Proverbs 20
1 Wine is a mocker, strong drink is riotous; and whosoever reeleth thereby is not wise.
१द्राक्षरस चेष्टा करणारा आहे आणि मादक पेय भांडखोर आहे; पिण्याने झिंगणारा शहाणा नाही.
2 The terror of a king is as the roaring of a lion: he that provoketh him to anger forfeiteth his life.
२राजाचा राग सिंहगर्जनेसारखा असतो; जो त्यास राग आणतो तो आपल्याच जीवाविरूद्ध पाप करतो.
3 It is an honour for a man to keep aloof from strife; but every fool will be snarling.
३जो कोणी भांडण टाळतो त्यास आदर आहे, पण प्रत्येक मूर्ख वादविवादात उडी मारतो.
4 The sluggard will not plow when winter setteth in; therefore he shall beg in harvest, and have nothing.
४आळशी मनुष्य हिवाळा लागल्यामुळे नांगरीत नाही, तो हंगामाच्या वेळी पिक शोधेल पण त्यास काहीही मिळणार नाही.
5 Counsel in the heart of man is like deep water; but a man of understanding will draw it out.
५मनुष्याच्या मनातील योजना खोल पाण्यासारख्या असतात; पण समजदार मनुष्य त्या बाहेर काढतो.
6 Most men will proclaim every one his own goodness; but a faithful man who can find?
६बरेच व्यक्ती विश्वासू असल्याची घोषणा करतात, पण जो कोणी विश्वासू आहे त्या व्यक्तीस कोण शोधून काढेल? पण खरोखरच असा व्यक्ती सापडणे कठीण असते.
7 He that walketh in his integrity as a just man, happy are his children after him.
७जो कोणी मनुष्य चांगले करतो त्याच्या प्रामाणिकतेने चालतो, आणि त्याच्या मागे त्याची मुले त्यास अनुसरतात आणि ते सुखी होतात.
8 A king that sitteth on the throne of judgment scattereth away all evil with his eyes.
८जेव्हा राजा राजासनावर बसून न्यायनिवाड्याचे कार्य करतो, तो आपल्या डोळ्यांनी सर्व वाईट गोष्टी उडवून टाकतो.
9 Who can say: 'I have made my heart clean, I am pure from my sin'?
९मी आपले हृदय शुद्ध केले आहे, मी आपल्या पापापासून मोकळा झालो आहे असे कोण म्हणू शकेल?
10 Divers weights, and divers measures, both of them alike are an abomination to the LORD.
१०भिन्नभिन्न अशी खोटी वजने आणि असमान मापे, या दोन्हींचा परमेश्वरास तिरस्कार आहे.
11 Even a child is known by his doings, whether his work be pure, and whether it be right.
११तरुणसुध्दा आपल्या कृतीने आपली वर्तणूक शुद्ध आणि सरळ आहे की नाही ते दाखवतो.
12 The hearing ear, and the seeing eye, the LORD hath made even both of them.
१२ऐकणारे कान आणि बघणारे डोळे, हे दोन्ही परमेश्वरानेच केले आहेत.
13 Love not sleep, lest thou come to poverty; open thine eyes, and thou shalt have bread in plenty.
१३झोपेची आवड धरू नकोस, धरशील तर दरिद्री होशील; आपले डोळे उघड आणि तुला भरपूर खायला मिळेल.
14 'It is bad, it is bad', saith the buyer; but when he is gone his way, then he boasteth.
१४विकत घेणारा म्हणतो, वाईट! वाईट! परंतु जेव्हा तो तेथून निघून जातो तो फुशारकी मारतो.
15 There is gold, and a multitude of rubies; but the lips of knowledge are a precious jewel.
१५तेथे सोने आहे आणि विपुल किंमती खडे आहेत, पण ज्ञानमय वाणी मोलवान रत्न आहेत.
16 Take his garment that is surety for a stranger; and hold him in pledge that is surety for an alien woman.
१६जो अनोळख्याला जामीन राहतो त्याचे वस्त्र ठेवून घे, जेव्हा तो परक्यास जामीन झाला आहे म्हणून त्यास तारणादाखल ठेव.
17 Bread of falsehood is sweet to a man; but afterwards his mouth shall be filled with gravel.
१७कपटाची भाकर गोड लागते, पण त्यानंतर त्याचे तोंड सर्व वाळूंनी भरेल.
18 Every purpose is established by counsel; and with good advice carry on war.
१८सल्ल्याद्वारे योजना प्रस्थापित होतात, म्हणून केवळ ज्ञानाच्या मार्गदर्शनाने लढाई चालू कर.
19 He that goeth about as a talebearer revealeth secrets; therefore meddle not with him that openeth wide his lips.
१९लावालावी करणारा गुप्त गोष्टी प्रगट करतो, म्हणून बडबड करणाऱ्यांची संगत धरू नकोस.
20 Whoso curseth his father or his mother, his lamp shall be put out in the blackest darkness.
२०जर एखादा मनुष्य आपल्या आईला किंवा वडिलांना शाप देईल, तर त्याचा दीप अंधारात विझून जाईल.
21 An estate may be gotten hastily at the beginning; but the end thereof shall not be blessed.
२१सुरवातीला उतावळीने मिळवलेल्या संपत्तीचा शेवट आशीर्वादित होणार नाही.
22 Say not thou: 'I will requite evil'; wait for the LORD, and He will save thee.
२२मी चुकीच्या बदल्यात परतफेड करीन असे म्हणू नकोस, परमेश्वराची वाट पाहा आणि तो तुझे रक्षण करील.
23 Divers weights are an abomination to the LORD; and a false balance is not good.
२३असमान वजनाचा परमेश्वरास तिरस्कार आहे आणि अप्रामाणिक तराजू चांगले नाही.
24 A man's goings are of the LORD; how then can man look to his way?
२४मनुष्याच्या पावलास परमेश्वर वाट दाखवतो. तर कोणत्या मार्गाने जावे हे त्यास कसे कळेल?
25 It is a snare to a man rashly to say: 'Holy', and after vows to make inquiry.
२५हे पवित्र आहे असे उतावळीने म्हणणे व असला नवस केल्यावर मग विचार करीत बसणे हे मनुष्याने पाशात पडणे होय.
26 A wise king sifteth the wicked, and turneth the wheel over them.
२६सुज्ञ राजा दुष्टांना पाखडून टाकतो, आणि मळणी करण्याचे चक्र त्यांच्यावर फिरवतो.
27 The spirit of man is the lamp of the LORD, searching all the inward parts.
२७मनुष्याचा आत्मा परमेश्वराचा दीप होय, तो त्याच्या अंतर्यामाच्या सर्व भागांचा शोध घेतो.
28 Mercy and truth preserve the king; and his throne is upheld by mercy.
२८कराराचा प्रामाणिपणा आणि विश्वसनियता राजाचे रक्षण करतात, तो प्रेमाने राजासन बळकट करतो.
29 The glory of young men is their strength; and the beauty of old men is the hoary head.
२९तरुण मनुष्याचे वैभव त्याचे बळ आहे. आणि पिकलेले केस वृद्धाचे सौंदर्य आहे.
30 Sharp wounds cleanse away evil; so do stripes that reach the inward parts.
३०जखम करणारे घाय आणि वर्मी लागणारे फटके दुष्टतेचे क्षालन करतात.
