Proverbs 25
1 These also are proverbs of Solomon, which the men of Hezekiah king of Judah copied out.
Ankaŭ ĉi tio estas sentencoj de Salomono, kiujn kolektis la viroj de Ĥizkija, reĝo de Judujo.
2 It is the glory of God to conceal a thing; but the glory of kings is to search out a matter.
Honoro de Dio estas kaŝi aferon; Sed honoro de reĝoj estas esplori aferon.
3 The heaven for height, and the earth for depth, and the heart of kings is unsearchable.
La ĉielo estas alta, la tero estas profunda, Kaj la koro de reĝoj estas neesplorebla.
4 Take away the dross from the silver, and there cometh forth a vessel for the refiner;
Forigu de arĝento la almiksaĵon, Kaj la puriganto ricevos vazon.
5 Take away the wicked from before the king, and his throne shall be established in righteousness.
Forigu malvirtulon de la reĝo, Kaj lia trono fortikiĝos en justeco.
6 Glorify not thyself in the presence of the king, and stand not in the place of great men;
Ne montru vin granda antaŭ la reĝo, Kaj sur la loko de eminentuloj ne stariĝu;
7 For better is it that it be said unto thee: 'Come up hither', than that thou shouldest be put lower in the presence of the prince, whom thine eyes have seen.
Ĉar pli bone estas, se oni diros al vi: Leviĝu ĉi tien, Ol se oni malaltigos vin antaŭ eminentulo, Kiun vidis viaj okuloj.
8 Go not forth hastily to strive, lest thou know not what to do in the end thereof, when thy neighbour hath put thee to shame.
Ne komencu tuj disputi; Ĉar kion vi faros poste, kiam via proksimulo vin hontigos?
9 Debate thy cause with thy neighbour, but reveal not the secret of another;
Faru disputon kun via proksimulo mem, Sed sekreton de aliulo ne malkaŝu;
10 Lest he that heareth it revile thee, and thine infamy turn not away.
Ĉar alie aŭdanto vin riproĉos, Kaj vian babilon vi jam ne povos repreni.
11 A word fitly spoken is like apples of gold in settings of silver.
Vorto dirita en ĝusta tempo Estas kiel oraj pomoj sur retaĵo arĝenta.
12 As an ear-ring of gold, and an ornament of fine gold, so is a wise reprover upon an obedient ear.
Kiel ora orelringo kaj multekosta kolringo, Tiel estas saĝa admonanto por aŭskultanta orelo.
13 As the cold of snow in the time of harvest, so is a faithful messenger to him that sendeth him; for he refresheth the soul of his master.
Kiel malvarmo de neĝo en la tempo de rikolto, Tiel estas fidela sendito por siaj sendintoj: Li revigligas la animon de sia sinjoro.
14 As vapours and wind without rain, so is he that boasteth himself of a false gift.
Kiel nuboj kaj vento sen pluvo, Tiel estas homo, kiu fanfaronas per dono, kiun li ne faras.
15 By long forbearing is a ruler persuaded, and a soft tongue breaketh the bone.
Per pacienco oni altiras al si potenculon, Kaj mola parolo rompas oston.
16 Hast thou found honey? eat so much as is sufficient for thee, lest thou be filled therewith, and vomit it.
Kiam vi trovis mielon, manĝu, kiom vi bezonas, Por ke vi ne fariĝu tro sata kaj ne elvomu ĝin.
17 Let thy foot be seldom in thy neighbour's house; lest he be sated with thee, and hate thee.
Detenu vian piedon de la domo de via proksimulo; Ĉar alie vi tedus lin kaj li vin malamus.
18 As a maul, and a sword, and a sharp arrow, so is a man that beareth false witness against his neighbour.
Kiel martelo kaj glavo kaj akra sago Estas tiu homo, kiu parolas pri sia proksimulo malveran ateston.
19 Confidence in an unfaithful man in time of trouble is like a broken tooth, and a foot out of joint.
Kiel putra dento kaj malforta piedo Estas nefidinda espero en tago de mizero.
20 As one that taketh off a garment in cold weather, and as vinegar upon nitre, so is he that singeth songs to a heavy heart.
Kiel demeto de vesto en tempo de malvarmo, kiel vinagro sur natro, Tiel estas kantado de kantoj al koro suferanta.
21 If thine enemy be hungry, give him bread to eat, and if he be thirsty, give him water to drink;
Se via malamanto estas malsata, manĝigu al li panon; Kaj se li estas soifa, trinkigu al li akvon;
22 For thou wilt heap coals of fire upon his head, and the LORD will reward thee.
Ĉar fajrajn karbojn vi kolektos sur lia kapo, Kaj la Eternulo vin rekompencos.
23 The north wind bringeth forth rain, and a backbiting tongue an angry countenance.
Norda vento kaŭzas pluvon, Kaj ĉagrenita vizaĝo kaŝatan parolon.
24 It is better to dwell in a corner of the housetop, than in a house in common with a contentious woman.
Pli bone estas loĝi sur angulo de tegmento, Ol kun malpacema edzino en komuna domo.
25 As cold waters to a faint soul, so is good news from a far country.
Kiel malvarma akvo por suferanto de soifo, Tiel estas bona sciigo el lando malproksima.
26 As a troubled fountain, and a corrupted spring, so is a righteous man that giveth way before the wicked.
Virtulo, kiu falas antaŭ malvirtulo, Estas malklara fonto kaj malbonigita puto.
27 It is not good to eat much honey; so for men to search out their own glory is not glory.
Ne bone estas manĝi tro multe da mielo; Kaj ne glore estas serĉi sian gloron.
28 Like a city broken down and without a wall, so is he whose spirit is without restraint.
Homo, kiu ne povas regi sian spiriton, Estas urbo detruita, kiu ne havas muron.
