Proverbs 26
1 As snow in summer, and as rain in harvest, so honour is not seemly for a fool.
Sama sa niyebe sa ting-init o sa ulan sa ting-ani, busa dili angay pasidunggan ang buangbuang.
2 As the wandering sparrow, as the flying swallow, so the curse that is causeless shall come home.
Sama ka paspas sa goryon ug sa sayaw nga nagpaingon ug nagpabalik samtang sila naglupad, busa dili makadulot ang tunglo nga wala nagakaangay.
3 A whip for the horse, a bridle for the ass, and a rod for the back of fools.
Ang latos alang sa kabayo, ang renda alang sa asno, ug ang bunal alang sa likod sa mga buangbuang.
4 Answer not a fool according to his folly, lest thou also be like unto him.
Ayaw tubaga ang buangbuang ug moapil sa iyang mga kabuang, o mahisama ka usab kaniya.
5 Answer a fool according to his folly, lest he be wise in his own eyes.
Tubaga ang buangbuang ug apil sa iyang kabuang, aron dili siya mahimong maalamon sa iyang kaugalingong mga mata.
6 He that sendeth a message by the hand of a fool cutteth off his own feet, and drinketh damage.
Si bisan kinsa nga magpadala ug mensahe pinaagi sa kamot sa buangbuang nagputol sa iyang kaugalingong tiil ug miinom sa kadaotan.
7 The legs hang limp from the lame; so is a parable in the mouth of fools.
Ang panultihon nga anaa sa baba sa mga buangbuang sama lamang sa nagbitay nga tiil sa mga paralitiko.
8 As a small stone in a heap of stones, so is he that giveth honour to a fool.
Ang pagpasidungog sa usa ka buangbuang sama lamang sa paghigot ug bato sa lambuyog.
9 As a thorn that cometh into the hand of a drunkard, so is a parable in the mouth of fools.
Ang panultihon nga anaa sa baba sa mga buangbuang sama lamang sa hubog nga mikab-ot ug sampinit sa iyang kamot.
10 A master performeth all things; but he that stoppeth a fool is as one that stoppeth a flood.
Ang mamamana nga mosamad sa tanan sama lamang niadtong nagpatrabaho ug usa ka buang-buang o si bisan kinsa na lamang nga molabay.
11 As a dog that returneth to his vomit, so is a fool that repeateth his folly.
Sama sa iro nga mobalik ug kaon sa iyang sinuka, busa mao usab ang buangbuang nga mousab sa iyang kabuang.
12 Seest thou a man wise in his own eyes? there is more hope of a fool than of him.
Nakakita ka ba ug tawo nga maalamon sa iyang kaugalingong mga mata? Mas aduna pay paglaom ang mga buangbuang kay kaniya.
13 The sluggard saith: 'There is a lion in the way; yea, a lion is in the streets.'
Moingon ang tawo nga tapolan, “Adunay liyon sa dalan! Adunay liyon taliwala sa mga hawanan!”
14 The door is turning upon its hinges, and the sluggard is still upon his bed.
Sama sa pultahan nga masirado ug maabli pinaagi sa bisagra niini, mao man usab ang tapolan nga tawo nga anaa sa iyahang higdaanan.
15 The sluggard burieth his hand in the dish; it wearieth him to bring it back to his mouth.
Ikab-ot sa tawong tapolan ang iyang kamot ngadto sa pagkaon apan wala siyay kusog aron sa paghungit niini sa iyang baba.
16 The sluggard is wiser in his own eyes than seven men that give wise answer.
Gilantaw sa tawong tapolan nga mas maalamon pa siya kaysa sa pito ka tawong adunay panabot.
17 He that passeth by, and meddleth with strife not his own, is like one that taketh a dog by the ears.
Sama sa tawo nga mogunit sa dalunggan sa iro, ang lumalabay nga nasuko tungod sa usa ka suliran nga dili iyaha.
18 As a madman who casteth firebrands, arrows, and death;
Sama sa nasuko nga tawo nga namana gamit ang nagkalayo nga mga udyong,
19 So is the man that deceiveth his neighbour, and saith: 'Am not I in sport?'
ang tawo nga nanglimbong sa iyang silingan ug moingon, “Wala ba diay ako nangumidya lang?”
20 Where no wood is, the fire goeth out; and where there is no whisperer, contention ceaseth.
Kay ang kakulangon sa sugnod, mapalong ang kalayo; ug kung walay manglibak mohunong ang panaglalis.
21 As coals are to burning coals, and wood to fire; so is a contentious man to kindle strife.
Sama nga ang uling mahimong nagdilaab nga baga ug ang kahoy mahimong kalayo, mao man usab ang malalison nga tawo nga mohaling sa panag-away.
22 The words of a whisperer are as dainty morsels, and they go down into the innermost parts of the body.
Sama sa lamiang pagkaon ang mga pulong nga libak; mosulod sila ngadto sa kinasuloran nga mga bahin sa lawas.
23 Burning lips and a wicked heart are like an earthen vessel overlaid with silver dross.
Ang plata nga gitabon sa kulon sama sa nagdilaab nga mga ngabil ug daotan nga kasingkasing.
24 He that hateth dissembleth with his lips, but he layeth up deceit within him.
Ang tawo nga nasilag sa uban makatago sa iyang mga gibati pinaagi sa iyang mga ngabil ug gilimbongan niya ang iyang kaugalingon.
25 When he speaketh fair, believe him not; for there are seven abominations in his heart.
Malumo siya nga mosulti, apan ayaw ug tuo kaniya, tungod kay adunay pito ka daotan sa iyang kasingkasing.
26 Though his hatred be concealed with deceit, his wickedness shall be revealed before the congregation.
Bisan tuod ug gitabonan sa paglimbong ang iyang pagdumot, ang iyang kadaotan mapadayag diha sa kadaghanan.
27 Whoso diggeth a pit shall fall therein; and he that rolleth a stone, it shall return upon him.
Si bisan kinsa nga mokalot ug bung-aw maoy mahulog niini ug ang tawo nga moligid sa bato maoy maligiran niini.
28 A lying tongue hateth those that are crushed by it; and a flattering mouth worketh ruin.
Gikasilagan sa bakakon nga dila ang mga tawo nga gidugmok niini ug ang maulog-ulogon nga baba nagdala ug kadaot.
