Proverbs 19
1 Better is the poor that walketh in his integrity than he that is perverse in his lips and a fool at the same time.
Maigi ang dukha na lumalakad sa kaniyang pagtatapat kay sa suwail sa kaniyang mga labi at mangmang.
2 Also, that the soul be without knowledge is not good; and he that hasteth with his feet sinneth.
Gayon din ang kaluluwa na walang kaalaman ay hindi mabuti; at siyang nagmamadali ng kaniyang mga paa ay nagkakasala.
3 The foolishness of man perverteth his way; and his heart fretteth against the LORD.
Ang kamangmangan ng tao ay sumisira ng kaniyang lakad; at ang kaniyang puso ay nagagalit laban sa Panginoon.
4 Wealth addeth many friends; but as for the poor, his friend separateth himself from him.
Ang kayamanan ay nagdadagdag ng maraming kaibigan: nguni't ang dukha ay hiwalay sa kaniyang kaibigan.
5 A false witness shall not be unpunished; and he that breatheth forth lies shall not escape.
Ang sinungaling na saksi ay walang pagsalang parurusahan; at ang nagsasalita ng mga kasinungalingan ay hindi makatatahan.
6 Many will entreat the favour of the liberal man; and every man is a friend to him that giveth gifts.
Marami ang mamamanhik ng lingap sa magandang-loob: at bawa't tao ay kaibigan ng nagbibigay ng mga kaloob.
7 All the brethren of the poor do hate him; how much more do his friends go far from him! He that pursueth words, they turn against him.
Ipinagtatanim siya ng lahat ng kapatid ng dukha: gaano pa nga kaya ang ilalayo sa kaniya ng kaniyang mga kaibigan! Kaniyang hinahabol sila ng mga salita, nguni't wala na sila.
8 He that getteth wisdom loveth his own soul; he that keepeth understanding shall find good.
Siyang nagiimpok ng karunungan ay umiibig sa kaniyang sariling kaluluwa: siyang nagiingat ng pagunawa ay makakasumpong ng mabuti.
9 A false witness shall not be unpunished; and he that breatheth forth lies shall perish.
Ang sinungaling na saksi ay walang pagsalang parurusahan; at ang nagbabadya ng mga kasinungalingan ay mamamatay.
10 Luxury is not seemly for a fool; much less for a servant to have rule over princes.
Maayos na pamumuhay ay hindi magaling sa mangmang; lalo na sa alipin na magpuno sa mga pangulo.
11 It is the discretion of a man to be slow to anger, and it is his glory to pass over a transgression.
Ang bait ng tao ay nagpapakupad sa galit. At kaniyang kaluwalhatian na paraanin ang pagsalangsang.
12 The king's wrath is as the roaring of a lion; but his favour is as dew upon the grass.
Ang poot ng hari ay parang ungal ng leon; nguni't ang kaniyang lingap ay parang hamog sa damo.
13 A foolish son is the calamity of his father; and the contentions of a wife are a continual dropping.
Ang mangmang na anak ay kapanglawan ng kaniyang ama: at ang mga pakikipagtalo ng asawa ay walang likat na tulo.
14 House and riches are the inheritance of fathers; but a prudent wife is from the LORD.
Bahay at mga kayamanan ay minamana sa mga magulang: nguni't ang mabait na asawa ay galing sa Panginoon.
15 Slothfulness casteth into a deep sleep; and the idle soul shall suffer hunger.
Katamaran ay nagbabaon sa mahimbing na pagkakatulog; at ang tamad na kaluluwa ay magugutom.
16 He that keepeth the commandment keepeth his soul; but he that despiseth His ways shall die.
Ang nagiingat ng utos ay nagiingat ng kaniyang kaluluwa: nguni't ang walang babala sa kaniyang mga lakad ay mamamatay.
17 He that is gracious unto the poor lendeth unto the LORD; and his good deed will He repay unto him.
Ang naaawa sa dukha ay nagpapautang sa Panginoon, at ang kaniyang mabuting gawa ay babayaran sa kaniya uli.
18 Chasten thy son, for there is hope; but set not thy heart on his destruction.
Parusahan mo ang iyong anak, dangang may pagasa; at huwag mong ilagak ang iyong puso sa kaniyang ikapapahamak.
19 A man of great wrath shall suffer punishment; for if thou interpose, thou wilt add thereto.
Ang taong may malaking poot ay magtataglay ng parusa: sapagka't kung iyong iligtas iyong marapat na gawin uli.
20 Hear counsel, and receive instruction, that thou mayest be wise in thy latter end.
Makinig ka ng payo, at tumanggap ka ng turo, upang ikaw ay maging pantas sa iyong huling wakas.
21 There are many devices in a man's heart; but the counsel of the LORD, that shall stand.
May maraming katha sa puso ng tao; nguni't ang payo ng Panginoon, ay siyang tatayo.
22 The lust of a man is his shame; and a poor man is better than a liar.
Yaong nakagagawa sa isang tao upang siya'y maging kanaisnais ay ang kaniyang kagandahang-loob: at ang isang dukha ay maigi kay sa isang sinungaling.
23 The fear of the LORD tendeth to life; and he that hath it shall abide satisfied, he shall not be visited with evil.
Ang pagkatakot sa Panginoon ay patungo sa kabuhayan; at ang nagtatangkilik noon ay tatahang may kasiyahan: hindi siya dadalawin ng kasamaan.
24 The sluggard burieth his hand in the dish, and will not so much as bring it back to his mouth.
Idinadampot ng tamad ang kaniyang kamay sa pinggan, at hindi na magsusubo pa sa kaniyang bibig uli.
25 When thou smitest a scorner, the simple will become prudent; and when one that hath understanding is reproved, he will understand knowledge.
Iyong saktan ang manglilibak, at ang musmos ay magaaral ng kabaitan: at iyong sawayin ang naguunawa, at siya'y makakaunawa ng kaalaman.
26 A son that dealeth shamefully and reproachfully will despoil his father, and chase away his mother.
Ang sumasamsam sa kaniyang ama, at nagpapalayas sa kaniyang ina, ay anak na nakakahiya at nagdadala ng kakutyaan.
27 Cease, my son, to hear the instruction that causeth to err from the words of knowledge.
Magtigil ka, anak ko, sa pakikinig ng aral na nagliligaw lamang mula sa mga salita ng kaalaman.
28 An ungodly witness mocketh at right; and the mouth of the wicked devoureth iniquity.
Ang walang kabuluhang saksi ay lumilibak sa kahatulan: at ang bibig ng masama ay lumalamon ng kasamaan.
29 Judgments are prepared for scorners, and stripes for the back of fools.
Ang mga kahatulan ay nahahanda sa mga manglilibak, at ang mga hampas ay sa mga likod ng mga mangmang.
