.
Ang latigo ay para sa kabayo, ang kabisada ay para sa asno, at ang pamalo ay para sa likod ng mga hangal.
4 Answer not a fool according to his folly, lest thou also be like unto him.
Huwag sagutin ang isang hangal at sumali sa kanyang kahangalan, o magiging tulad ka niya.
5 Answer a fool according to his folly, lest he be wise in his own eyes.
Sumagot sa isang hangal at sumali sa kaniyang kahangalan upang hindi siya maging marunong sa kaniyang sariling paningin.
6 He that sendeth a message by the hand of a fool cutteth off his own feet, and drinketh damage.
Sinumang magpadala ng isang mensahe sa pamamagitan ng kamay ng isang hangal ay pinuputol ang kaniyang sariling mga paa at umiinom nang karahasan.
7 The legs hang limp from the lame; so is a parable in the mouth of fools.
Ang mga binti ng isang paralitiko na nakabitin ay tulad ng isang kawikaan sa bibig ng mga hangal.
8 As a small stone in a heap of stones, so is he that giveth honour to a fool.
Ang pagtatali ng bato sa isang tirador ay gaya ng pagbibigay karangalan sa isang hangal.
9 As a thorn that cometh into the hand of a drunkard, so is a parable in the mouth of fools.
Ang halamang tinik na hawak ng isang lasing ay tulad ng isang kawikaan sa bibig ng mga hangal.
10 A master performeth all things; but he that stoppeth a fool is as one that stoppeth a flood.
Ang isang mamamana na sumusugat ng lahat ay tulad ng isang umuupa ng isang hangal o ng kahit sinumang dumadaan.
11 As a dog that returneth to his vomit, so is a fool that repeateth his folly.
Gaya ng isang asong bumabalik sa kanyang sariling suka, ganoon din ang isang hangal na inuulit ang kanyang kahangalan.
12 Seest thou a man wise in his own eyes? there is more hope of a fool than of him.
Nakikita mo ba ang taong marunong sa kanyang sariling paningin? Higit na may pag-asa ang isang hangal kaysa sa kanya.
13 The sluggard saith: 'There is a lion in the way; yea, a lion is in the streets.'
Ang tamad na tao ay nagsasabing, “May isang leon sa kalsada! May isang leon sa pagitan ng mga lantad na lugar!
14 The door is turning upon its hinges, and the sluggard is still upon his bed.
Kung paanong ang isang pinto ay bumabaling sa kaniyang bisagra, ang tamad na tao naman ay sa ibabaw ng kaniyang kama.
15 The sluggard burieth his hand in the dish; it wearieth him to bring it back to his mouth.
Nilalagay ng isang tamad na tao ang kaniyang kamay sa pagkain, pero wala siyang lakas na isubo ito sa kaniyang bibig.
16 The sluggard is wiser in his own eyes than seven men that give wise answer.
Ang tamad na tao ay mas marunong sa kanyang paningin kaysa sa pitong lalaking may kakayahang kumilatis.
17 He that passeth by, and meddleth with strife not his own, is like one that taketh a dog by the ears.
Tulad ng isang humahawak ng mga tainga ng isang aso ay isang taong dumadaan na nagagalit sa alitan na hindi kanya.
18 As a madman who casteth firebrands, arrows, and death;
Tulad ng isang baliw na pumapana ng nagliliyab na mga palaso,
19 So is the man that deceiveth his neighbour, and saith: 'Am not I in sport?'
ay ang isang nandaraya ng kanyang kapwa at nagsasabing, “Di ba't nagbibiro lang ako?”
20 Where no wood is, the fire goeth out; and where there is no whisperer, contention ceaseth.
Dahil sa kakulangan ng gatong, namamatay ang apoy, at kung saan walang tsismoso, tumitigil ang pag-aaway.
21 As coals are to burning coals, and wood to fire; so is a contentious man to kindle strife.
Tulad ng isang uling na nagbabaga at panggatong ay sa apoy, ganoon din ang isang palaaway na tao na nagpapasiklab ng alitan.
22 The words of a whisperer are as dainty morsels, and they go down into the innermost parts of the body.
Ang mga salita ng isang tsismoso ay tulad ng masarap na mga pagkain; bumababa sila sa kaloob-loobang mga bahagi ng katawan.
23 Burning lips and a wicked heart are like an earthen vessel overlaid with silver dross.
Ang pampakintab na bumabalot sa isang banga ay tulad ng nagbabagang mga labi at isang napakasamang puso.
24 He that hateth dissembleth with his lips, but he layeth up deceit within him.
Ang isang namumuhi sa iba ay kinukubli ang kanyang damdamin sa pamamagitan ng kaniyang mga labi at nag-iimbak ng panlilinlang sa kaniyang sarili.
25 When he speaketh fair, believe him not; for there are seven abominations in his heart.
Magiliw siyang mangungusap, pero huwag siyang paniwalaan, dahil may pitong mga pagkasuklam sa kaniyang puso.
26 Though his hatred be concealed with deceit, his wickedness shall be revealed before the congregation.
Kahit na natatakpan ng panlilinlang ang kaniyang pagkamuhi, ang kaniyang kabuktutan ay malalantad sa kapulungan.
27 Whoso diggeth a pit shall fall therein; and he that rolleth a stone, it shall return upon him.
Sinumang gumagawa ng isang hukay ay mahuhulog dito at ang bato ay gugulong pabalik sa taong tumulak nito.
28 A lying tongue hateth those that are crushed by it; and a flattering mouth worketh ruin.
Ang isang nagsisinungaling na dila ay namumuhi sa mga taong dinudurog nito at ang nambobolang bibig ay nagiging dahilan ng pagkawasak.
