Proverbs 16
1 The preparations of the heart are man's, but the answer of the tongue is from the LORD.
Көңүлдики нийәтләр инсанға тәвәдур; Бирақ тилниң җавави Пәрвәрдигарниң илкидидур.
2 All the ways of a man are clean in his own eyes; but the LORD weigheth the spirits.
Инсан өзиниң һәммә қилған ишини пак дәп биләр; Лекин қәлбдики нийәтләрни Пәрвәрдигар таразиға селип тартип көрәр.
3 Commit thy works unto the LORD, and thy thoughts shall be established.
Нийәт қилған ишлириңни Пәрвәрдигарға тапшурғин, Шундақ қилғанда планлириң пишип чиқар.
4 The LORD hath made every things for His own purpose, yea, even the wicked for the day of evil.
Пәрвәрдигар барлиқ мәвҗудийәтниң һәр бирини мәлум мәхсәт билән апиридә қилған; Һәтта яманларниму балаю-апәт күни үчүн яратқандур.
5 Every one that is proud in heart is an abomination to the LORD; my hand upon it! he shall not be unpunished.
Тәкәббурлуққа толған көңүлләрниң һәр бири Пәрвәрдигарға жиркиничликтур; Қол тутушуп бирләшсиму, җазасиз қалмас.
6 By mercy and truth iniquity is expiated; and by the fear of the LORD men depart from evil.
Муһәббәт-шәпқәт вә һәқиқәт билән гуналар кафарәт қилинип йепилар; Пәрвәрдигардин әйминиш адәмләрни яманлиқтин халий қилар.
7 When a man's ways please the LORD, He maketh even his enemies to be at peace with him.
Адәмниң ишлири Пәрвәрдигарни хурсән қилса, У һәтта дүшмәнлириниму униң билән енақлаштурар.
8 Better is a little with righteousness than great revenues with injustice.
Һалал алған аз, Һарам алған көптин әвзәлдур.
9 A man's heart deviseth his way; but the LORD directeth his steps.
Инсан көңлидә өз йолини тохтитар; Амма қәдәмлирини тоғрилайдиған Пәрвәрдигардур.
10 A divine sentence is in the lips of the king; his mouth trespasseth not in judgment.
Һәтта падишаниң ләвлиригә қаритип әпсун оқулсиму, Униң ағзи тоғра һөкүмдин чәтнимәс.
11 A just balance and scales are the LORD'S; all the weights of the bag are His work.
Адил тараза-мизанлар Пәрвәрдигарға хастур; Тараза ташлириниң һәммисини У ясиғандур.
12 It is an abomination to kings to commit wickedness; for the throne is established by righteousness.
Падиша рәзиллик қилса жиркиничликтур, Чүнки тәхт һәққанийәт биләнла мәһкәм турар.
13 Righteous lips are the delight of kings; and they love him that speaketh right.
Һәққаний сөзлигән ләвләр падишаларниң хурсәнлигидур; Улар дурус сөзлигүчиләрни яхши көрәр.
14 The wrath of a king is as messengers of death; but a wise man will pacify it.
Падишаһниң қәһри гоя өлүмниң әлчисидур; Бирақ дана киши [униң ғәзивини] тиничландурар.
15 In the light of the king's countenance is life; and his favour is as a cloud of the latter rain.
Падишаһниң чирайиниң нури кишигә җан киргүзәр; Униң шәпқити вақтида яққан «кейинки ямғур»дур.
16 How much better is it to get wisdom than gold! yea, to get understanding is rather to be chosen than silver.
Даналиқ елиш алтун елиштин нәқәдәр әвзәлдур; Йорутулушни таллаш күмүчни таллаштин шунчә үстүндур!
17 The highway of the upright is to depart from evil; he that keepeth his way preserveth his soul.
Дурус адәмниң егиз көтирилгән йоли яманлиқтин айрилиштур; Өз йолиға еһтият қилған киши җенини сақлап қалар.
18 Pride goeth before destruction, and a haughty spirit before a fall.
Мәғрурлуқ һалак болуштин авал келәр, Тәкәббурлуқ жиқилиштин авал келәр.
19 Better it is to be of a lowly spirit with the humble, than to divide the spoil with the proud.
Кәмтәр болуп мискинләр билән барди-кәлдидә болуш, Тәкәббурлар билән һарам мал бөлүшкәндин әвзәлдур.
20 He that giveth heed unto the word shall find good; and whoso trusteth in the LORD, happy is he.
Кимки ишни пәм-парасәт билән қилса пайда тапар; Пәрвәрдигарға таянған болса, бәхит-саадәт көрәр.
21 The wise in heart is called a man of discernment; and the sweetness of the lips increaseth learning.
Көңли дана киши сәгәк атилар; Йеқимлиқ сөзләр адәмләрниң билимини ашурар.
22 Understanding is a fountain of life unto him that hath it; but folly is the chastisement of fools.
Пәм-парасәт өзигә егә болғанларға һаятлиқниң булиқидур; Әқилсизләргә тәлим бәрмәкниң өзи әқилсизликтур.
23 The heart of the wise teacheth his mouth, and addeth learning to his lips.
Ақиланә кишиниң қәлби ағзидин әқил чиқирар; Униң ләвзигә билимни зиядә қилар.
24 Pleasant words are as a honeycomb, sweet to the soul, and health to the bones.
Йеқимлиқ сөзләр гоя һәсәлдур; Көңүлләрни хуш қилип тәнгә давадур.
25 There is a way which seemeth right unto a man, but the end thereof are the ways of death.
Адәм балисиға тоғридәк көрүнидиған бир йол бар, Лекин ақивити һалакәткә баридиған йоллардур.
26 The hunger of the labouring man laboureth for him; for his mouth compelleth him.
Ишлигүчиниң иштийи уни ишқа салар; Униң қарни униңға һайдакчилик қилар.
27 An ungodly man diggeth up evil, and in his lips there is as a burning fire.
Муттәһәм киши яман гәпни колап жүрәр; Униң ләвлири лавулдап турған отқа охшар.
28 A froward man soweth strife; and a whisperer separateth familiar friends.
Әгир адәм җедәл-маҗира туғдурғучидур; Ғәйвәтчи йеқин достларни айриветәр.
29 A man of violence enticeth his neighbour, and leadeth him into a way that is not good.
Зораван киши йеқин адимини аздурар; Уни яман йолға башлап кирәр.
30 He that shutteth his eyes, it is to devise froward things; he that biteth his lips bringeth evil to pass.
Көзини жумувалған киши яман нийәтни ойлар; Левини чишлигән киши яманлиққа тәйярдур.
31 The hoary head is a crown of glory, it is found in the way of righteousness.
Һәққанийәт йолида ақарған чач, Адәмниң шөһрәт таҗидур.
32 He that is slow to anger is better than the mighty; and he that ruleth his spirit than he that taketh a city.
Асан аччиқлимайдиған киши палвандин әвзәлдур; Өзини тутувалған шәһәр алғандинму үстүндур.
33 The lot is cast into the lap; but the whole disposing thereof is of the LORD.
Чәк етәккә ташланғини билән, Лекин нәтиҗиси пүтүнләй Пәрвәрдигардиндур.
