Proverbs 26

1 As snow in summer, and as rain in harvest, so honour is not seemly for a fool.

وەک بەفر لە هاوین و باران لە کاتی دروێنەدا، ئاواش ڕێزلێنان لە گێل ناوەشێتەوە.

2 As the wandering sparrow, as the flying swallow, so the curse that is causeless shall come home.

وەک چۆلەکەی فڕیو و پەڕەسێلکەی باڵگرتوو، ئاواشە نەفرەت بەبێ هۆ نایێت.

3 A whip for the horse, a bridle for the ass, and a rod for the back of fools.

قامچی بۆ ئەسپ و لغاو بۆ گوێدرێژە، کوتەکیش بۆ پشتی گێلەکانە.

4 Answer not a fool according to his folly, lest thou also be like unto him.

وەڵامی گێل مەدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک تۆش وەک ئەوت لێ بێت.

5 Answer a fool according to his folly, lest he be wise in his own eyes.

وەڵامی گێل بدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک لەبەرچاوی خۆی ببێت بە دانا.

6 He that sendeth a message by the hand of a fool cutteth off his own feet, and drinketh damage.

وەک بڕینەوەی قاچەکانی خۆیەتی و نۆشینی ستەمە، ئەوەی بە دەستی گێل پەیام بنێرێت.

7 The legs hang limp from the lame; so is a parable in the mouth of fools.

وەک شۆڕبوونەوەی قاچەکانی گۆجە، پەند لە دەمی گێلەکان.

8 As a small stone in a heap of stones, so is he that giveth honour to a fool.

وەک گرێدانی بەرد بە بەردەقانییەوە، ئەوەی ڕێز لە گێل دەگرێت.

9 As a thorn that cometh into the hand of a drunkard, so is a parable in the mouth of fools.

وەک دڕکە لە دەستی سەرخۆش، پەند لە دەمی گێلەکان.

10 A master performeth all things; but he that stoppeth a fool is as one that stoppeth a flood.

وەک تیرهاوێژێکە کوێرانە لە خەڵک بگرێت، بەکرێگری گێل و ڕێبوار.

11 As a dog that returneth to his vomit, so is a fool that repeateth his folly.

وەک سەگ بگەڕێتەوە سەر ڕشانەوەکەی، گێلیش گێلایەتییەکەی دووبارەی دەکاتەوە.

12 Seest thou a man wise in his own eyes? there is more hope of a fool than of him.

کەست بینیوە لەبەرچاوی خۆی دانا بێت؟ گێل لەو زیاتر ئومێدی پێ دەکرێت.

13 The sluggard saith: 'There is a lion in the way; yea, a lion is in the streets.'

تەمبەڵ دەڵێت: «شێر لەسەر ڕێگایە، نەڕەشێر لەنێو گۆڕەپانەکانە.»

14 The door is turning upon its hinges, and the sluggard is still upon his bed.

دەرگا لەسەر ڕێزە دەسووڕێتەوە، تەمبەڵیش لەناو نوێنەکەی.

15 The sluggard burieth his hand in the dish; it wearieth him to bring it back to his mouth.

تەمبەڵ دەست دەخاتە ناو قاپ، زەحمەتە بۆی بیباتە ناو دەمی.

16 The sluggard is wiser in his own eyes than seven men that give wise answer.

تەمبەڵ لەبەرچاوی خۆی داناترە لە حەوت کەس کە وەڵامی ژیرانە دەدەنەوە.

17 He that passeth by, and meddleth with strife not his own, is like one that taketh a dog by the ears.

وەک گرتنی سەگێکە بە گوێیەکانی ئەوەی ڕێبوارە و خۆی دەخاتە ناو ناکۆکییەکەوە کە هی ئەو نییە.

18 As a madman who casteth firebrands, arrows, and death;

وەک شێتێک پشکۆ و تیری مەرگ بهاوێژێت،

19 So is the man that deceiveth his neighbour, and saith: 'Am not I in sport?'

ئاوایە ئەوەی فێڵ لە دراوسێکەی بکات و بڵێت: «تەنها گاڵتەم کرد!»

20 Where no wood is, the fire goeth out; and where there is no whisperer, contention ceaseth.

دار نەبێت ئاگر دەکوژێتەوە، دەمشڕ نەبێت دووبەرەکی نامێنێت.

21 As coals are to burning coals, and wood to fire; so is a contentious man to kindle strife.

خەڵووز بۆ پشکۆ و دار بۆ ئاگرە، پیاوی شەڕانگێزیش بۆ ورووژاندنی ناکۆکییە.

22 The words of a whisperer are as dainty morsels, and they go down into the innermost parts of the body.

قسەکانی دەمشڕ وەک پارووی بەتامە، شۆڕ دەبێتەوە ناو ورگ.

23 Burning lips and a wicked heart are like an earthen vessel overlaid with silver dross.

وەک گۆزەی گڵینی داپۆشراوە بە خڵتی زیو قسەی شیرین لە دڵێکی خراپەوە.

24 He that hateth dissembleth with his lips, but he layeth up deceit within him.

قین لە دڵ بە لێوەکانی خۆی دەشارێتەوە، بەڵام لە ناخیدا فڕوفێڵ دادەنێتەوە.

25 When he speaketh fair, believe him not; for there are seven abominations in his heart.

ئەگەر قسەی شیرینی کرد باوەڕی پێ مەکە، چونکە حەوت شتی قێزەون لە دڵیدایە.

26 Though his hatred be concealed with deceit, his wickedness shall be revealed before the congregation.

هەرچەندە بە فێڵ قینی خۆی بشارێتەوە، خراپەی لەناو کۆمەڵدا ئاشکرا دەبێت.

27 Whoso diggeth a pit shall fall therein; and he that rolleth a stone, it shall return upon him.

ئەوەی چاڵێک هەڵکەنێت خۆی تێی دەکەوێت، ئەوەی بەردێک گلۆر بکاتەوە بەرەو خۆی دەگەڕێتەوە.

28 A lying tongue hateth those that are crushed by it; and a flattering mouth worketh ruin.

زمانی درۆ ڕقی لەوانە دەبێتەوە کە برینداریان دەکات، زمانی لووسیش وێرانکاری دەکات.