Psalms 78
1 A Psalme to give instruction committed to Asaph. Heare my doctrine, O my people: incline your eares vnto the wordes of my mouth.
Pieśń pouczająca. Asafa. Słuchaj, mój ludu, mego prawa, nakłońcie uszu ku słowom moich ust.
2 I will open my mouth in a parable: I will declare high sentences of olde.
Otworzę moje usta do przypowieści, opowiem starodawne tajemnice;
3 Which we haue heard and knowen, and our fathers haue tolde vs.
Cośmy słyszeli i poznali i [co] nam opowiadali nasi ojcowie.
4 Wee will not hide them from their children but to the generation to come we wil shewe the praises of the Lord his power also, and his wonderful woorkes that he hath done:
Nie zataimy [tego] przed ich synami, opowiemy przyszłemu pokoleniu o chwale PANA, o jego mocy i cudach, które czynił.
5 How he established a testimonie in Iaakob, and ordeined a Law in Israel, which he commanded our fathers, that they shoulde teache their children:
Ustanowił bowiem świadectwo w Jakubie, nadał prawo w Izraelu i nakazał naszym ojcom, aby je oznajmiali swoim synom;
6 That the posteritie might knowe it, and the children, which should be borne, should stand vp, and declare it to their children:
Aby poznało przyszłe pokolenie, synowie, którzy się urodzą; aby powstawszy, przekazywali [je] swoim synom;
7 That they might set their hope on God, and not forget the workes of God but keepe his commandements:
Żeby pokładali w Bogu nadzieję i nie zapominali o dziełach Boga, lecz strzegli jego przykazań;
8 And not to bee as their fathers, a disobedient and rebellious generation: a generation that set not their heart aright, and whose spirite was not faithfull vnto God.
Żeby nie byli, jak ich ojcowie, pokoleniem opornym i nieposłusznym; pokoleniem, które nie przygotowało swego serca i którego duch nie był wierny Bogu.
9 The children of Ephraim being armed and shooting with the bowe, turned backe in the day of battell.
Synowie Efraima, uzbrojeni i wyposażeni w łuki, w dniu bitwy wycofali się.
10 They kept not the couenant of God, but refused to walke in his Lawe,
[Bo] nie strzegli przymierza Boga i nie chcieli postępować według jego prawa.
11 And forgate his Actes, and his wonderfull woorkes that he had shewed them.
Zapomnieli o jego dziełach i cudach, które im ukazał.
12 Hee did marueilous thinges in the sight of their fathers in the lande of Egypt: euen in the fielde of Zoan.
Przed ich ojcami czynił cuda w ziemi Egiptu, na polu Soanu.
13 He deuided the Sea, and led them through: he made also the waters to stand as an heape.
Rozdzielił morze i przeprowadził ich, i sprawił, że wody stanęły jak wał.
14 In the day time also hee led them with a cloude, and all the night with a light of fire.
Prowadził ich w obłoku za dnia, a całą noc w blasku ognia.
15 He claue the rockes in the wildernes, and gaue them drinke as of the great depths.
Rozszczepił skały na pustyni i napoił ich jakby z wielkich głębin.
16 He brought floods also out of the stonie rocke; so that hee made the waters to descend like the riuers.
Wydobył strumienie ze skały i sprawił, że wody płynęły jak rzeki.
17 Yet they sinned stil against him, and prouoked the Highest in the wildernesse,
Lecz [oni] jeszcze więcej grzeszyli przeciwko niemu i pobudzili do gniewu Najwyższego na pustyni;
18 And tempted God in their heartes in requiring meate for their lust.
I wystawiali Boga na próbę w swych sercach, żądając pokarmu według swego pragnienia.
19 They spake against God also, saying, Can God prepare a table in the wildernesse?
I mówili przeciwko Bogu tymi słowy: Czy Bóg może zastawić stół na tej pustyni?
20 Behold, he smote the rocke, that the water gushed out, and the streames ouerflowed: can hee giue bread also? or prepare flesh for his people?
Oto uderzył w skałę i wypłynęły wody, i wezbrały strumienie; czy będzie mógł też dać chleb? Czy przygotuje mięso swemu ludowi?
21 Therefore the Lord heard and was angrie, and the fire was kindled in Iaakob, and also wrath came vpon Israel,
Gdy PAN [to] usłyszał, rozgniewał się i ogień zapłonął przeciw Jakubowi, i gniew wybuchnął przeciw Izraelowi;
22 Because they beleeued not in God, and trusted not in his helpe.
Bo nie uwierzyli Bogu i nie zaufali jego zbawieniu;
23 Yet he had comanded the clouds aboue, and had opened the doores of heauen,
Choć rozkazał chmurom w górze i bramy nieba otworzył.
