Proverbs 16
1 The preparations of the heart are man's, but the answer of the tongue is from the LORD.
Ang mga paghahanda ng puso ay ukol sa tao: nguni't ang sagot ng dila ay mula sa Panginoon.
2 All the ways of a man are clean in his own eyes; but the LORD weigheth the spirits.
Ang lahat ng mga lakad ng tao ay malinis sa harap ng kaniyang sariling mga mata: nguni't tinitimbang ng Panginoon ang mga diwa.
3 Commit thy works unto the LORD, and thy thoughts shall be established.
Iukol mo sa Panginoon ang iyong mga gawa, at ang iyong mga panukala ay matatatag.
4 The LORD hath made every things for His own purpose, yea, even the wicked for the day of evil.
Ginawa ng Panginoon ang bawa't bagay na ukol sa kaniyang sariling wakas: Oo, pati ng masama na ukol sa kaarawan ng kasamaan.
5 Every one that is proud in heart is an abomination to the LORD; my hand upon it! he shall not be unpunished.
Bawa't palalo sa puso ay kasuklamsuklam sa Panginoon: bagaman maghawakan sa kamay ay walang pagsalang parurusahan.
6 By mercy and truth iniquity is expiated; and by the fear of the LORD men depart from evil.
Sa pamamagitan ng kaawaan at katotohanan ay nalilinis ang kasamaan: at sa pamamagitan ng pagkatakot sa Panginoon ay humihiwalay ang mga tao sa kasamaan.
7 When a man's ways please the LORD, He maketh even his enemies to be at peace with him.
Pagka ang mga lakad ng tao ay nakapagpapalugod sa Panginoon, kaniyang tinitiwasay sa kaniya pati ng kaniyang mga kaaway.
8 Better is a little with righteousness than great revenues with injustice.
Maigi ang kaunti na may katuwiran kay sa malalaking pakinabang na walang kaganapan.
9 A man's heart deviseth his way; but the LORD directeth his steps.
Ang puso ng tao ay kumakatha ng kaniyang lakad: nguni't ang Panginoon ang nagtutuwid ng kaniyang mga hakbang.
10 A divine sentence is in the lips of the king; his mouth trespasseth not in judgment.
Banal na hatol ay nasa mga labi ng hari: at kaniyang bibig ay hindi sasalangsang sa kahatulan.
11 A just balance and scales are the LORD'S; all the weights of the bag are His work.
Ang ganap na timbangan at panimbang ay sa Panginoon: lahat ng timbang na supot ay kaniyang gawa.
12 It is an abomination to kings to commit wickedness; for the throne is established by righteousness.
Kasuklamsuklam sa mga hari na gumawa ng kasamaan: sapagka't ang luklukan ay natatatag sa pamamagitan ng katuwiran.
13 Righteous lips are the delight of kings; and they love him that speaketh right.
Mga matuwid na labi ay kaluguran ng mga hari; at kanilang iniibig ang nagsasalita ng matuwid.
14 The wrath of a king is as messengers of death; but a wise man will pacify it.
Ang poot ng hari ay gaya ng mga sugo ng kamatayan: nguni't papayapain ng pantas.
15 In the light of the king's countenance is life; and his favour is as a cloud of the latter rain.
Nasa liwanag ng mukha ng hari ang buhay; at ang kaniyang lingap ay parang alapaap ng huling ulan.
16 How much better is it to get wisdom than gold! yea, to get understanding is rather to be chosen than silver.
Pagkaigi nga na magtamo ng karunungan kay sa ginto! Oo, magtamo ng kaunawaan ay maigi kay sa pumili ng pilak.
17 The highway of the upright is to depart from evil; he that keepeth his way preserveth his soul.
Ang maluwang na lansangan ng matuwid ay humiwalay sa kasamaan: siyang nagiingat ng kaniyang lakad ay nagiingat ng kaniyang kaluluwa.
18 Pride goeth before destruction, and a haughty spirit before a fall.
Ang kapalaluan ay nagpapauna sa kapahamakan, at ang mapagmataas na diwa ay sa pagkabuwal.
19 Better it is to be of a lowly spirit with the humble, than to divide the spoil with the proud.
Maigi ang magkaroon ng mapagpakumbabang loob na kasama ng dukha, kay sa bumahagi ng samsam na kasama ng palalo.
20 He that giveth heed unto the word shall find good; and whoso trusteth in the LORD, happy is he.
Siyang nagiingat sa salita ay makakasumpong ng mabuti: at ang nananalig sa Panginoon ay mapalad.
21 The wise in heart is called a man of discernment; and the sweetness of the lips increaseth learning.
Ang pantas sa puso ay tatawaging mabait: at ang katamisan sa mga labi ay nagdaragdag ng katututuhan.
22 Understanding is a fountain of life unto him that hath it; but folly is the chastisement of fools.
Ang kaunawaan ay bukal ng buhay sa nagtatamo: nguni't ang saway ng mga mangmang ay siyang kanilang kamangmangan.
23 The heart of the wise teacheth his mouth, and addeth learning to his lips.
Ang puso ng pantas ay nagtuturo sa kaniyang bibig, at nagdaragdag ng katututuhan sa kaniyang mga labi.
24 Pleasant words are as a honeycomb, sweet to the soul, and health to the bones.
Mga maligayang salita ay parang pulot-pukyutan, matamis sa kaluluwa at kagalingan sa mga buto.
25 There is a way which seemeth right unto a man, but the end thereof are the ways of death.
May daan na tila matuwid sa tao, nguni't ang dulo niyaon ay mga daan ng kamatayan.
26 The hunger of the labouring man laboureth for him; for his mouth compelleth him.
Ang gana ng pagkain ng manggagawang tao ay nakagagaling sa kaniya; sapagka't kinasasabikan ng kaniyang bibig.
27 An ungodly man diggeth up evil, and in his lips there is as a burning fire.
Ang walang kabuluhang tao ay kumakatha ng kahirapan: at sa kaniyang mga labi ay may masilakbong apoy.
28 A froward man soweth strife; and a whisperer separateth familiar friends.
Ang magdarayang tao ay nagkakalat ng pagtatalo: at ang mapaghatid-dumapit ay naghihiwalay ng magkakaibigang matalik.
29 A man of violence enticeth his neighbour, and leadeth him into a way that is not good.
Ang taong marahas ay dumadaya sa kaniyang kapuwa, at pinapatnubayan niya siya sa daang hindi mabuti.
30 He that shutteth his eyes, it is to devise froward things; he that biteth his lips bringeth evil to pass.
Ikinikindat ang kaniyang mga mata, upang kumatha ng mga magdarayang bagay: siyang nangangagat labi ay nagpapangyari sa kasamaan.
31 The hoary head is a crown of glory, it is found in the way of righteousness.
Ang ulong may uban ay putong ng kaluwalhatian, masusumpungan sa daan ng katuwiran.
32 He that is slow to anger is better than the mighty; and he that ruleth his spirit than he that taketh a city.
Siyang makupad sa pagkagalit ay maigi kay sa makapangyarihan; at siyang nagpupuno sa kaniyang diwa ay maigi kay sa sumasakop ng isang bayan.
33 The lot is cast into the lap; but the whole disposing thereof is of the LORD.
Ginagawa ang pagsasapalaran sa kandungan; nguni't ang buong pasiya niyaon ay sa Panginoon.
