< Proverbs 14 >
1 Every wise woman buildeth her house; but the foolish plucketh it down with her hands.
Mądra niewiasta buduje dom swój; ale go głupia rękami swemi rozwala.
2 He that walketh in his uprightness feareth the LORD; but he that is perverse in his ways despiseth Him.
Kto chodzi w szczerości swojej, boi się Pana; ale przewrotny w drogach swoich gardzi nim.
3 In the mouth of the foolish is a rod of pride; but the lips of the wise shall preserve them.
W ustach głupiego jest rózga hardości; ale wargi mądrych strzegą ich.
4 Where no oxen are, the crib is clean; but much increase is by the strength of the ox.
Gdzie niemasz wołów, żłób jest próżny; ale siłą wołów mnoży się obfitość zboża.
5 A faithful witness will not lie; but a false witness breatheth forth lies.
Świadek prawdziwy nie kłamie; ale świadek fałszywy mówi kłamstwo.
6 A scorner seeketh wisdom, and findeth it not; but knowledge is easy unto him that hath discernment.
Naśmiewca szuka mądrości, a nie znajduje; ale umiejętność roztropnemu jest snadna.
7 Go from the presence of a foolish man, for thou wilt not perceive the lips of knowledge.
Idź precz od oblicza męża głupiego, gdyż nie znajdziesz przy nim warg umiejętności.
8 The wisdom of the prudent is to look well to his way; but the folly of fools is deceit.
Mądrość ostrożnego jest rozumieć drogę swoję, ale głupstwo głupich jest zdrada.
9 Amends pleadeth for fools; but among the upright there is good will.
Każdy głupi nakrywa grzech, a między uprzejmymi mieszka przyjaźń.
10 The heart knoweth its own bitterness; and with its joy no stranger can intermeddle.
Serce każdego uznaje gorzkość duszy swojej, a do wesela jego nie przymięsza się obcy.
11 The house of the wicked shall be overthrown; but the tent of the upright shall flourish.
Dom niezbożnych zgładzony będzie; ale przybytek cnotliwych zakwitnie.
12 There is a way which seemeth right unto a man, but the end thereof are the ways of death.
Zda się pod czas droga być prosta człowiekowi; wszakże dokończenie jej jest drogą na śmierć.
13 Even in laughter the heart acheth; and the end of mirth is heaviness.
Także i w śmiechu boleje serce, a koniec wesela bywa smutek.
14 The dissembler in heart shall have his fill from his own ways; and a good man shall be satisfied from himself.
Drogami swemi nasyci się człowiek przewrotnego serca; ale się go chroni mąż dobry.
15 The thoughtless believeth every word; but the prudent man looketh well to his going.
Prostak wierzy każdemu słowu; ale ostrożny zrozumiewa postępki swoje.
16 A wise man feareth, and departeth from evil; but the fool behaveth overbearingly, and is confident.
Mądry się boi, i odstępuje od złego; ale głupi dociera, i śmiałym jest.
17 He that is soon angry dealeth foolishly; and a man of wicked devices is hated.
Porywczy człowiek dopuszcza się głupstwa, a mąż złych myśli w nienawiści bywa.
18 The thoughtless come into possession of folly; but the prudent are crowned with knowledge.
Głupstwo prostacy dziedzicznie trzymają; ale ostrożni bywają koronowani umiejętnością.
19 The evil bow before the good, and the wicked at the gates of the righteous.
źli się kłaniają przed dobrymi, a niepobożni stoją u drzwi sprawiedliwego.
20 The poor is hated even of his own neighbour; but the rich hath many friends.
Ubogi bywa i u przyjaciela swego w nienawiści; ale wiele jest tych, którzy bogatego miłują.
21 He that despiseth his neighbour sinneth; but he that is gracious unto the humble, happy is he.
Bliźnim swym grzesznik pogardza; ale kto ma litość nad ubogimi, błogosławionym jest.
22 Shall they not go astray that devise evil? But mercy and truth shall be for them that devise good.
Izali nie błądzą, którzy wymyślają złe? a miłosierdzie i prawda należy tym, którzy wymyślają dobre.
23 In all labour there is profit; but the talk of the lips tendeth only to penury.
W każdej pracy bywa pożytek; ale gołe słowo warg tylko do nędzy służy.
24 The crown of the wise is their riches; but the folly of fools remaineth folly.
Bogactwo mądrych jest koroną ich; ale głupstwo głupich zostaje głupstwem.
25 A true witness delivereth souls; but he that breatheth forth lies is all deceit.
Świadek prawdziwy wyzwala duszę; ale fałszywy kłamstwo mówi.
26 In the fear of the LORD a man hath strong confidence; and his children shall have a place of refuge.
Kto się boi Pana, ma ufanie mocne; a synowie jego ucieczkę mieć będą.
27 The fear of the LORD is a fountain of life, to depart from the snares of death.
Bojaźń Pańska jest źródło żywota ku uchronieniu się sideł śmierci.
28 In the multitude of people is the king's glory; but in the want of people is the ruin of the prince.
W mnóstwie ludu jest zacność królewska; ale w trosze ludu zniszczenie hetmana.
29 He that is slow to anger is of great understanding; but he that is hasty of spirit exalteth folly.
Nierychły do gniewu jest bogaty w rozum; ale porywczy pokazuje głupstwo.
30 A tranquil heart is the life of the flesh; but envy is the rottenness of the bones.
Serce zdrowe jest żywotem ciała; ale zazdrość jest zgniłością w kościach.
31 He that oppresseth the poor blasphemeth his Maker; but he that is gracious unto the needy honoureth Him.
Kto ciemięży ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; ale go czci, kto ma litość nad ubogim.
32 The wicked is thrust down in his misfortune; but the righteous, even when he is brought to death, hath hope.
Dla złości swojej wygnany bywa niepobożny; ale sprawiedliwy nadzieję ma i przy śmierci swojej.
33 In the heart of him that hath discernment wisdom resteth; but in the inward part of fools it maketh itself known.
W sercu mądrego odpoczywa mądrość, ale wnet poznać, co jest w sercu głupich.
34 Righteousness exalteth a nation; but sin is a reproach to any people.
Sprawiedliwość wywyższa naród; ale grzech jest ku pohańbieniu narodów.
35 The king's favour is toward a servant that dealeth wisely; but his wrath striketh him that dealeth shamefully.
Król łaskaw bywa na sługę roztropnego; ale się gniewa na tego, który mu hańbę czyni.