24 And had rained downe MAN vpon them for to eate, and had giuen them of the wheate of heauen.
I zesłał im [jak] deszcz mannę do jedzenia, i zboże z nieba im dał.
25 Man did eate the bread of Angels: hee sent them meate ynough.
Człowiek jadł chleb anielski; zesłał im pokarm do syta.
26 He caused the Eastwinde to passe in the heauen, and through his power he brought in the Southwinde.
Wzbudził na niebie wiatr ze wschodu i sprowadził swą mocą wiatr południowy.
27 Hee rained flesh also vpon them as dust, and feathered foule as the sand of the sea.
Zesłał im mięso jak pył i ptactwo skrzydlate jak piasek morski.
28 And hee made it fall in the middes of their campe euen round about their habitations.
Spadło ono pośrodku ich obozu, wokół ich namiotów.
29 So they did eate and were well filled: for he gaue them their desire.
Jedli i w pełni się nasycili; dał im, czego pragnęli.
30 They were not turned from their lust, but the meate was yet in their mouthes,
[A gdy] jeszcze nie zaspokoili swego pragnienia, [gdy] jeszcze pokarm był w ich ustach;
31 When the wrath of God came euen vpon them, and slew the strongest of them, and smote downe the chosen men in Israel.
Spadł na nich gniew Boży i zabił ich tłustych, a znakomitszych z Izraela powalił.
32 For all this, they sinned stil, and beleeued not his wonderous woorkes.
Mimo to nadal grzeszyli i nie wierzyli jego cudom;
33 Therefore their daies did hee consume in vanitie, and their yeeres hastily.
Dlatego sprawił, że ich dni przemijały w marności, a ich lata – w trwodze.
34 And when hee slewe them, they sought him and they returned, and sought God earely.
Gdy ich zabijał, szukali go; nawracali się i o świcie szukali Boga;
35 And they remembred that God was their strength, and the most high God their redeemer.
Przypominali sobie, że Bóg [jest] ich skałą, że Bóg Najwyższy – ich Odkupicielem;
36 But they flattered him with their mouth, and dissembled with him with their tongue.
Pochlebiali mu jednak swoimi ustami i okłamywali go swym językiem;
37 For their heart was not vpright with him: neither were they faithfull in his couenant.
A ich serce nie było przed nim szczere i nie byli wierni jego przymierzu.
38 Yet he being merciful forgaue their iniquitie, and destroied them not, but oft times called backe his anger, and did not stirre vp all his wrath.
On jednak, będąc miłosiernym, przebaczał ich nieprawości i nie wytracał [ich]; często odwracał swój gniew i nie pobudzał całej swej zapalczywości;
39 For he remembered that they were flesh: yea, a winde that passeth and commeth not againe.
Bo pamiętał, że są ciałem; wiatrem, który ulatuje i nie wraca.
40 How oft did they prouoke him in the wildernes? and grieue him in the desert?
Jak często pobudzali go do gniewu na pustyni [i] zasmucali go na pustkowiu!
41 Yea, they returned, and tempted God, and limited the Holie one of Israel.
Odwracali się i wystawiali Boga na próbę, i stawiali granice Świętemu Izraela.
42 They remembered not his hand, nor the day when he deliuered them from the enemie,
Nie pamiętali jego ręki [ani] dnia, w którym ich wybawił z utrapienia;
43 Nor him that set his signes in Egypt, and his wonders in the fielde of Zoan,
Gdy czynił swe znaki w Egipcie i swe cuda na polu Soanu;
44 And turned their riuers into blood, and their floods, that they could not drinke.
Gdy zamienił w krew ich rzeki i ich strumienie, tak że nie mogli [z nich] pić.
45 Hee sent a swarme of flies among them, which deuoured them, and frogs, which destroyed them.
Zesłał na nich rozmaite muchy, aby ich kąsały, i żaby, aby ich niszczyły;
46 He gaue also their fruites vnto the caterpiller, and their labour vnto the grassehopper.
I dał robactwu ich plony, a ich pracę szarańczy.
47 He destroied their vines with haile, and their wilde figge trees with the hailestone.
Zniszczył gradem ich winorośle, a sykomory szronem.
48 He gaue their cattell also to the haile, and their flockes to the thunderboltes.
Ich bydło wydał na pastwę gradu, a ich stada [na pastwę] błyskawic.
