Proverbs 13
1 A wise son is instructed of his father; but a scorner heareth not rebuke.
Ang usa ka manggialamon nga anak mamati sa pahamatngon sa iyang amahan; Apan ang usa ka mayubiton dili mamati sa pagbadlong.
2 A man shall eat good from the fruit of his mouth; but the desire of the faithless is violence.
Ang tawo magakaon ug maayo pinaagi sa bunga sa iyang baba; Apan ang kalag sa maluibon magakaon sa pagpanlupig.
3 He that guardeth his mouth keepeth his life; but for him that openeth wide his lips there shall be ruin.
Kadtong nagabantay sa iyang baba nagamatngon sa iyang kinabuhi; Apan kadtong nagawalis sa halapad gayud sa iyang mga ngabil adunay kadautan.
4 The soul of the sluggard desireth, and hath nothing; but the soul of the diligent shall be abundantly gratified.
Ang kalag sa tapulan nagatinguha, ug siya walay bisan unsa; Apan ang kalag sa makugihon mahimong matambok,
5 A righteous man hateth lying; but a wicked man behaveth vilely and shamefully.
Ang usa ka tawo nga matarung magadumot sa pagpamakak; Apan ang usa ka dautang tawo makaluod, ug modangat sa kaulawon.
6 Righteousness guardeth him that is upright in the way; but wickedness overthroweth the sinner.
Ang pagkamatarung nagabantay niadtong matul-id sa iyang dalan; Apan ang kadautan mopukan sa makasasala.
7 There is that pretendeth himself rich, yet hath nothing; there is that pretendeth himself poor, yet hath great wealth.
Adunay magapakadato sa iyang kaugalingon, apan siya walay bisan unsa; Adunay magapakakabus sa iyang kaugalingon, apan siya may dakung katigayonan.
8 The ransom of a man's life are his riches; but the poor heareth no threatening.
Ang lukat sa usa ka tawo sa iyang kinabuhi mao ang iyang mga bahandi; Apan ang kabus dili mamati sa bisan unsay paghulga.
9 The light of the righteous rejoiceth; but the lamp of the wicked shall be put out.
Ang kahayag sa matarung malipayon; Apan ang lamparahan sa dautan pagapalongon.
10 By pride cometh only contention; but with the well-advised is wisdom.
Tungod sa pagkamapahitas-on modangat lamang ang panagkabingkil; Apan sa maayong tinambagan mao ang kaalam.
11 Wealth gotten by vanity shall be diminished; but he that gathereth little by little shall increase.
Ang katigayonan nga maani sa kakawangan magakahanaw; Apan kadtong nagatigum pinaagi sa pagpamoo adunay kauswagan.
12 Hope deferred maketh the heart sick; but desire fulfilled is a tree of life.
Ang paglaum nga makulangan makapadaut sa kasingkasing; Apan kong ang tinguha modangat, kana mao ang usa ka kahoy sa kinabuhi.
13 Whoso despiseth the word shall suffer thereby; but he that feareth the commandment shall be rewarded.
Bisan kinsa nga magatamay sa pulong magadala ug kadaut sa iyang kaugalingon; Apan kadtong mahadlok sa kasugoan pagabalusan.
14 The teaching of the wise is a fountain of life, to depart from the snares of death.
Ang balaod sa manggialamon maoy usa ka tuburan sa kinabuhi, Aron nga ang usa makalikay gikan sa mga lit-ag sa kamatayon.
15 Good understanding giveth grace; but the way of the faithless is harsh.
Ang maayong pagsabut mohatag ug kalooy; Apan ang dalan sa malapason maoy malisud.
16 Every prudent man dealeth with forethought; but a fool unfoldeth folly.
Ang tagsatagsa ka buotan nga tawo magabuhat uban sa kahibalo; Apan ang buang magapagarbo sa iyang binuang.
17 A wicked messenger falleth into evil; but a faithful ambassador is health.
Ang usa ka dautan nga sinugo mahulog ngadto sa kadaut; Apan ang usa ka matinumanon nga sinaligan maoy makaayo.
18 Poverty and shame shall be to him that refuseth instruction; but he that regardeth reproof shall be honoured.
Ang kawalad-on ug kaulaw modangat kaniya nga magadumili sa pagsaway; Apan kadtong manumbaling sa pagbadlong pagapasidunggan.
19 The desire accomplished is sweet to the soul; and it is an abomination to fools to depart from evil.
Ang tinguha nga natuman maoy katam-is sa kalag; Apan maoy usa ka dulumtanan sa mga buang ang pagbiya gikan sa dautan.
20 He that walketh with wise men shall be wise; but the companion of fools shall smart for it.
Lakat uban sa tawong manggialamon, ug ikaw mahimong manggialamon; Apan ang kauban sa mga buang magaantus tungod niana.
21 Evil pursueth sinners; but to the righteous good shall be repaid.
Ang dautan nagalutos sa mga makasasala; Apan ang matarung pagabalusan uban sa maayo.
22 A good man leaveth an inheritance to his children's children; and the wealth of the sinner is laid up for the righteous.
Ang usa ka maayong tawo magabilin ug usa ka panulondon alang sa mga anak sa iyang mga anak; Ug ang katigayonan sa mga makasasala gitigum alang sa mga matarung.
23 Much food is in the tillage of the poor; but there is that is swept away by want of righteousness.
Daghan ang makaon diha sa binaulan nga yuta sa kabus; Apan adunay pagalaglagon tungod sa pagkawalay-justicia.
24 He that spareth his rod hateth his son; but he that loveth him chasteneth him betimes.
Kadtong nagahawid sa iyang bunal nagadumot sa iyang anak; Apan kadtong nahagugma kaniya magacastigo kaniya sa matag-panahon.
25 The righteous eateth to the satisfying of his desire; but the belly of the wicked shall want.
Ang matarung magakaon aron sa pagpabusog sa iyang kalag; Apan ang tiyan sa mga dautan pagagutomon.
