Proverbs 22
1 A good name is rather to be chosen than great riches, and loving favour rather than silver and gold.
Ang mabuting pangalan ay maiging piliin, kay sa malaking kayamanan, at ang magandang kalooban, kay sa pilak at ginto.
2 The rich and the poor meet together — the LORD is the maker of them all.
Ang mayaman at ang dukha ay nagkakasalubong kapuwa: ang Panginoon ang May-lalang sa kanilang lahat.
3 A prudent man seeth the evil, and hideth himself; but the thoughtless pass on, and are punished.
Ang mabait na tao ay nakakakita ng kasamaan at nagkukubli: nguni't dinadaanan ng musmos at nagtitiis.
4 The reward of humility is the fear of the LORD, even riches, and honour, and life.
Ang kagantihan sa kapakumbabaan at ang pagkatakot sa Panginoon ay kayamanan, at karangalan, at buhay.
5 Thorns and snares are in the way of the froward; he that keepeth his soul holdeth himself far from them.
Mga tinik at mga silo ay nangasa daan ng magdaraya: ang nagiingat ng kaniyang kaluluwa ay lalayo sa mga yaon.
6 Train up a child in the way he should go, and even when he is old, he will not depart from it.
Turuan mo ang bata sa daan na dapat niyang lakaran, at pagka tumanda man siya ay hindi niya hihiwalayan.
7 The rich ruleth over the poor, and the borrower is servant to the lender.
Ang mayaman ay magpupuno sa dukha, at ang manghihiram ay alipin ng nagpapahiram.
8 He that soweth iniquity shall reap vanity; and the rod of his wrath shall fail.
Siyang naghahasik ng kasamaan ay aani ng kapahamakan; at ang pamalo ng kaniyang poot ay maglilikat.
9 He that hath a bountiful eye shall be blessed; for he giveth of his bread to the poor.
Ang may magandang-loob na mata ay pagpapalain: sapagka't nagbibigay ng kaniyang tinapay sa dukha.
10 Cast out the scorner, and contention will go out; yea, strife and shame will cease.
Itaboy mo ang manglilibak, at ang pagtatalo ay maalis; Oo, ang pagkakaalit at pagduwahagi ay matitigil.
11 He that loveth pureness of heart, that hath grace in his lips, the king shall be his friend.
Siyang umiibig ng kalinisan ng puso, dahil sa biyaya ng kaniyang mga labi ay magiging kaniyang kaibigan ang hari.
12 The eyes of the LORD preserve him that hath knowledge, but He overthroweth the words of the faithless man.
Ang mga mata ng Panginoon ay nagiingat sa maalam: nguni't kaniyang ibinabagsak ang mga salita ng taksil.
13 The sluggard saith: 'There is a lion without; I shall be slain in the streets.'
Sinasabi ng tamad, may leon sa labas: mapapatay ako sa mga lansangan.
14 The mouth of strange women is a deep pit: he that is abhorred of the LORD shall fall therein.
Ang bibig ng masasamang babae ay isang malalim na lungaw: siyang nayayamot sa Panginoon ay mabubuwal doon.
15 Foolishness is bound up in the heart of a child; but the rod of correction shall drive it far from him.
Ang kamangmangan ay nababalot sa puso ng bata; nguni't ilalayo sa kaniya ng pamalong pangsaway.
16 One may oppress the poor, yet will their gain increase; one may give to the rich, yet will want come.
Ang pumipighati sa dukha upang magpalago ng kaniyang pakinabang, at ang nagbibigay sa mayaman, ay humahangga sa pangangailangan lamang.
17 Incline thine ear, and hear the words of the wise, and apply thy heart unto my knowledge.
Ikiling mo ang iyong pakinig, at iyong dinggin ang mga salita ng pantas, at ihilig mo ang iyong puso sa aking kaalaman.
18 For it is a pleasant thing if thou keep them within thee; let them be established altogether upon thy lips.
Sapagka't maligayang bagay kung iyong ingatan sa loob mo, kung mangatatatag na magkakasama sa iyong mga labi.
19 That thy trust may be in the LORD, I have made them known to thee this day, even to thee.
Upang ang iyong tiwala ay malagak sa Panginoon, aking ipinakilala sa iyo sa kaarawang ito, oo, sa iyo.
20 Have not I written unto thee excellent things of counsels and knowledge;
Hindi ba ako sumulat sa iyo ng mga marilag na bagay na mga payo at kaalaman;
21 That I might make thee know the certainty of the words of truth, that thou mightest bring back words of truth to them that send thee?
Upang ipakilala sa iyo ang katunayan ng mga salitang katotohanan, upang iyong maibalik ang mga salita ng katotohanan sa kanila na nagsusugo sa iyo?
22 Rob not the weak, because he is weak, neither crush the poor in the gate;
Huwag kang magnakaw sa dukha, sapagka't siya'y dukha, ni pumighati man sa nagdadalamhati sa pintuang-bayan:
23 For the LORD will plead their cause, and despoil of life those that despoil them.
Sapagka't ipakikipaglaban ng Panginoon ang kanilang usap, at sasamsaman ng buhay yaong nagsisisamsam sa kanila.
24 Make no friendship with a man that is given to anger; and with a wrathful man thou shalt not go;
Huwag kang makipagkaibigan sa taong magagalitin; at sa mainiting tao ay huwag kang sasama:
25 Lest thou learn his ways, and get a snare to thy soul.
Baka ka matuto ng kaniyang mga lakad, at magtamo ng silo sa iyong kaluluwa.
26 Be thou not of them that strike hands, or of them that are sureties for debts;
Huwag kang maging isa sa kanila na nakikikamay, o sa kanila na mangananagot sa mga utang:
27 If thou hast not wherewith to pay, why should he take away thy bed from under thee?
Kung wala kang ikabayad, bakit kaniyang kukunin sa iyo ang iyong higaan?
28 Remove not the ancient landmark, which thy fathers have set.
Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa, na inilagay ng iyong mga magulang.
29 Seest thou a man diligent in his business? he shall stand before kings; he shall not stand before mean men.
Nakikita mo ba ang taong masipag sa kaniyang gawain? siya'y tatayo sa harap ng mga hari: hindi siya tatayo sa harap ng mga taong hamak.