49 Hee cast vpon them the fiercenesse of his anger, indignation and wrath, and vexation by the sending out of euill Angels.
Wylał na nich żar swojego gniewu, zapalczywość, oburzenie i udrękę, zesławszy na nich złych aniołów.
50 He made a way to his anger: he spared not their soule from death, but gaue their life to the pestilence,
Otworzył drogę dla swego gniewu, nie zachował ich duszy od śmierci, a ich życie wydał zarazie;
51 And smote al the firstborne in Egypt, euen the beginning of their strength in the tabernacles of Ham.
Wytracił wszystko pierworodne w Egipcie, pierwociny [ich] mocy w namiotach Chama;
52 But hee made his people to goe out like sheepe, and led them in the wildernes like a flocke.
Ale swój lud wyprowadził jak owce i wiódł ich po pustyni jak stado.
53 Yea, he caried them out safely, and they feared not, and the Sea couered their enemies.
Prowadził ich bezpiecznie, tak że się nie lękali, a ich wrogów przykryło morze;
54 And he brought them vnto the borders of his Sanctuarie: euen to this Mountaine, which his right hand purchased.
I przyprowadził ich do swej świętej granicy; do góry, którą nabyła jego prawica.
55 He cast out the heathe also before them, and caused them to fall to the lot of his inheritance, and made the tribes of Israel to dwell in their tabernacles.
Wypędził przed nimi narody, sznurem wyznaczył im dziedzictwo, żeby pokolenia Izraela mieszkały w swoich namiotach.
56 Yet they tempted, and prouoked the most high God, and kept not his testimonies,
Oni jednak wystawiali na próbę i pobudzali do gniewu Boga Najwyższego, i nie strzegli jego świadectw.
57 But turned backe and delt falsely like their fathers: they turned like a deceitfull bowe.
Lecz odwrócili się i postępowali przewrotnie jak ich ojcowie, schodzili z drogi jak łuk zawodny.
58 And they prouoked him to anger with their high places, and mooued him to wrath with their grauen images.
Pobudzali go bowiem do gniewu przez swe wyżyny i rzeźbionymi posągami wzbudzali jego zazdrość.
59 God heard this and was wroth, and greatly abhorred Israel,
Gdy Bóg [to] usłyszał, rozgniewał się i wielce wzgardził Izraelem.
60 So that hee forsooke the habitation of Shilo, euen the Tabernacle where hee dwelt among men,
I opuścił przybytek w Szilo; namiot, [który] rozbił wśród ludzi;
61 And deliuered his power into captiuitie, and his beautie into the enemies hand.
I oddał w niewolę swoją moc i swoją chwałę w ręce wroga.
62 And hee gaue vp his people to the sworde, and was angrie with his inheritance.
Wydał swój lud pod miecz i rozgniewał się na swoje dziedzictwo.
63 The fire deuoured their chosen men, and their maides were not praised.
Ich młodzieńców pochłonął ogień, a ich dziewic nie wydano za mąż.
64 Their Priestes fell by the sworde, and their widowes lamented not.
Ich kapłani padli od miecza, a ich wdowy nie lamentowały.
65 But the Lord awaked as one out of sleepe, and as a strong man that after his wine crieth out,
Lecz potem Pan ocknął się jak ze snu, jak mocarz wykrzykujący od wina.
66 And smote his enemies in the hinder parts, and put them to a perpetuall shame.
I uderzył na tyły swoich wrogów, okrył ich wieczną hańbą.
67 Yet he refused the tabernacle of Ioseph, and chose not the tribe of Ephraim:
Ale choć wzgardził namiotem Józefa i pokolenia Efraima nie wybrał;
68 But chose the tribe of Iudah, and mount Zion which he loued.
Jednak wybrał pokolenie Judy, górę Syjon, którą umiłował.
69 And he built his Sanctuarie as an high palace, like the earth, which he stablished for euer.
I zbudował swoją świątynię jak wysoki [pałac]; jak ziemię, którą ugruntował na wieki.
70 He chose Dauid also his seruant, and tooke him from the shepefolds.
Wybrał też Dawida, swego sługę; wziął go z owczych zagród;
71 Euen from behinde the ewes with yong brought he him to feede his people in Iaakob, and his inheritance in Israel.
Przywołał go, gdy chodził za karmiącymi [owcami], aby pasł Jakuba, jego lud, i Izraela, jego dziedzictwo.
72 So he fed them according to the simplicitie of his heart, and guided them by the discretion of his hands.
A on ich pasł w prawości swego serca i prowadził ich roztropną ręką.
