Proverbs 17
1 Better is a dry morsel and quietness therewith, than a house full of feasting with strife.
Lepszy [jest] kęs suchego [chleba], a przy tym spokój, niż dom pełen bydła ofiarnego z kłótnią.
2 A servant that dealeth wisely shall have rule over a son that dealeth shamefully, and shall have part of the inheritance among the brethren.
Sługa roztropny będzie panował nad synem, który przynosi hańbę, i wraz z [jego] braćmi będzie miał udział w dziedzictwie.
3 The refining pot is for silver, and the furnace for gold; but the LORD trieth the hearts.
Tygiel dla srebra, piec dla złota, ale serca bada PAN.
4 A evil-doer giveth heed to wicked lips; and a liar giveth ear to a mischievous tongue.
Zły zważa na wargi fałszywe, a kłamca słucha przewrotnego języka.
5 Whoso mocketh the poor blasphemeth his Maker; and he that is glad at calamity shall not be unpunished.
Kto naśmiewa się z ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a kto się cieszy z nieszczęścia, nie uniknie kary.
6 Children's children are the crown of old men; and the glory of children are their fathers.
Koroną starców są synowie synów, a chlubą synów są ich ojcowie.
7 Overbearing speech becometh not a churl; much less do lying lips a prince.
Poważna mowa nie przystoi głupiemu, tym mniej kłamliwe usta dostojnikowi.
8 A gift is as a precious stone in the eyes of him that hath it; whithersoever he turneth, he prospereth.
Dar jest [jak] drogocenny kamień w oczach tego, kto go posiada; gdziekolwiek [z nim] zmierza, ma powodzenie.
9 He that covereth a transgression seeketh love; but he that harpeth on a matter estrangeth a familiar friend.
Kto kryje grzech, szuka miłości, a kto wyjawia sprawę, rozdziela przyjaciół.
10 A rebuke entereth deeper into a man of understanding than a hundred stripes into a fool.
Nagana lepiej działa na rozumnego niż sto razów na głupiego.
11 A rebellious man seeketh only evil; therefore a cruel messenger shall be sent against him.
Zły szuka jedynie buntu; dlatego zostanie wysłany przeciw niemu okrutny posłaniec.
12 Let a bear robbed of her whelps meet a man, rather than a fool in his folly.
[Lepiej] człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą, której zabrano młode, niż z głupim w jego głupocie.
13 Whoso rewardeth evil for good, evil shall not depart from his house.
Kto odpłaca złem za dobro, temu zło z domu nie ustąpi.
14 The beginning of strife is as when one letteth out water; therefore leave off contention, before the quarrel break out.
Kto zaczyna kłótnię, [jest jak] ten, co puszcza wodę; [dlatego] zaniechaj sporu, zanim wybuchnie.
15 He that justifieth the wicked, and he that condemneth the righteous, even they both are an abomination to the LORD.
Kto usprawiedliwia niegodziwego i kto potępia sprawiedliwego, obaj budzą odrazę w PANU.
16 Wherefore is there a price in the hand of a fool to buy wisdom, seeing he hath no understanding?
Na cóż w ręku głupiego pieniądze, by zdobyć mądrość, [skoro] nie ma rozumu?
17 A friend loveth at all times, and a brother is born for adversity.
Przyjaciel kocha w każdym czasie, a brat rodzi się w nieszczęściu.
18 A man void of understanding is he that striketh hands, and becometh surety in the presence of his neighbour.
Nierozumny człowiek daje porękę i ręczy na oczach przyjaciela.
19 He loveth transgression that loveth strife; he that exalteth his gate seeketh destruction.
Kto kocha grzech, kocha spór, a kto podwyższa swoją bramę, szuka zagłady.
20 He that hath a froward heart findeth no good; and he that hath a perverse tongue falleth into evil.
Przewrotny w sercu nie znajduje dobra, a kto ma przewrotny język, wpadnie w zło.
21 He that begetteth a fool doeth it to his sorrow; and the father of a churl hath no joy.
Kto spłodzi głupca, [zrobi to] na swój smutek, a ojciec głupiego nie doznaje radości.
22 A merry heart is a good medicine; but a broken spirit drieth the bones.
Wesołe serce działa dobrze [jak] lekarstwo, a przygnębiony duch wysusza kości.
23 A wicked man taketh a gift out of the bosom, to pervert the ways of justice.
Niegodziwy bierze dar z zanadrza, aby wypaczać ścieżki sądu.
24 Wisdom is before him that hath understanding; but the eyes of a fool are in the ends of the earth.
Mądrość [jest] przed obliczem rozumnego, a oczy głupca są aż na krańcu ziemi.
25 A foolish son is vexation to his father, and bitterness to her that bore him.
Głupi syn jest zmartwieniem dla ojca i goryczą dla rodzicielki.
26 To punish also the righteous is not good, nor to strike the noble for their uprightness.
Zaprawdę to niedobrze wymierzyć karę sprawiedliwemu ani bić władców za prawość.
27 He that spareth his words hath knowledge; and he that husbandeth his spirit is a man of discernment.
Kto ma wiedzę, powściąga swoje słowa, człowiek roztropny [jest] zacnego ducha.
28 Even a fool, when he holdeth his peace, is counted wise; and he that shutteth his lips is esteemed as a man of understanding.
Nawet głupi, gdy milczy, uchodzi za mądrego, [a] kto zamyka swoje wargi – za rozumnego.
