Proverbs 25

1 These also are proverbs of Solomon, which the men of Hezekiah king of Judah copied out.

۱ اینها نیز از امثال سلیمان است که مردان حزقیا، پادشاه یهودا آنها را نقل نمودند.

2 It is the glory of God to conceal a thing; but the glory of kings is to search out a matter.

۲ مخفی داشتن امر جلال خدا است، و تفحص نمودن امر جلال پادشاهان است.

3 The heaven for height, and the earth for depth, and the heart of kings is unsearchable.

۳ آسمان را در بلندیش و زمین را در عمقش، ودل پادشاهان را تفتیش نتوان نمود.

4 Take away the dross from the silver, and there cometh forth a vessel for the refiner;

۴ درد را از نقره دور کن، تا ظرفی برای زرگربیرون آید.

5 Take away the wicked from before the king, and his throne shall be established in righteousness.

۵ شریران را از حضور پادشاه دور کن، تاکرسی او در عدالت پایدار بماند.

6 Glorify not thyself in the presence of the king, and stand not in the place of great men;

۶ در حضور پادشاه خویشتن را برمیفراز، و درجای بزرگان مایست،

7 For better is it that it be said unto thee: 'Come up hither', than that thou shouldest be put lower in the presence of the prince, whom thine eyes have seen.

۷ زیرا بهتر است تو را گفته شود که اینجا بالابیا، از آنکه به حضور سروری که چشمانت او رادیده است تو را پایین برند.

8 Go not forth hastily to strive, lest thou know not what to do in the end thereof, when thy neighbour hath put thee to shame.

۸ برای نزاع به تعجیل بیرون مرو، مبادا درآخرش چون همسایه ات تو را خجل سازد، ندانی که چه باید کرد.

9 Debate thy cause with thy neighbour, but reveal not the secret of another;

۹ دعوی خود را با همسایه ات بکن، اما رازدیگری را فاش مساز،

10 Lest he that heareth it revile thee, and thine infamy turn not away.

۱۰ مبادا هر‌که بشنود تو را ملامت کند، وبدنامی تو رفع نشود.

11 A word fitly spoken is like apples of gold in settings of silver.

۱۱ سخنی که در محلش گفته شود، مثل سیبهای طلا در مرصعکاری نقره است.

12 As an ear-ring of gold, and an ornament of fine gold, so is a wise reprover upon an obedient ear.

۱۲ مودب حکیم برای گوش شنوا، مثل حلقه طلا و زیور زر خالص است.

13 As the cold of snow in the time of harvest, so is a faithful messenger to him that sendeth him; for he refresheth the soul of his master.

۱۳ رسول امین برای فرستندگان خود، چون خنکی یخ در موسم حصاد می‌باشد، زیرا که جان آقایان خود را تازه می‌کند.

14 As vapours and wind without rain, so is he that boasteth himself of a false gift.

۱۴ کسی‌که از بخششهای فریبنده خود فخرمی کند، مثل ابرها و باد بی‌باران است.

15 By long forbearing is a ruler persuaded, and a soft tongue breaketh the bone.

۱۵ با تحمل داور را به رای خود توان آورد، وزبان ملایم، استخوان را می‌شکند.

16 Hast thou found honey? eat so much as is sufficient for thee, lest thou be filled therewith, and vomit it.

۱۶ اگر عسل یافتی بقدر کفایت بخور، مبادا ازآن پر شده، قی کنی.

17 Let thy foot be seldom in thy neighbour's house; lest he be sated with thee, and hate thee.

۱۷ پای خود را از زیاد رفتن به خانه همسایه ات باز دار، مبادا از تو سیر شده، از تونفرت نماید.

18 As a maul, and a sword, and a sharp arrow, so is a man that beareth false witness against his neighbour.

۱۸ کسی‌که درباره همسایه خود شهادت دروغ دهد، مثل تبرزین و شمشیر و تیر تیز است.

19 Confidence in an unfaithful man in time of trouble is like a broken tooth, and a foot out of joint.

۱۹ اعتماد بر خیانتکار در روز تنگی، مثل دندان کرم زده و پای مرتعش می‌باشد.

20 As one that taketh off a garment in cold weather, and as vinegar upon nitre, so is he that singeth songs to a heavy heart.

۲۰ سراییدن سرودها برای دلتنگ، مثل کندن جامه در وقت سرما و ریختن سرکه بر شوره است.

21 If thine enemy be hungry, give him bread to eat, and if he be thirsty, give him water to drink;

۲۱ اگر دشمن تو گرسنه باشد او را نان بخوران، و اگر تشنه باشد او را آب بنوشان،

22 For thou wilt heap coals of fire upon his head, and the LORD will reward thee.

۲۲ زیرا اخگرها بر سرش خواهی انباشت، وخداوند تو را پاداش خواهد داد.

23 The north wind bringeth forth rain, and a backbiting tongue an angry countenance.

۲۳ چنانکه باد شمال باران می‌آورد، همچنان زبان غیبتگو چهره را خشمناک می‌سازد.

24 It is better to dwell in a corner of the housetop, than in a house in common with a contentious woman.

۲۴ ساکن بودن در گوشه پشت بام بهتر است ازبودن با زن جنگجو در خانه مشترک.

25 As cold waters to a faint soul, so is good news from a far country.

۲۵ خبر خوش از ولایت دور، مثل آب سردبرای جان تشنه است.

26 As a troubled fountain, and a corrupted spring, so is a righteous man that giveth way before the wicked.

۲۶ مرد عادل که پیش شریر خم شود، مثل چشمه گل آلود و منبع فاسد است.

27 It is not good to eat much honey; so for men to search out their own glory is not glory.

۲۷ زیاد عسل خوردن خوب نیست، همچنان طلبیدن جلال خود جلال نیست.

28 Like a city broken down and without a wall, so is he whose spirit is without restraint.

۲۸ کسی‌که بر روح خود تسلط ندارد، مثل شهر منهدم و بی‌حصار است.